۶۰ درصد مساحت مازندران زیر ضرب خشکسالی قرار گرفت

به گزارش ایرنا ، طبق گزارش رسمی این مرکز ،در بازه زمانی اول مهر ۱۳۹۹ لغایت ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ بر اساس شاخص خشکسالی « اس پی یی آی SPEI » که به آن شاخص بارش و تبخیر استاندارد می گویند ، طی دوره یک ساله منتهی به فروردین ماه ۱۴۰۰ حدود ۲۲ درصد مساحت استان با خشکسالی خفیف ، حدود ۱۸ درصد با خشکسالی متوسط ، حدود ۱۱ درصد با خشکسالی شدید و حدود ۹ درصد با خشکسالی بسیار شدید رو به رو بوده است.

همچنین در این مدت حدود ۳۱ درصد از مساحت مازندران با شرایط نرمال مواجه بود ، حدود هفت درصد ترسالی خفیف داشت و حدود ۲ درصد هم ترسالی متوسط را تجربه کرده است. به عبارتی در هیچ نقطه ای از استان طی یک منتهی به ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ ترسالی شدید مشاهده نشده است.

طبق گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی هواشناسی کشور ، طی این دوره یک ساله بیشترین خشکسالی های مازندران در نواحی ساحلی و جلگه ای شرق و مرکز استان رخ داده است.

تهدید برای منابع آب‌های زیرزمینی

مرکز ملی اقلیم در عین حال در این گزارش وضعیت خشکسالی طی یک دوره بلندمدت ۱۰ ساله را هم برای مازندران ارزیابی کرده است. این جمع بندی شرایط خشکسالی های بلند مدت ۱۰ ساله از آن جهت اهمیت دارد که منابع آب های زیرزمینی را تحت تاثیر خود قرار می دهند.

طبق این گزارش ، در دوره بلندمدت ۱۰ ساله هم ۳۶.۵ درصد از مساحت مازندران زیر ضرب انواع خشکسالی قرار داشته است به این معنی که حدود ۸.۵ درصد مساحت استان تحت تاثیر خشکسالی بسیاری شدید قرار داشت ، هشت درصد از خشکسالی شدید تاثیر پذیرفت ، حدود ۱۰ درصد خشکسالی متوسط و حدود ۱۰ درصد هم خشکسالی خفیف داشت.

در همین دوره ۱۰ ساله حدود ۳۹ درصد مساحت استان از لحاظ بارندگی دارای شرایط نرمال بود ، حدود ۱۳.۶ درصد مساحت استان ترسالی خفیف را تجربه کرد ، حدود هفت درصد ترسالی متوسط داشت ، حدود ۳.۵ درصد ترسالی شدید و حدود ۰.۴ درصد هم ترسالی بسیار شدید داشت.

جمع بندی این اطلاعات بر اساس مناطق جغرافیایی استان هم نشان می دهد که بیشترین خشکسالی های بلندمدت استان مربوط به نوار ساحلی و جلگه ای مرکز و شرق استان و در مرحله دوم متعلق به نواحی کوهستانی غرب استان بوده است.

البته پیشتر برخی از کارشناسان نسبت به اثرگذاری زیاد خشکسالی های مداوم در مناطق شرقی مازندران هشدار داده و اعلام کرده بودند که برخی مناطق شرقی مانند دشت حسین آباد شهرستان بهشهر به خاطر تاثیر خشکسالی بر منابع آب های زیر زمینی دچار فرونشست زمین شده است.

کم بارشی سال زراعی 

مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی هواشناسی کشور همچنین در گزارش خود میزان بارندگی در هشت مامه سال زراعی جاری یعنی از اول مهر ماه سال ۹۹ تا ۳۱ اردیبهشت سال ۱۴۰۰ را هم مورد تحلیل و بررسی قرار داده است که نشان می دهد هوای مازندران در ۶ ماه از این دوره زمانی  خست به خرج داده و بارندگی کمتر از نرمال داشته و تنها ۲ ماه از هشت ماه بارش بیشتر از نرمال ثبت شده است.

براساس اطلاعات ماهانه ایستگاه های هواشناسی همدیدی مازندران ، فروردین ۱۴۰۰ خشک ترین ماه سال زراعی جاری بوده است. میزان بارندگی در این ماه در مقایسه با مشابه دوره آماری حدود ۶۲ درصد کاهش داشته است. میزان بارش در فروردین امسال ۲۰ میلی متر بوده است .

آبان ماه سال ۹۹ هم پس از فروردین امسال خشک ترین ماه مازندران در دوره هشت ماهه سال زراعی بود. در این ماه هم کاهش ۳۵ درصدی بارندگی در مقایسه با دوره آماری ثبت شد. دی ماه با ۲۶ درصد کاهش بارندگی ، سومین ماه کم بارش مازندران در سال زراعی جاری بود. میزان کاهش بارندگی در مهر ماه نیز ۱۶ درصد بود و جایگاه چهارم را به خود اختصاص داد. جایگاه پنجم کم بارشی هم به بهمن ماه سال ۹۹ با ۱۳ درصد رسید و اسفند نیز با چهار درصد در جایگاه ششم قرار گرفت.

با این وصف ماه اردیبهشت ۱۴۰۰با ۳۹ درصد افزایش بارندگی ، پرباران ترین ماه مازندران در سال زراعی جاری بود. ماه آذر هم با افزایش ۱۲ درصدی به عنوان دومین ماه پرباران مازندران نقش خود را در کاهش میزان خشکسالی ایفاء کرد.

کاهش ۴۸ درصدی بارندگی در شرق 

مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی هواشناسی کشور در گزارش هشت ماهه سال زراعی همچنین میانگین بارندگی استان را هم مورد بررسی قرار داده است. در این بازه زمانی بر اساس اطلاعات ثبت شده در ۱۵ ایستگاه هواشناسی همدیدی استان میانگین بارش حدود ۴۷۱ میلی متر بوده است که در مقایسه با مشابه دوره آماری حدود ۱۴ درصد کاهش داشته است.

میزان بارش در این دوره زمانی بین ۲۵۸ میلی متر به عنوان کمترین بارندگی در ایستگاه کجور تا ۹۰۳ میلی متر در ایستگاه نوشهر در نوسان بوده است. داده های ایستگاه های مختلف نشان می دهد که در این دوره زمانی بارندگی در تمامی ۹ ایستگاه همدیدی استان در مناطق جلگه ای و ساحلی با کاهش و در تمامی ۶ ایستگاه نواحی کوهستانی با افزایش همراه بوده است.

بندرامیرآباد با حدود ۴۸ درصد کاهش بارش بیشترین میزان خشکی را در این مدت تحمل کرده است در حالی که بیشترین میزان بارندگی با  حدود ۳۶ درصد افزاییش مربوط به ایستگاه بلده در شهرستان نور واقع در غرب استان بوده است.

تحلیل پهنه ای بارندگی

بر اساس اطلاعات مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور ، مجموع پهنه ای بارندگی مازندران از ابتدای سال زراعی جاری تا پایان اردیبهشت امسال حدود ۴۳۵ میلی متر بوده است که در مقایسه با مشابه دوره آماری ۲۱ درصد یعنی ۱۱۶ میلی متر کاهش داشته است.

در این بازه بیشترین کاهش بارش مربوط به شهرستان های شرق استان بوده است. شهرستان گلوگاه با کاهش حدود ۵۴ درصدی از این بابت در رتبه اول قرار گرفت .

با توجه به اطلاعات این مرکز ، در دید کلی ضریب تغییرات بارشی استان در بازه زمانی مورد نظر از سمت غرب استان به سمت شرق استان و از سمت مناطق کوهستانی یه سمت مناطق ساحلی و جلگه ای کاهشی بوده به نحوی که مقدار این کاهش در غرب حدود حدود ۱۲ درصد، مرکز استان حدود ۲۰ درصد و شرق استان با افزایش چشمگیر به حدود ۴۷ درصد رسید.

همچنین از بین ۲۲ شهرستان مازندران به استثناء شهرستان سوادکوه با حدود ۱۹ درصد و سوادکوه شمالی با حدود ۰.۳ درصد افزایش بارش ، بقیه شهرستان ها با کاهش بارشی بین حدود هفت درصد در قائمشهر تا حدود ۵۳ درصد در گلوگاه درگیر بوده اند.

استان مازندران با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می کند که با تولید بیش از ۹۵۰ هزار تن برنج سفید ، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و ۱۰۰ هزار تن آبزیان رتبه نخست کشور را دارد.