به گزارش روز دوشنبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در دیدار با آیت الله هاشم حسینی بوشهری رییس جدید جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،
گفت: جامعه مدرسین، محصول فرآیند انقلاب است. با انقلاب و امام متولد شده و با تاریخچه انقلاب شکل گرفته است و در این ۶۰ سال در امتحانات مختلف و گذرگاه‌های سخت با عزت و آبرومند جلو رفته است.
وی افزود: شورای عالی انقلاب فرهنگی مستظهر به کارهای پژوهشی و مطالعاتی دقیقی که در حوزه دین‌شناسی است، دین برای سعادت و هدایت جامعه و حکمرانی و دین برای پیشرفت پایدار و متعالی که هر یک ما به ازایی دارد، متمرکز است. رهبر انقلاب اسلامی به درستی از واژگانی که ریشه در نگاه سکولار و لیبرال دارد، مانند واژه "توسعه" استفاده نمی‌کنند و به جای آن واژه "پیشرفت" را به کار می برند؛ چرا که رشد در آن وجود دارد و زوایای بیشتری برای تحولی که باید صورت بگیرد، دارا است.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر انتقاداتی به بحث توسعه پایدار هم وارد است از این حیث که توسعه منشأ مشکلات زیادی شد و توسعه صنعتی، هم محیط زیست و طبیعت را نابود کرد و هم موجب آلودگی صوتی و آب و هوا شد و مهمتر از همه انسان که در این مجموعه موضوع اصلی رشد و آرامش بود، دچار ناآرامی شد. لذا به این نتیجه رسیدند که توسعه، باید پایدار تعریف شود به این معنا که به همه عوامل تٍاثیرگذار در رشد توجه شود و بدون تخریب موجب پایداری سلامت انسان و طبیعی شود. لذا متغیر اصلی را انسان و طبیعت در نظر گرفتند و گفتند توسعه را براساس متغیرهای وابسته‌ای تعریف کنیم که به این متغیرهای اصلی وابسته باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان داشت: واقعیت این است که ما پایداری را گسترده‌تر از این و یک امر جاودانه می‌بینیم که بتواند سعادت دنیا و آخرت را تأمین کند. به نظر بنده این اصطلاح‌شناسی، تفاوت بنیادینی با آن نگاه توسعه غربی دارد که حالا در دوران بلوغش به سمت توسعه پایدار رفته است ولی باز هم خط پایانش مرگ است. در حالی که ما مرگ را پایان نمی‌بینیم. به فرموده حضرت سیدالشهدا (ع) "ما الموت إلاّ قنطرة تعبر بکم من البؤس والضَّرَاء إلی الجنان الواسعة، والنَّعیم الدَّائم برای مومنین، "مرگ پلی است به سمت بهشت واسعه و نعمت های دائمی.
عاملی با بیان اینکه نگاه ما به سلامت و تعالی جامعه جاودانه است، افزود: بر این مبنا ما برای دنیای امروز که به دنبال نوعی جاودانگی است، حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. در دنیای غرب قدرتمندترین حلقه اجتماعی، حلقه مخالفان است که از آن به فرهنگ مخالفت تعبیر می‌شود؛ مانند کمپین‌های اجتماعی مدافعان محیط زیست یا کمپین‌های اجتماعی مخالفت با الکل یا ربا؛ لذا این تقاضا در آنجا هم وجود دارد. در بخشی از جامعه نظام جمهوری اسلامی هم نگرش عمیقی نسبت به اسلام وجود ندارد و به دین به‌عنوان یک عامل کنترلگر نگریسته می‌شود که نگاه از بالا به پایین دارد و نوع خاصی از زندگی را تحمیل می‌کند؛ این بخش از جامعه شاید توجهی به دین بعنوان گوهر ارزشمند جاودانه ای که آرامش و آسایش انسان را تأمین می کند، نداشته باشد؛ لذا نیاز به پشتوانه‌های فکری داریم که بتوانیم این گوهرهای ارزشمند را اجتماعی کنیم و مسیر فهم حقیقت اسلام را بهتر فراهم کنیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان داشت: در این ۴۲ سال انسان‌های فنی و دارای مهارت‌های مختلف اجتماعی در سینما، تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی و نقاشی در میان علما و فضلا کم نداشته‌ایم و آن نگاه قدیمی به حوزه که عالِم، فقط مشغول به تدریس فقه و اصول و اخلاق است، از میان رفته است.
عاملی خاطرنشان کرد: مایل هستیم که با حضور حضرتعالی که هم ریاست شورایعالی حوزه علمیه قم را برعهده داشته‌اید و امروز هم ریاست جامعه مدرسین را عهده‌دار هستید، رابطه دقیق‌تری بین دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و جامعه مدرسین شکل بگیرد.
آیت الله حسینی بوشهری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در این دیدار ضمن تقدیر از دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به دلیل آنچه موضع‌گیری در برابر برخی اتهامات مطرح شده در مناظرات انتخاباتی که ساحت حوزه‌های علمیه و علمای دین را نشانه گرفته بود، عنوان کرد، اظهار داشت: دغدغههای مشترک ما این است که بعد از گذشت ۴۲ سال از پیروزی انقلاب اسلامی با همه امکانات و ظرفیت‌هایی که در اختیار داشتیم، بتوانیم به نیازهای جامعه پاسخ دهیم.
وی با بیان اینکه حوزه علمیه امروز، حوزه یک دهه قبل نیست، افزود: ظرفیت‌های خوبی در حوزه شکل گرفته است که روز به روز در حال پیشرفت است؛ من در پایان دوره شورای قبلی در ملاقات با مقام معظم رهبری عرض کردم که ما در دامنه هستیم و شما در قله و تا ما بخواهیم از دامنه به قله برسیم خیلی راه در پیش داریم ولی تلاش می‌کنیم گام به گام به قله برسیم. و بعد عرض کردم من پیش از این دیدار تمام فرمایشات شما را در مورد حوزه مرور کردم و دیدم اشراف شما نسبت به حوزه بسیار بیشتر از ما و حتی نسبت به بزرگترهای ما است.
وی به اشتراکات جامعه مدرسین و حوزه علمیه قم با شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد و گفت: ما همواره با مخاطبینی سروکار داشته ایم که هر دو یکدیگر را قبول داریم. ولی آیا به سراغ آنهایی که پای سخنان ما نیستند یا هیچگاه با ما مواجه نمی شوند و با ما ارتباط ندارند و فرصت مسجد و محراب را پیدا نمی کنند هم رفته ایم یا خیر؟ ما به درستی به سراغ دانشجویان یا دانش آموز یا آن روشنفکر نرفته ایم و با او بحث و گفت گو نکرده ایم تا او ما را به چالش بکشد؛ ما چالش هایی که او می خواسته ایجاد کند را پاسخگو نبوده ایم که موجب شده افکار و نظراتش انباشه شود؛ او هل من مبارز می طلبد و فکر می کند کسی در مقابلش نیست و ما هم همواره در محیط های تعریف شده خودمان با مخاطب سخن گفته ایم.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه باید در نوع اطلاع رسانی و پیام رسانی دین تجدید نظر کنیم، گفت: باید بدانیم که مخاطبان ما فقط مخاطبان فعلی نیستند. ما مدعی هستیم که در عصر غیبت ادامه دهنده راه و رسالت امامان و پیامبران هستیم؛ اما چقدر توانستیم با مردم ارتباط برقرار کنیم؟ ما مبلغانی ارسال می کنیم که ده ها سال است با یک مجموعه مشخصی ارتباط دارند. کم اتفاق می افتد یک مبلغ با ابتکار خودش با دیگران ارتباط برقرار کند تا مردم بدانند که این روحانی هم مانند خودشان است و او هم نگرانی ها و دردهای آنها را می داند و با آنها شریک است.
وی ادامه داد: به نظر بنده باید در یک کمیته مشترک آسیب شناسی شود تا مشخص شود از چند درصد ظرفیت این "ناس" که باید مخاطب روحانیت باشد، استفاده کرده ایم و با چه تعداد از مخاطبان، متناسب با نیازهای او ارتباط برقرار کرده ایم؟ تا او هم بداند روحانی مانند اوست و اینطور نباشد که پا گذاشتن ما در عرصه حکومت ما را از هم جدا کند.
آیت الله حسینی بوشهری، مسئله حکمرانی را مسئله کلیدی خواند و بیان داشت: ما معتقدیم دین از سیاست جدا نیست و تا آخر پای این تعریف از حکمرانی ایستاده‌ایم. اخیراً هم مقام معظم رهبری اشاره کردند که عده ای می گویند خودتان را کنار بکشید که دین محفوظ بماند و روحانیت عبایش را جمع کند؛ ولی به این ما معتقد نیستیم. امیرالمومنین(ع) هم در راه حاکمیت و سیاست قدم گذاشتند؛ هرچند جنگ‌ها به ایشان اجازه نداد همه اهدافش را پیاده کند ولی همین گنجینه بزرگ خطبه‌ها، کلمات، حِکَم و شیوه‌های حکومتداری که به ما رسیده، برای ادامه مسیر کافی است.
وی افزود: از سوی دیگر درست است که در بعد حکمرانی و حکومتداری، دین را عین سیاست و سیاست را عین دین می دانیم، اما باید یک تفکیک قائل شویم نه بین دین و سیاست بلکه بین عملکردها و واقعیت دین. طوری عمل کرده‌ایم که ما عین دین شده‌ایم و دین عین ما و کم کاری و سستی‌های ما همه به پای دین ثبت شده است. لذا یکبار و برای همیشه باید بگوییم که حساب اشخاصی که قدرت و حکومت به دست می گیرند از دین جداست و اگر آنها توانستند براساس دین حکومت کرده و با مردم رفتار کنند آنها یک حاکم در طراز اسلام هستند.
آیت الله حسینی بوشهری اظهار داشت: معتقدم چون این کار را نکرده‌ایم، جامعه همه چیز را یکپارچه می‌گیرد. این شعار دین ما عین سیاست ماست، غیر از این است که دین ما عین ماست. در فرمایشات امام(ره) هم این مطالب کاملاً موج می‌زند و حتی نقل به معناست که فرموده‌اند من عین اسلام نیستم. لذا باید در ظرفیت‌ها، قابلیت‌ها و شناخت مخاطب و ادبیات مخصوص مخاطبمان بازنگری کنیم و برای مردم روشن کنیم که اگر مرغ تان کم شد و کسی تدبیر نکرد، این آورده دین و قرآن و اهل بیت نیست بلکه نتیجه عمل فردی است که با شعار پیاده سازی جمهوری اسلامی به میدان آمده است و باید به گونه ای اقدام می کرد که مردم، مردمسالاری را حس کنند. لذا حساب او را باید از اسلام تفکیک کرد.
وی دلسردی امروز مردم از صندوق های رأی که یکی از چالش‌های انتخابات پیش رو است، را نتیجه همین رفتارها دانست و گفت: دلیل اینکه نسبت به روحانیت دلسردی ایجاد شده این است که مردم می گویند پس شعارهایی که دادید کجاست؟ در صورتی که باید می گفتید آنچه در توانمان است انجام می دهیم. ما دائم گفتیم که آمدن ما تکرار حکومت امیرالمومنین (ع) است. در صورتی که حساب امیرالمومنین (ع) به عنوان یک معصوم و حساب اسلام یک طرف و زیاد بن علی ها و دیگران طرف دیگر است؛ چرا که آنها نه تنها مساوی با امیرالمومنین نبودند بلکه مساوی با دین هم نبودند.
وی خاطرنشان کرد: البته صرف سلب مسئولیت و تفکیک هم کافی نیست. ابتدا باید تفکیک کنیم و بعد کاری کنیم که در مقام عمل در طراز انتظار مردم از دین عمل کنیم که مردم، هم به دین و هم به کارگزاران حکومت خوشبین شوند. لذا معتقدم که هم با حضور شما که مورد عنایت مقام معظم رهبری هستید در شورای انقلاب فرهنگی و هم حوزه علمیه که از وجود اصحاب فکر و قلم و اندیشه بهره مند است، می توان این موضوعات را به بحث گذاشت تا این خروجی منجر به دستورالعملی شود که اگر کسی بر سر کار آمد و از اولیات برخوردار بود، این دستورالعمل را به او بدهیم و بگوییم این دستور می تواند شما را به نتیجه مطلوب برساند و فاصله مردم و حاکمیت را به حداقل برساند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تأیید سخنان آیت الله بوشهری اظهار داشت: بحث شناخت جامعه بسیار نکته مهمی است. چرا که تحولات جامعه زیاد بوده است. واقعیت این است که عرصه تعاملی جدید، مخاطب را به یک انسان مستقل تعاملی تبدیل کرده است و ما دیگر به نوعی مخاطب نداریم؛ مخاطب به لحاظ ارتباطی فردی است که می‌نشیند و ما برای او سخن می گوییم و توقع داریم عین سخنان ما را عمل کند. ولی امروز مخاطب تبدیل به کاربر شده است. کاربر موجودیت جدیدی است که برای خود استقلال قائل است و می خواهد دریافت کند و پاسخ دهد.
عاملی با بیان اینکه این ادعا که ما اصل دین هستیم، بسیار خطرناک و بنیان سکولاریزم است، گفت: در بحث سکولار شدن جامعه می گویند یک عامل سکولار شدن، لائیتیسه و مکاتب منکر خداست و عامل دیگر آن، دینداران و نوع مواجهه با دین است. لذا اگر بتوانیم این هنر را داشته باشیم تا این تفکیک برای جامعه شود، کسانی هم که می گویند حکومت دینی عامل جدا شدن دین از سیاست و عرصه اجتماعی است خلا سلاح می شوند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به طرح یکسان سازی عناوین مدارک تحصیلی حوزه علمیه و دانشگاه گفت: در خصوص مدرک و عناوین حوزه معتقدم باید بررسی هایی صورت دهیم. اینکه تلاش دوبرابری آموزشی حوزه را معادل کارشناسی یا کارشناسی ارشد قرار می‌دهیم غیر از اینکه توهین است، روایی هم ندارد. لذا باید مدرک حوزوی را از حالت معادل خارج کنیم. می دانم که در حوزه هم بر سر این موضوع اختلاف نظر هست ولی نباید فقط به فضلا و نخبگان اکتفا کرد و باید جامعه میانی را نیز مورد توجه قرار داد. الان خواهران حوزه علمیه هم در این خصوص مشکل دارند که عنوان حجت الاسلام و آیت الله ندارند باید متناسب با تلاش شان درجه علمی بگیرند. عناوین کار برد شغلی و اجتماعی دارد و به نوعی اهداف دوره های آموزشی را به لحاظ شکلی منعکس می کند.
دکتر عاملی با بیان اینکه چاره‌ای نداریم جز اینکه از عناوین پذیرفته شده جامعه استفاده کنیم، گفت: هر عنوان دیگری که استفاده شود عامل جدایی از جامعه می‌شود و این بنیان غلطی است که بین علم دانشگاهی و علم حوزوی جدایی ایجاد کنیم؛ چرا که هر دوی آنها در حال هستی‌شناسی هستند.
استاد دانشگاه تهران گفت: امروز دیگر عناوین حجت‌الاسلام و حجت‌الاسلام‌والمسلمین و ثقه‌الاسلام استفاده نمی‌شود و مشخص نشده است که این عنوان برای کدام سطح حوزه است و این عناوین با عنایت داده نمی‌شود. البته باید به این امر توجه داشت که عناوین مرتبط با سطح تحصیلات در جهان در تعاملات اجتماعی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و این محتوا و توانائی‌های حل مسئله و کمک به ارتقا و پیشرفت اجتماعی است که اهمیت دارد.
در قلمرو موضوعات مشترک شورایعالی انقلاب فرهنگی و جامعه مدرسین آمادگی داریم یک کارگروهی تخصصی و کارشناسی تشکیل شود که البته بنا نداریم فقط کارگروه باشد و باید کار صورت گیرد و خروجی داشته باشد.
در پایان آیه الله حسینی بوشهری ضمن تاکید بر تشکیل کارگروه و اهمیت تلاش برای فهم اجتماعی عمیق، در خصوص کار علمی روی مدارک و عناوین حوزوی تاکید کردد و مقرر شد شورای تخصصی حوزوی با همکاری مدیریت حوزه و جامعه مدرسین کارهای مقدماتی را دنبال کنید.
نظر شما