یاسر رستگار روز دوشنبه در گفت وگوبا ایرنا در خصوص چالش‌ها و افزایش آمار کرونا در برخی از محله‌های شهربندرعباس اظهارداشت: نزدیک به یکسال و نیم از ورود کرونا به کشور گذشته است و برای همه محرز شده که کرونا در حقیقیت چالش‌های از پیش موجود نظام اجتماعی را آشکار کرده به تعبیری کرونا بستر و شرایطی را به جامعه تحمیل کرده که برخی از این چالش‌ها و مشکلات آشکارتر شده است.
وی، همچنین درخصوص کاستی‌ها و تداوم ویروس کرونا در این محله‌ها بیان داشت: کرونا برای گروه‌های درحاشیه و برای قشرهای فرودست جامعه خطرناک‌تر و کشنده‌تر است و امروز به صراحت می‌توانیم بگوییم که کرونا طبقاتی عمل می‌کند و گروه‌های فرودست را بیشتر تهدید و از بین می‌برد.
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان درخصوص دلیل تهدید و درمعرض کُشندگی مردم برخی مناطق و محله‌های بندرعباس، یادآور شد: مهم‌ترین و حرفه‌ای‌ترین راه پیشگیری از کرونا درخانه ماندن است و همه بر روی آن توافق دارند اما این مهم‌ترین استراتژی‌ترین راه پیشگیری برای بخشی از قشرهای جامعه امکان‌پذیر نیست.
آسیب شناسی خسارات اجتماعی کرونا باید بیان واقعیت‌ها و واقع‌بینانه باشد
رستگار با بیان اینکه درمناطقی از شهر بندرعباس و محلات حاشیه‌نشین امکان درخانه ماندن به هیچ وجه وجود ندارد، دلیل مهم این مساله را مشکلات اقتصادی عنوان کرد و بیان داشت: کارگران روزمزد و زنان سرپرست خانوار و افرادی که معیشت آن‌ها به کار دست‌فروشی می‌گذرد، امکان درخانه ماندن برای آن‌ها وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه نگاه آسیب شناسی به خسارت‌های کرونا و مسائل اجتماعی ناشی از آن باید بیان واقعیت‌های و به صورت واقع‌بینانه باشد، گفت: جدای از بحث‌های اقتصادی، اساسا خانه‌هایی که در مناطق حاشیه وجود دارد، مثل یک خانه شیک و متوسط شهری نیست که بتوان مدت زیادی در آن ماند، زیرا این خانه‌ها به قدری کوچک، محقر و خالی از امکانات اولیه است که اگرساکنان آن درآمدی هم داشته باشند، نمی‌توانند در این خانه‌های کوچک و بدون امکانات مناسب، برای پیشگیری از کرونا مدت زیادی دوام بیاورند.
کرونا؛ آشکار کننده شکاف‌های اقتصادی و فاصله طبقاتی
این جامعه‌شناس در این باره به شکاف‌های اقتصادی و طبقاتی زندگی ساکنان این افراد اشاره کرد و بیان داشت: در خانه‌هایی کوچک و با امکانات پایین که میزان تماس افراد نیز بیشتر می‌باشد، بدیهی است که در این مناطق کرونا شیوع بیشتری دارد و قدرت خرید لوازم بهداشتی مناسب برای ساکنان این مناطق نیز بسیار پایین است.
رستگار در عین حال بیان داشت: شاید برخی این ادعا را داشته باشند که این موضوع به فرهنگ مردم یک منطقه برمی‌گردد درحالی که این حرف صحیح و دقیقی نیست، این مناطق تراکم جمعیتی بالایی دارد و مردم در این خانه‌های محقر با تعداد فرزندان زیادتر و جمعیت زیادتری در یک خانه زندگی می‌کنند لذا درحالت عادی که یک ماسک پارچه‌ای بافاصله می‌تواند از ابتلای به کرونا جلوگیری کند، در این مناطق یادشده که تراکم اجتماعی بسیار زیاد است این وسیله پاسخگو نخواهد بود.
فعالیت‌های کارگری و افزایش ریسک ابتلا به کرونا
این استاد دانشگاه ابرازداشت: ازطرفی کسانی که در این مناطق زندگی می‌کنند، عمدتا کارگر روزمزد هستند و در فعالیت‌های یدی مشغول به کار می‌باشند لذا در فعالیت‌های که بدن درگیر است و به دلیل اینکه فرد مدام باید عرق خود را خشک کند و به ماسکش دست می‌زند، همین کارها ریسک ابتلای به کرونا را افزایش می‌دهد، بنابراین ماسک زدن برای این افراد کاری مشکل و پرچالش خواهد بود.
وی عنوان کرد: از طرفی سبک زندگی گروه‌های ساکن در این مناطق که عمدتا کارگر و سرپرست خانوار هستند، سبکی است که ریسک ابتلا را بالا می‌برد چون این افراد در مناطق شلوغ شهر(بازار و دست فروشی در حاشیه خیابان‌ها) رفت و آمد دارند، بنابراین اگر فردی دو ماسک بهداشتی سه لایه جراحی را به صورت بزند و در این محیط‌های شلوغ قرار بگیرد، امکان ابتلا وی نسبت به فردی که از ماسک معمولی یا پارچه‌ای استفاده می‌کنند، کمترخواهد بود، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که سبک زندگی تحمیل شده مناطق فرودست سبکی است که با ریسک ابتلا همراه است.
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان، در جامعه‌شناسی برای اینکه یک پدیده به یک مساله یا معضل تبدیل شود، وجه نخست آن به وجه عینی برمی‌گردد یعنی افراد جامعه باید با چشم خود اتفاقی که در جامعه رخ داده است را ببینند؛ به عنوان مثال نگرانی از دست دادن یک فردی که جان خود را به خاطر کرونا از دست داده است، این نگرانی عمومی برای نزدیکان ایجاد می‌شود و بقیه نیز خطر را درک می‌کنند و نکات بهداشتی را بیشتر رعایت می‌کنند به این وجود تاثیر عینی ماجرا به تنهایی کافی نیست و برای اینکه این پدیده تبدیل به مساله شود، نیاز به ادراک ذهنی ما از یک پدیده به عنوان یک بحران دارد.
رستگار اظهارداشت: پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد از زمان شیوع بیماری کووید-۱۹ کسانی که بیشتر در شبکه‌های مجازی حضور داشته و نگرانی‌های متخصصان و پزشکان و افرادی که تجربه کرونا داشته‌اند را دنبال کرده ومصرف‌کننده پیام‌ها و هشدارها این شبکه‌ها بودند، بیشتر از سایرین دستورهای بهداشتی را رعایت می‌کنند اما ساکنان مناطق حاشیه‌ای شهر به دلیل بهره‌مندی کمتر از گوشی‌های هوشمند و کاهش سرانه مصرف اینترنت آن‌ها و کمتر در معرض اطلاعات و اخبار رسانه‌ای قرار می‌گیرند، عمق بحران نیز برای این افراد کمتر بوده و این موضوع به طور قوی اثبات شده است.
خصلت تقدیرگرایانه درموضوع کرونا در مناطق حاشیه‌ای بندرعباس بسیار آسیب‌زاست
این جامعه‌شناس در بخش پایانی سخنان خود به مفهوم تقدیرگرایی به عنوان یکی از خصلت‌های فرهنگی دنیا و همچنین در ایران اشاره کرد و بیان داشت: این مفهوم درمناطق حاشیه‌ای بندرعباس نیز به‌دلیل پایین بودن سطح آگاهی ذهنی و سطح تحصیلات افراد وجود دارد که ضرورت حمایت‌های اجتماعی در این مناطق را دوچندان می‌کند.
وی گفت: در تمامی دنیا افرادی که فقر و خشونت اقتصادی را بطورعمیق تجربه و افرادی که زندگی‌های واقعی خود را برباد رفته می‌بینند اساسا تقدیرگراتر می‌شوند و بدیهی است کسی که با فقر ساختاری دست وپنجه نرم می‌کند، کسی که در زندگی چیز زیادی برای از دست دادن ندارد، طبیعی است ترس از دست دادن هم نداشته باشد بنابراین این فرد از کرونا نمی‌ترسد و برای این دسته از افراد کرونا نیز مثل سایر بحران‌ها(فقر، بیکاری و اعتیاد) هم عرض این بحران‌هاست.
رستگار افزود: این خصلت تقدیرگرایانه درموضوع کرونا می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد، زیرا در صحبت‌هایی که با گروه‌های حاشیه‌نشین شهری داشتم و پژوهشی را در این باره انجام دادم، چون معتقدند ته آن مرگ است و از این زندگی راحت می‌شوند به همین دلیل نیاز اعتقادی به رعایت نکات بهداشتی در خود نمی‌بینند.
نظر شما