مشق ایثار در روزهای کرونایی

وقتی میهمان ناخوانده ای به نام کرونا پا به عرصه جهان گذاشت، کمتر کسی تصور می کرد که ماندگاری طولانی مدت آن، مشکلات عدیده ای را برای بشریت بوجود آورد بطوری که این روند تمام ساحت های زندگی بشر را در همه جوامع تحت تاثیر قرار داد، به ویژه آنکه کار مدرسه و آموزش به تعطیلی کشیده شد. کلاس ها خالی از دانش آموزان شدند و فضای آموزش از حقیقی به مجازی نقل مکان کرد.

این در حالی است که نظام های آموزش هم از دیگر نظامات بشری مستثنی نیستند. نظام آموزشی کشورمان نیز برای امور ناگهانی به شکل مقطعی برنامه ریزی و جایگزین را مورد توجه قرار داد، اما گستردگی و غافلگیری این ویروس بر همه امور از جمله آموزش اثر گذاشت. بطوریکه امروزه در تمام کشورها آموزش با وقفه مواجه شده و سایه سنگین این ویروس بر همه امور فردی تا جمعی افتاده که ناگهانی و غافلگیر کننده بوده است.

البته از همان روزهای ابتدایی وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم هر ۲ پای کار آمدند تا با همکاری و همیاری صدا و سیما و فضای مجازی تا حدودی این غافلگیری را جبران کنند.

طبق آمارهای اعلام شده در ایران حدود ۱۳ میلیون دانش آموز و حدود سه و نیم میلیون نفر دانشجو وجود دارد، صحت و  سلامت جسمی و روانی و جلوگیری از آسیب دیدن این بخش بزرگ جامعه در نظر سیاستگذاران در اولویت بوده است و لذا با شعار مدارس و دانشگاهها تعطیل است، اما آموزش تعطیل نیست، جامعه به استقبال این مهم فراگیر رفت.

از همان روزهای نخست جلوه هایی از تلاش برای اجرای برنامه های آموزشی در شرایط جدید در تمام سطوح جامعه دیده می شد. از آموزش و نوشتن تا استفاده از ابزارهای دیگر، کلاس های مجازی و تلویزیونی رونق یافت و تا حدودی گستردگی فضای مجازی و اینترنت این غافلگیری را کمرنگ کرد.

طی این مدت نیز معلمان زحمات مضاعف و طاقت فرسایی را متحمل شدند و همچون مدافعان سلامت به عنوان مدافعان تربیت، صحنه را خالی نکردند و با تلاش هایی دوچندان، کار تدریس را پی گرفتند. به همین بهانه معلمان زنجانی نیز نظرات خود را  در خصوص مشکلات و چالش های فضای آموزشی دوران کرونا بیان کردند.

مینا کبودوند معلم نمونه پایه چهارم دبستان شاهدنرگس زنجان است که ۲۲ سال سابقه کاری دارد او در این ارتباط گفت: معلم خوب معلمی است که صبور و مهربان، دلسوز، کاردان و همینطور خلاق و خوشبین باشد و از طرفی باید مدام به فکر این باشد که معلومات خود را افزایش دهد تا بتواند با عشق و مهر مادرانه یا پدرانه به تعلیم و تربیت دانش آموزان بپردازد.

وی اضافه کرد: اغلب معلمان کشور با شیوع کرونا شبانه روزی در حال مطالعه و تولید محتوا بوده اند، بطوری که گاهی اوقات تا ساعت ۴ صبح محتوا  تولید می کنند، حتی دربستر بیماری هم تدریس را ادامه می دهند، تا مبادا وقفه ای در تدریس موجب دلسردی دانش آموزان شود.

این فرهنگی با سابقه زنجانی ادامه داد: در کنار همه این موارد، معلمان در  این دوران کرونایی باید به روحیه دانش آموزان هم توجه می کردند که مبادا فضای مجازی، بیماری خود یا خانواده و فضای استرس آلود جامعه خدشه ای به روحیه آنان وارد کند و از طرفی تلاشمان بر این بود که در کنار تدریس خوب فضای شادی را به دانش آموزان خود القا کنیم، بخصوص که امسال رویه متفاوت بود و باید مدام مطالعه می کردیم تا راهکارهای خوبی برای تدریس بهتر و موثرتر در فضای مجازی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه  شرایط کرونایی بسیار سخت بود که با فداکاری معلمان تدریس تعطیل نشد، اظهار داشت: امسال هم دانش آموزان درس ها را به خوبی آموختند و شاید توانستیم همان فضای کلاس حضوری را برایشان تداعی کنیم و از طرفی با همت اعضای گروه‌های آموزشی و همیاری اداره آموزش و پرورش برای دانش آموزانی که به شبکه شاد و فضای مجازی دسترسی نداشتند، متن ها و محتواها و فیلم های درسی آماده و تحویل داده شد.

کبودوند اضافه کرد: هیچ چیز جای آموزش در شرایط عادی را نمی گیرد، به ویژه آنکه دانش آموزان ابتدایی دنیای خاص خودشان را دارند، شور و شوق کودکانه آنان و دیدارشان موجب می شد در فضای حضوری تمام مشکلات فراموش شود چرا که با اشتیاق آینده سازان کشور ما نیز شوق می گرفتیم.

خاطرات دوران  کرونایی از جنس مجازی است 

این فرهنگی زنجانی با اشاره به اینکه دوران کرونا و آموزش های آن نیز خالی از خاطره های ماندگار نیست، ادامه داد: خاطرات امسال جنسش فرق می کند، حتی خاطراتمان مجازی است. از دلتنگی های کودکانه دانش آموزانم که مدام آرزوی دیدار مدرسه و دوستان و معلم را دارند تا دانش آموزی که در روز عید شگفت زده ام کرد با کلیپی که در مورد من ساخته بود، دانش آموزی که شاید به گوشه گیری معروف بود و صحنه های تدریس مجازی بنده را به صورت کلیپ ساخته بود.

وی اظهار داشت: یک روز هم تعدادی از دانش آموزان کلاسم  با هم قرار گذاشته بودند و با رعایت پروتکل های بهداشتی در ایامی که کرونا کمی فروکش کرده بود در پارک جلوی منزلم جمع شده بودند فقط به قصد دیدار بنده، که  بسیار شگفت زده شدم.

کبودوند با بیان اینکه معلمان هر روز به دنبال محتوای آموزشی، ضبط محتوای آموزشی و ارسال آن و برنامه‌ریزی برای کلاس های روز بعد هستند، افزود: از زمانی که کلاس‌های مجازی شروع شده ساعتی نیست که برای خودمان باشیم.

وی با بیان اینکه فضای مجازی ممکن است آسیب های زیادی را به روح و روان بچه ها وارد کند اظهار داشت: عدم کنترل صحیح فرزندان در فضای مجازی موجب می شود که روح و روان این قشر آسیب جدی ببیند، که در این خصوص خانواده ها هم نظارت بیشتری بر این مهم داشته باشند و برای کاهش استرس محیط خانه را به یک فضای شاد تبدیل کنند.

کبودوند خاطرنشان کرد: در مقابل تمامی معلمان سرزمینم تعظیم می کنم که اگر تلاش بی وقفه و کار شبانه روزی دسته جمعی، مهر، محبت و فداکاری های آنها نبود، با شرایط ویژه کرونایی که دنیا گرفتار آن شده است دنیا جای خوبی برای زندگی نبود.

وی از دست اندرکاران تعلیم و تربیت خواست به مشکلات و دغدغه های این قشر زحمتکش بیش از گذشته توجه کنند و در راستای رفع آنها گام های موثری بردارند.

آموزش مجازی جای آموزش حضوری را پر نمی کند

امیر سهرابی دیگر معلم زنجانی با ۳۰ سال خدمت در آموزش پرورش زنجان نیز که اکنون مدیریت دبستان احسان ناحیه یک زنجان را بر عهده دارد، در خصوص آموزش دوران کرونایی و چالش های پیش رو  گفت: در ابتدای شیوع کرونا در اسفند ۹۸ و آغاز تعطیلی مدارس، همکاران بلافاصله دست به کار شده و با گرفتن شماره تماس های دانش آموزان اقدام به تشکیل گروه در پیام رسان های مختلف کردند تا ارتباط خود را با دانش آموزان حفظ کنند. 

وی افزود: اوایل کار عدم آشنایی مردم و به عبارتی بهتر نداشتن سواد رسانه‌ای و مجازی و همینطور نبود زیرساخت های لازم موجب شد مشکلاتی برای اولیا، دانش آموزان و حتی معلمان پیش بیاید، از طرفی نبود گوشی هوشمند و عدم دسترسی به اینترنت برخی از دانش آموزان کار را با مشکلاتی مواجه کرده بود که با  ایجاد برنامه شاد و شروع آموزش ها از تلویزیون به مرور این موانع کمتر و به تدریج با تکمیل این شبکه نیز کلاس ها نظم خاصی پیدا کرد و تا حد امکان آموزش ها تداوم یافت.

این فرهنگی زنجانی با اشاره به محاسن آموزش مجازی گفت: پی بردن اولیا به سختی کار آموزگار و جایگاه مدرسه در تربیت فرزندان، آشنایی معلمان با فن آوری های نوین و انواع نرم افزارهای قابل استفاده در امر تدریس و ارتباط مداوم بین معلم، اولیا و دانش آموزان از جمله آن به شمار می رود. 

وی اظهار داشت: آموزش مجازی معایبی هم دارد که از آن جمله می توان به ضعف در شبکه اینترنت و اختلال در امر آموزش مجازی، نبود گوشی و تبلت در بین برخی از دانش آموزان، افت تحصیلی و افزایش ترک تحصیل بین دانش آموزان اشاره کرد.

سهرابی افزود: هر چند توانستیم به کمک خیرین و همکاران برای تعدادی از دانش آموزان بی بضاعت گوشی و تبلت تهیه کنیم اما به دلیل مستهلک شدن گوشی ها هر روز به تعداد آمار دانش آموزان فاقد گوشی افزوده می شود.  

وی با بیان اینکه به دلیل خستگی آور بودن این نوع آموزش به ویژه برای پایه های پایین تر موجب همراهی  اولیا و گاهی انجام تکالیف و امتحانات بجای دانش آموزان و در ادامه پایین آمدن آستانه تحمل اولیا می شود اظهار داشت: در برخی موارد کلیپ های ناراحت کننده ای از نحوه برخورد اولیا با فرزندان مشاهده می شود.

این فرهنگی با اشاره به اینکه ورود بدون محدودیت دانش آموزان در فضای مجازی و دور شدن از امر یادگیری و کلاس درس، عدم تحرک دانش آموزان و بالا رفتن معضل چاقی در بین دانش آموزان از دیگر معایب آموزش مجازی است، ادامه داد: ظهور پدیده دانش آموزان کار به ویژه در مدارس حاشیه شهر نیز از جمله موضوعاتی است که باید به آن توجه کرد.

وی با بیان اینکه در آموزش حضوری معلمان ساعات مشخصی را به دانش آموزان خود اختصاص می دادند گفت: معلمان در شرایط فعلی دائم و بدون محدودیت زمانی در اختیار دانش آموزان هستند و این امر منجر به خستگی آنها از تدریس مجازی شده است.

این مدیر مدرسه ابتدایی با تاکید بر اینکه آموزش مجازی هیج وقت نمی تواند جای آموزش حضوری را پر کند و تنها می تواند مکمل آموزش حضوری باشد تاکید کرد: در آموزش حضوری دانش آموز با معلم و همکلاسی های خود تعامل می کند، یاد می گیرد و تجربه می کند و در واقع عالی ترین هدف در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش رساندن دانش آموز به ‌"حیات طیبه" است.

وی خاطرنشان کرد: یعنی دانش آموز بجز آموزش دروس پایه مثل ریاضی، خواندن و نوشتن و دروس دیگر، یاد بگیرد که چگونه انسانی خوب و فردی شایسته در جامعه باشد در هر پست و مقامی و در هر شغل و پیشه ای که در آینده پیش خواهد گرفت، انسان تحصیل کرده و نخبه ای که مهارت های زندگی را نداند و بهره ای از اخلاق نبرده باشد به درد جامعه نخواهد خورد.