روزنامه آرمان ملی، یکشنبه دوم خرداد در گفت‌وگو با محمدجواد جمالی نوبندگانی نایب رییس کمیسیون سیاست خارجی مجلس دهم، شرایط برجام پس از مذاکره وین را بررسی کرده و نوشته است: یک مقام وزارت امور خارجه آمریـکا در صحبت‌هایی دربـاره رونـد مـذاکرات ایران و سایـر طرف‌های برجـام برای بازگشـت به این توافق تأکید کرد که مذاکره‌کنندگان غــربـی در آخریـن دور از این رایـزنی‌هـا به پیشرفت معناداری دست پیدا کرده‌اند. این مقام آمریکایی افزود که دور جدید مذاکرات برجامی مثبت بوده و ما شاهد پیشرفت معناداری بوده‌ایم، اما اختلافات هنوز به قوت خود باقی است که باید حل و فصل شود. موضع آمریکا همیشه این بوده که آماده است تحریم‌های ناسازگار با برجام را بردارد، اما این تنها در صورت بازگشت دوجانبه به پایبندی به توافق انجام خواهد شد.
ماهیت دقیق گام‌های مرتبط با تحریم‌هایی که ایالات متحده باید برای رسیدن به این هدف بردارد، یکی از موضوعات این گفت‌وگوها است. چهارمین دور نشست کمیسیون مشترک برجام که با حضور ایران و سایر طرف‌های توافق، یعنی انگلیس، آلمان، فرانسه، چین و روسیه طبق روال قبل در شهر وین پایتخت اتریش برگزار شده بود، روز چهارشنبه به پایان رسیده و مذاکره‌کنندگان برای مشورت با پایتخت‌ها به کشورهای خود بازگشته‌اند. اتفاقی که شاید برای آخرین هماهنگی‌ها در راستای رسیدن به توافق انجام شده باشد تا از همین امروز نگرانی‌ها را درخصوص روزهای پس از توافق نیز دوچندان کند. در راستای بررسی این مسئله، «آرمان ملی» گفت‌وگویی با محمدجواد جمالی نوبندگانی، نایب رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس دهم، داشته است که در ادامه می‌خوانید.
مذاکرات وین می‌تواند در روزهای آتی با موفقیت پیش رود و آیـا همچون گذشتـه احتمـال نقض آن وجود دارد؟
چندین هفته است که مذاکرات فشرده در وین در حال انجام است و باید توجه داشت با توجه به اذعان مقامات آمریکایی، اروپایی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با وجود خروج آمریکا از برجام، ایران به‌خوبی به تعهدات خود عمل کرده و از قوانین تخطی نکرده است. این اتفاق زمانی رقم خورده که حتی اروپاییان نیز به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و ایران با این شرایط توانسته حسن نیت خود را به‌خوبی به جهانیان نشان دهد. سیاست ما در آن برهه زمانی صبر استراتژیک بود که به نتیجه نیز رسید. باید توجه داشت عدم‌خروج ما از برجام در آن برهه زمانی عملی هوشمندانه بود که از سوی وزارت خارجه در دستور کار قرار گرفت. این اقدام مدبرانه سبب شد اروپا، روسیه و چین، در شورای امنیت، ایالات متحده را تنها گذاشته، منجر به منزوی شدن ترامپ شوند، که یک پیروزی دیپلماتیک برای ایران بود.
امروز هم جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها اذعان کرده‌اند فشار حداکثری جواب نداده و این امر نیز نشئت گرفته از سیاست و مقاومت خوب ایران بوده است. پس از احیای برجام نیز ایران باید هوشمندانه عمل کند و اجازه ندهد برخی از موقعیت پیش‌آمده سوءاستفاده کنند. یک خطر بالقوه هنوز وجود دارد و پس از احیای برجام نیز این تهدید مکانیسم ماشه وجود دارد؛ زیرا طرف‌های دیگر به هر بهانه‌ای می‌توانند با استناد به مکانیسم ماشه بار دیگر این توافق را خدشه‌دار کنند. مکانیسم ماشه هم ایران و هم خود برجام را تهدید می‌کند.
مکانیسم ماشه به چه علت بایــد مورد توجه ویژه قرار گیرد؟
امـروز بـا مستـقر شــدن دولــت بایـدن در کـاخ سفیــد هماهنگی‌ای میان اروپا و آمریکا به وجود آمده است؛ به شکلی که به‌راحتی با یکدیگر هماهنگ شده و هر اقدامی را انجام می‌دهند. به همین علت اگر مکانیسم ماشه از برجام حذف نشود، این خطر ایران را تهدید می‌کند که بار دیگر تحریم‌ها از کانال شورای امنیت علیه ایران وضع شود و کار را برای ایران به‌مراتب سخت‌تر از گذشته کند. ایران باید به‌شدت مراقب این عرصه باشد و به‌گونه‌ای عمل کند که گرفتار این امر نشود. اگر این اتفاق بیفتد دیگر روسیه و چین نمی‌توانند به کمک ایران بیایند. مقامات ایران باید بر حذف مکانیسم ماشه تأکید کنند و اگر این امر رقم بخورد، یک موفقیت خوب برای ایران خواهد بود. وجود مکانیسم ماشه به صورت بالقوه یک تهدید است و باید چاره‌ای برای آن اندیشیده شود. ایران بارها حسن‌نیت خود را نشان داده و به تعهدات خود عمل کرده است، به همین علت نباید زیر بار این مکانیسم برود.
در مذاکرات وین به چه نکاتی باید توجه شود و چه اصولی باید مدنظر قرار گیرد تا بتوان از برجام بهترین بهره را برد؟
تفاوت عمده برجام فعلی با برجام گذشته این است که دولت در ابتدا پیش‌قدم شد و بعد به تصویب مجلس رسید؛ اما امروز دولت پس از مصوبه مجلس اقدام به مذاکره کرد و به همین علت ضرورت دارد هماهنگی میان مجلس و دولت به‌وجود آید تا باز هم اختلافاتی رخ ندهد. از سوی دیگر باید توجه داشت برجام متضمن برطرف کردن همه مشکلات بین‌المللی ایران نیست. اختلافات، حاصل ۴۳ سال تنش است و با یک گفت‌وگوی چند هفته‌ای حل نمی‌شود. ریشه این اختلافات نیز آمریکا بوده و هرگاه آنها علیه ایران اقداماتی انجام داده‌اند، اما باز هم ایران طبق اصول و قوانین عمل کرده است. ما در سیاست خارجی باید همیشه به شکلی حرکت کنیم که از همه ظرفیت‌ها به خوبی استفاده کنیم. نباید این‌گونه باشد که هر دفعه به یک سمت غش کنیم. پس از احیای برجام ایران باید موازنه را برقرار کند. نباید از موضع ضعف برخورد کرد تا از اختلافات ایران برخی کشورها به نفع خود سوءاستفاده کنند. راه‌حل غلبه بر مشکلات، اتخاذ سیاست متوازن است و ایران باید این اصل را هم در منطقه و هم در جهان در دستور کار قرار دهد. امروز اگر به سمت حل مشکل هسته‌ای رفته‌ایم نباید از همسایگان خود غافل شویم. ایران ۱۵ همسایه دارد و باید از ظرفیت این همسایگان استفاده کند. امروز باید ترانزیت خود را با این کشورها فعال‌تر کرده، در پیمان‌هایی همچون اکو و شانگهای نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشیم.
نظر شما