هشدار؛ جوانی جمعیت ایران در سرازیری پیری

دکتر محمد اسماعیل اکبری روز پنج شنبه در گفت‌ و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا اظهار داشت: در سال‌های اول انقلاب، نرخ رشد جمعیت‌ کشور حدود سه درصد بود؛ به این معنا که جمعیت سالانه حدود سه درصد نسبت به سال قبل افزایش می‌یافت، اما از اواخر دهه ۶۰ از این درصد کاسته شد و این رقم در ابتدای ورود به دهه ۸۰ به حدود ۱.۵ درصد رسید و در سال ۱۳۹۸ رشد جمعیت کشور برای اولین بار به کمتر از یک درصد رسید.

وی اعلام کرد که نرخ رشد جمعیت در سال ۹۹ به ۶ دهم درصد رسید و این امر حاکی از آن است که در حال افول جمعیتی در کشور هستیم و این موضوع بسیار خطرناک است.

رییس انجمن علمی آموزش پزشکی ایران با یادآوری این که بر اساس آمارهای رسمی در سال ۱۳۹۸ در کشور ۱۷۰ هزار نوزاد کمتر از سال ۱۳۹۷ به دنیا آمده و در سال ۹۹ هم نسبت به ۹۸، ۸۰ هزار نوزاد کمتر متولد شده است، بیان داشت: وضعیت فرزندآوری در کشور به‌گونه‌ای است که زیر باروریِ سطح جانشینی (RLF) جمعیت در کشور و حتی باروری سطح جانشینی متعارف هستیم به‌عبارت‌دیگر قادر به حفظ جمعیت جوان کشور نخواهیم بود.

اکبری ادامه داد: نرخ باروری کلی (TFR) در کشور ما در سال ۹۸ حدود ۱.۶ شد و در سال گذشته نیز به‌احتمال بسیار زیاد کمتر  شد و این مقدار قریب ۶۵ درصد نرخ باروری موردنیاز برای حفظ جمعیت کشور است، این موضوع نشان می‌دهد حتماً شاهد تغییرات جدی در ساختار جمعیتی خواهیم بود.

گره کور حفظ ساختار جوان جمعیتی کشور باز شود

مشاور عالی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان این که گره کور مراقبت از جمعیت و حفظ ساختار جوان جمعیتی ایران باید باز شود، گفت: تا آنجا که در توان بوده با کمک تیم علمی همکار اینجانب که متشکل از جمعیت شناسان، اقتصاددانان، فعالان حوزه جمعیت و علوم اجتماعی و افراد مختلف گروه‌های پزشکی است، کتبی، شفاهی و حضوری، تذکرات، مشاوره‌ها و راهنمایی‌های اجرایی متعدد داده شد اما این موارد آن‌طور که باید مورد توجه قرار نگرفت و غفلت‌های زیادی صورت پذیرفت.

وی تاکید کرد: مسوولان باید تمهیدات و برنامه‌ریزی‌های دقیقی به‌ویژه در حوزه‌ های سلامت، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای مراقبت، حفظ جوانی و افزایش جمعیت مولد در کشور، انجام دهند و مردم و فعالان اجتماعی نیز باید این امر را جزو مطالبات اصلی خود قرار دهند.

رییس انجمن علمی آموزش پزشکی ایران تأکید کرد که اقدامات انجام‌ شده در سال های اخیر چه در ابعاد اقتصادی و چه در ابعاد اجتماعی و سلامت در این زمینه بسیار ناچیز و کم اثر بوده و تاکنون نتوانسته از آهنگ کاهش رشد جمعیت بکاهد و کمکی به حفظ جوانی جمعیت کند و بلکه برعکس عمل شد، لذا باید به این موضوع مهم، توجه بسیار جدی‌تری شود تا در سال‌های آتی دچار آسیب ‌های جدی‌تر و بیش‌ازپیش نشویم.

اکبری، مطالبه از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری برای ارایه برنامه‌های اجرایی خود جهت اجرای سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغ‌شده در سال ۱۳۹۳ را از مردم، صدا و سیما، رسانه‌ها، فعالان سیاسی- اجتماعی خواستار شد و افزود: سرمایه اصلی هر کشوری جمعیت و ساختار جمعیت آن کشور است و آسیب و تخریب این سرمایه، عوارض و ضررهای جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت لذا حمایت از خانواده و فرزند آوری و اجرای سیاست‌های کلی نظام در حوزه جمعیت که یک تکلیف است و نه سلیقه، و این موضوع باید به مطالبه ملی تبدیل شود.

سالمندی در ۲۰ سال آینده به ۲ برابر می‌رسد

اکبری همچنین اظهارداشت: نسبت سالمندی و سالخوردگی جمعیت در ۲۰ سال آینده به حدود ۲ برابر می‌رسد، ایران از سال ۱۳۹۵ بیشتر پای به سنین سالخوردگی گذاشته است و برآورد می‌شود که تا سال ۱۴۳۰ سالخورده و پیر شود.

وی تصریح کرد: مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ساختار جمعیتی کشور در حال تغییر دانست و چند سالی است که روند پیر شدن جمعیت ایران آغاز شده و با سرعت به این سمت درحرکت است و درواقع در حال از دست دادن جوانیِ جمعیت هستیم.

بنیانگذار آموزش پزشکی جامعه نگر در جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: در سال ۱۳۳۵ میانه سنی جمعیت ۲۰.۲ سال بوده و در سال ۹۵، میانه سنی حدود ۳۰ سال محاسبه‌ شده که نشان می‌دهد جمعیت ایران قریب به ۱۰ سال پیرتر شده است. با افزایش روند سالخوردگی و سالمندی، جمعیت کشور نیاز به مراقبت و هزینه بیشتری دارد و باید برنامه‌های اساسی برای جلوگیری از این روند اتخاذ کرد.

وی، حد بهینه جمعیت سالمند را بین ۶ تا ۷ درصد جمعیت کشور اعلام کرد و گفت: اگر نسبت جمعیت سالمند کشوری بیش ‌از حد مطلوب باشد، کشور گرفتار آسیب‌های جدی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خواهد شد.

با همدلی و همراهی راه حفظ ساختار جوان جمعیتی و رشد جمعیت کشور را فراهم کنیم

مشاور عالی وزیر بهداشت به طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده اشاره کرد و گفت: اگر این طرح اشکالاتی در زمینه‌هایی دارد، باید بدون لجاجت و با همدلی و وفاق آن‌ها را برطرف کرد تا کمکی به ساختار و رشد جمعیت کنیم. رسماً دروغ‌هایی به این طرح نسبت داده می‌شود که بیشتر حاکی از اغراض است.

اکبری ادامه داد: طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده اخیراً به شورای نگهبان ارسال شد و این شورا ایراداتی نسبت به آن گرفت که مجلس در حال اصلاح این ایرادات است و به‌زودی طرح به شورای نگهبان برای تصویب ارسال می‌شود.

معاون پیشین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: من معتقد نیستم همه جوانب در این طرح دیده شده و ایرادهایی در این طرح هم وجود دارد ولی با همدلی و همراهی باید راه حفظ ساختار جوان جمعیتی و رشد جمعیت کشور را فراهم کنیم؛ به عبارتی این طرح گام نخست خوبی است.

وی همچنین به اظهار نظرها در مورد این طرح اشاره کرد و گفت: نکته‌ای که در غالب اظهار نظرها مشترک است به دنبال حاشیه‌ها بودن، است. حواشی سازی این طرح بسیار زیاد است و باید به اصل مطلب که حفظ ساختار و افزایش جمعیت است، پرداخته شود.

سالانه بیش از ۵۰۰ هزار سقط جنایی و عمدی در کشور انجام می شود

اکبری با یادآوری برنامه‌ریزی دقیق و وسیع رسانه‌ای و حتی تأسیس رسانه ‌های جدید برای عادی جلوه دادن وضعیت جمعیت کشور، اظهار داشت: رسانه‌ های معاند و برخی رسانه‌های داخلی و حتی رسانه‌های جدیدالتأسیس با ژست علمی، روند جمعیتی کشور را بدون مخاطره جلوه می دهند و برخی رسانه‌های داخلی دانسته و نادانسته با آنها همراهی کرده و تبلیغات وسیعی علیه اصلاحات و اقدامات موردنیاز برای مراقبت از جمعیت کشور می‌کنند و حتی از برخی افراد استفاده ابزاری می‌کنند و به‌ انحاء مختلف به افراد و جوانان فعال در حوزه جمعیت با رویکردی تخریبی فشار می‌آورند و خواهیم دید که این تبلیغات، ژست‌های به‌ظاهر علمی و دلسوزانه و فشارها بیشتر خواهد شد.

وی افزود: بیشتر حقوقدانان، استادان دانشگاه و گروه‌های سیاسی، علمی و شبه‌علمی که نظرات پرهیاهویی در مورد این طرح داشته‌اند، اعلام و اظهار نگرانی نکردند که چه اتفاق شومی برای جمعیت در این کشور در حال رخ دادن است! موضوعی که مهم‌ترین مساله ایران است.

مشاور عالی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان این که ما سالانه بیش از ۵۰۰ هزار سقط جنایی و عمدی در کشور داریم، گفت: براساس تحقیقات متقن، بیش از ۵۰۰ هزار سقط عمدی در کشور انجام می شود و باید پرسید که متولیان، گروه‌های علمی، تخصصی و مذهبی برای برطرف شدن این معضل، چه اقدام جدی‌ انجام داده‌اند؟ به عبارتی کدام گروه و مسوول برای کاهش سقط اقدام جدی کرده است؟

اکبری تاکید کرد که مسوولین بهداشتی و سلامت، اقتصادی و فرهنگی باید پاسخگوی عملکردهای خود باشند. اقدامات تبلیغاتی، باوجود تمام سنگ‌اندازی‌های قبلی - دردی از وضعیت و روند نامناسب جمعیت دوا نمی کند.