به گزارش روز چهارشنبه مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعید رضا عاملی در همایش دهمین سال تاسیس دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان اینکه این دانشکده مثال یک توفیق بین‌رشته‌ای است، افزود: دانشکده علوم و فنون نوین ۱۰ ساله شده است، دانشکده‌ای جدید با نگاه جدید و با همکاری های تعاملی و بین‌رشته‌ای است که امروز از توفیقات زیادی هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌المللی برخوردار بوده و البته چالش‌های زیادی را هم پشت سر گذاشت.
وی ادامه داد: در محیط دانشگاهی حتی در وزارت علوم شاهدیم در مواجهه با بین‌رشته‌ای‌ها مقاومت وجود دارد و تصویب برخی بین‌رشته‌ای‌ها را کماکان به گروه‌های تک‌رشته‌ای می‌سپارند و استقبال خوبی از آن صورت نمی‌گیرد. بسیاری از اساتید اساسا علم را تک ساحتی و تک رشته‌ای می‌دانند و مابقی را شبه علم به حساب می آورند. دانشگاه هم ساز و کار مشخصی برای تشویق و ترغیب برای همکاری‌های بین‌رشته‌ای فراهم نکرده است.
استاد دانشگاه تهران ضمن طرح این پرسش که چرا نیازمند بین‌رشته‌ای هستیم، تصریح کرد: پیشرفت علم حاصل جا به جایی‌های انقلابی در تفسیر است که به موجب آن یک پارادایم، جانشین پارادایم دیگری می‌شود. از این رو تاریخ علم، مهر و نشان انقطاع و عدم پیوستگی را بر خود دارد.
وی خاطرنشان کرد: پارادایم‌های کلانی ناظر به حوزه علم وجود دارد که مهمترین آنها دانش تجربی مبتنی بر سعی و خطاست که ضعف آن در ابطال پذیری یافته هاست و موجب می شود یافته‌ها از اطمینان و اتقان ماندگار برخوردار نباشند. می‌توان از نگاه بین رشته‌ای به عنوان یک پارادایم و الگوواره فهم و حل مسائل حوزه علم سخن گفت.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: بین رشته‌ای‌ها برای کاهش خطاها در فهم و حل مسائل پا گرفتند. نگاه بین رشته‌ای، نگاه ۳۶۰ درجه به پدیده‌ها را دنبال می‌کند و همه جوانب را در نظر می‌گیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در پارادایم علوم تجربی، دانش تجربی به قدری قدرتمند شد که روش غالب بر همه علوم طبیعی، مهندسی، اجتماعی و انسانی شد و روشی را که مبتنی بر علوم تجربی بود روش علمی تلقی کردند. خصیصه آزمون و خطا، یافته‌های علوم تجربی را بر قاعده ابطال پذیری، ابتناء بخشید و عدم قطعیت را به عنوان اصل حاکم بر همه یافته‌ها قرار داد.
استاد دانشگاه تهران در ادامه با تشریح پارادایم چندرشته‌ای یا بین‌رشته‌ای، افزود: این پارادایم به معنای پیوند ۲ چیز با یکدیگر و تبدیل شدن آن ۲ به یک امر ترکیب شده است و می‌تواند به معنای ارتباط ۲ چیز با حفظ استقلال یکدیگر برای گسترش فهم نسبت به یک امر باشد.
عاملی با اشاره به طرح موضوع توسعه پایدار و اینکه طرح آن به این دلیل بود که دانش‌های تک رشته‌ای قادر به حل بزرگ مسئله‌های جهانی نبودند، گفت: نگاه تک رشته‌ای منتهی به فشارهای انسانی، اجتماعی و زیست محیطی گسترده شده و می‌شود؛ همان طور که می‌بینید با گسترش فناوری‌ها به محیط زیست خسارت‌های فراوان وارد شده است.
وی افزود: علم یک جریان آزادِ فهم است و محدود کردن آن به یک نگاه خاص نوعی کوری عاشقانه را به همراه خواهد داشت. علم تک رشته‌ای با تبدیل دانش به ابعاد جزیی تر و کوچک‌تر، گرفتار انزوای آکادمیک می شود. نگاه تک رشته ای فراموشی واقعیت های پیرامونی را در پی دارد و جهت مطالعات رشته‌ای در یک مسیر هدفمند مرتبط با یکدیگر قرار ندارد.
عاملی پارادایم سوم را پارادایم شبیه سازی بیان کرد و گفت: در تبیین پارادایم شبیه‌سازی هستی به منظور دور شدن از یک جانبه نگری و مطالعات کاریکاتوری، سوال اساسی این است که چرا امروز خط مقدم علوم تجربی، رفتاری و انسانی سمت گیری بازگشت به منطق «طبیعت ناب» را پیدا کرده است. پاسخ این است که علم در نقطه اوج خود با «خطا پذیری» و «ابطال پذیری» تشخص پیدا می کند. اندیشمندان به دنبال دانش قابل اعتماد هستند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینترنت همه پدیده و پیوندهای ترکیبی علوم به عنوان یک مسأله بین‌رشته‌ای با مولفه‌های گسترده، گفت: روش‌های ترکیبی رویکرد جامع‌نگر به همه پدیده‌ها دارد، مانند اینکه وارد جهان رقومی در مقابل جهان شیءی شده‌ایم. جهان رقومی که در بستر دیجیتال است، دامنه خطر زایی و خلاقیت‌های مثبت ما را بالاتر برد. جهان مجازی توان فراهم کردن آرامش انسان و توان خلق برخی اعتیادها را دارد.
نظر شما