در ادامه گفت و گوی ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ روزنامه آرمان با امیرعلی ابوالفتح کارشناس ارشد مسایل بین‌الملل آمده است: روزهایی که تمامی حواس‌ها به داخل کشور و انتخابات پیش‌رو است، اتفاقات مهمی نیز در عرصه سیاست خارجی ایران در حال رقم خوردن است که کم‌اهمیت‌تر از اتفاقات داخلی نیست. یکی از این عرصه‌ها، که تقریبا عمده سیاست خارجی ایران به آن گره خورده است، مذاکرات وین است. امروز آنچه در وین در حال رخ دادن است ادامه گفت‌وگوهای فنی در قالب سه کارگروه هسته‌ای، رفع تحریم‌ها و ترکیبات اجرایی است. به نظر می‌رسد طی این رایزنی‌ها درصد بسیار بالایی از اختلافات حل‌وفصل شده است و البته آنچه باقی مانده نیز کم نیست.
در همین راستا سخنگوی وزارت خارجه با بیان اینکه اجازه نمی‌دهیم این گفت‌وگوها فرسایشی شود، عنوان کرد نمی‌خواهیم مسائلی که در چارچوب سیاست‌های عالی نظام و دستورالعمل‌های ابلاغ شده از سوی تهران نباشد. او با بیان اینکه در جریان مذاکرات در برخی از حوزه‌ها کندی‌هایی وجود داشته و در برخی از حوزه‌ها و زمینه‌ها پیشرفت‌هایی حاصل شده است، تصریح کرد باید منتظر باشیم و ببینیم در یکی دو روز آینده این گفت‌وگوهای فنی به کجا می‌رسد. کندی در مذاکرات، نسبت به مذاکرات گذشته شاید به چشم نیاید اما برای آن دلایلی همچون انتخابات ایران و درگیری‌ها در فلسطین نیز مطرح می‌شود. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌و گویی با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
دلایل کند شدن مذاکرات در وین چه مواردی است؟
کند شدن روند مذاکرات قابل‌پیش‌بینی بود و برخلاف آنچه تصور می‌شد به‌زودی جزئیات مذاکرات نیز حل و فصل خواهد شد و راه‌حل برای تمام موارد وجود خواهد داشت، مذاکرات رو به کندی رفت. با بررسی دقیق‌تر مذاکرات این امر قابل‌پیش‌بینی بود و حتی آن را می‌توان از اطلاعات آشکار نیز متوجه شد. احیای برجام یک موضوع بسیار بزرگ و پیچیده است زیرا ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی دارد و این ابعاد هر کدام پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. از سوی دیگر برجام همچنان مخالفانی در عرصه بین‌المللی و حتی در داخل ایران دارد که این مساله نیز کار را سخت کرده است. نباید فراموش کرد که میان ایران و آمریکا از گذشته بی‌اعتمادی وجود داشته و ترامپ با خروج از برجام این بی‌اعتمادی را دوچندان کرده است. در سال ۲۰۱۵ ایران به آمریکا بی‌اعتماد بود اما تصور می‌شد یک توافق می‌تواند این فضا را تلطیف کند و می‌توان مشکلات را حل کرد. ترامپ حداقل اعتمادها را نیز از بین برد و امروز توافق دشوارتر شده است. به‌رغم این موضوعات باید توجه داشت که مذاکرات تداوم دارد و حضور هیات‌های سیاسی در وین نشان می‌دهد مذاکرات به بن‌بست نخورده است اما مشخصا زمان‌بر خواهد بود و شاید نتوان زمان دقیقی برای به نتیجه رسیدن آن مشخص کرد.
کند شدن مذاکرات در وین می‌تواند ارتباطی با انتخابات ایران داشته باشد؟
در عالم سیاست همه مقوله‌ها با یکدیگر ارتباط دارند اما انتخابات ریاست‌جمهوری ایران به عنوان علتی که سبب شود مذاکرات وین سرعت کمتر یا بیشتری پیدا کند، نخواهد بود زیرا آمریکا به خوبی نظام سیاسی ایران را می‌شناسد و می‌دانند مذاکرات هسته‌ای و مناسبات با آمریکا مواردی کلان در ایران هستند که در چارچوب دولت برای آنها تصمیم‌گیری نمی‌شود. رهبری نیز بر این امر چند روز پیش تاکید داشتند. بنابراین دولت اجراکننده این موارد است و به همین علت انتخابات ایران در این میان مبنا قرار نخواهد گرفت. در مذاکرات چند سال پیش نیز شاهد بودیم که توافق برجام در دولت دهم با یک نگرش آغاز شد و در دولت یازدهم با یک نگرش متفاوت نهایی شد. انتخابات سال ۹۲ سبب نشد گفت‌وگوهای ایران و آمریکا در عمان تداوم نیابد. مسائل مهمی در این میان تاثیرگذار هستند. آنها مشخصا نمی‌خواهند ایران بیش از این هسته‌ای شود. تصمیم‌گیری در خصوص مذاکرات در شورای عالی امنیت ملی و توسط افرادی صورت گرفته است که نماینده عالی‌ترین مقامات نظام هستند و مشخصا نظر عالی‌ترین مقامات نظام نیز در این عرصه دخیل است؛ پس بنابراین رئیس‌جمهور بعدی از هر طیفی که باشد نیز این مذاکرات را ادامه خواهد داد و شاید صرفا در موارد اجرایی یا تکنیکی تغییراتی ایجاد کند. جهت‌گیری کلان کشور ریل‌گذاری شده و صرفا ممکن است جزئیات غیرقابل تاثیرگذار در دولت بعدی در خصوص مذاکرات تغییر کند. اصل و اساس مذاکرات تصمیم نظام است و دولت بعدی نیز باید در همین راستا حرکت کند.
با توجه به اینکه شما معتقد هستید مساله داخلی ایران بر مذاکرات وین کم اثر است، آیا معضلات بین‌المللی همچون تنش‌ها در فلسطین می‌تواند اثر منفی بر روند مذاکرات داشته باشد؟
تنش‌ها در سرزمین های اشغالی قطعا بر مذاکرات وین تاثیر می گذارد. مشخصا دولت اسرائیل فشار خود را بر آمریکا برای متوقف کردن مذاکرات بیشتر می کند زیرا این کشور زیر حملات موشکی قرار گرفته است. اسرائیل مدعی است که ایران در ماه‌های اخیر قدرتمند شده و این حملات علیه اسرائیل نتیجه قدرتمندتر شدن ایران است و اگر تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود، این کشور بیشتر زیرحملات قرار خواهد گرفت. این ادعایی است که دولت اسرائیل مطرح می‌کند اما به علت اینکه نظام سیاسی آمریکا تصمیم گرفته که مذاکره کند و به توافق برسد، فشارهای صهیونیست‌ها نتیجه نخواهد داد. آمریکا یک نگاه دیگر به این مساله دارد و مدعی است ایران به دنبال بمب هسته‌ای است و باید این مذاکرات تداوم یابد تا ایران به این بمب دست پیدا نکند و امنیت خودشان و اسرائیل را می‌خواهند از این طریق تامین کنند. آمریکا امروز ادعا می‌کند با مذاکره بهتر می‌تواند خطرات را علیه خود و اسرائیل کم کند.
نظر شما