نشست مشترک اتحادیه اروپا و آمریکا چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در ادامه سفر اروپایی خود پس از شرکت در نشست گروه هفت در انگلیس و سران ناتو در بروکسل، امروز با سران اتحادیه اروپا دیدار می‌کند. در دیدارهای بین المللی معمولاً دونفر به عنوان نماینده اتحادیه اروپا شرکت می کنند. «شارل میشل» به عنوان رئیس شواری اروپا و «اورسولا فن درلاین» به عنوان رئیس کمیسیون اروپا.

بایدن قبلاً و به طور مجازی در نشست شورای اروپا در ۲۵ مارس سال جاری شرکت کرده بود. این برای اولین بار از سال ۲۰۰۹ بود که یک رئیس جمهوری آمریکا در نشستی با شورای اروپا شرکت می کرد.

در آن سال اوباما در نشست مشابهی حاضر شده بود. با این حال از زمان به روی کار آمدن ترامپ، روابط اتحادیه اروپا با آمریکا به سردی گرایید و دونالد ترامپ که مدافع خروج انگلیس از این اتحادیه بود، علاقه خود برای شکست خوردن پروژه اروپای واحد را هرگز مخفی نکرد.

کمیسیون اتحادیه اروپا و شورای این اتحادیه قبل از دیدار با جو بایدن یادداشت مشترکی منتشر کرده و در آن اهداف خود از این ملاقات را تشریح کرده اند.

مبارزه با بیماری و همه گیری کووید۱۹ همچنان در صدر همکاری های پیشنهادی اتحادیه اروپا با آمریکا قرار دارد. در ادامه می توان به همکاری در زمینه تغییرات اقلیمی، فناوری، روابط خارجه و آنچه مرتب از آن به عنوان «ارزشهای مشترک» نام برده می شود اشاره کرد. پس از پیروزی بایدن در انتخابات امریکا، اتحادیه اروپا بلافاصله و حتی قبل از اینکه ترامپ کاخ سفید را ترک کند نقشه راهی برای احیای روابط  استراتژیک دوجانبه با آمریکا منتشر کرد.

اروپا و آمریکا مشترکاً ۷۸۰ میلیون نفر را در خود جا داده و از نظر تجاری بزرگترین شرکای تجاری جهان هستند. این دو در کنار هم ۴۲ درصد از کل تولید ناخالص جهانی و به همین میزان از تجارت دنیا را در اختیار دارند. این دو مجموعاً ۶۰ درصد از کل سرمایه گذاری خارجی در جهان را جذب می کنند.

اتحادیه اروپا در این اسناد تاکید ویژه بر این دارد که این دو در کنار هم توان آن را دارند که برای دنیا استاندارد و مقررات در همه زمینه ها طراحی کرده و مقررات آنها مورد قبول سایر کشورها قرار گیرد. اتحادیه اروپا از این موضوع به عنوان یک توان بالقوه و یک امتیاز نام برده است. آنها همچنین معتقد هستند تشریک مساعی با آمریکا می تواند باعث شود که این دو نقش رهبری جهان در قرن ۲۱ را به عهده بگیرند، آن هم در زمانی که به ادعای آنها «حکومت های اقتدارگرا» به دنبال بی ثبات کردن منطقه ها هستند.

اتحادیه اروپا معتقد است که در سال‌های گذشته، جهان شاهد افت و خیزهای متاثر از جابجایی ژئوپلیتیک قدرت در عرصه جهانی بوده و این تنش‌ها جهان را از چند جانبه گرایی به سمت یک جانبه گرایی برده اند. به طور خلاصه اروپا از یک جانبه گرایی دوران ترامپ خرسند نبود و در انتقاد از روسیه و چین نیز معمولاً از عدم پایبندی آنها به مقررات و نُرم های جهانی گلایه می کند.

در اظهارنظرهای مقامات اتحادیه اروپا و در اینگونه اسناد می توان به وضوح چهره این اتحادیه به عنوان یک نظام دیوان سالار را مشاهده کرد. اتحادیه اروپا خود را بانفوذترین و مقبول ترین دیوان سالار و منبع ارائه مقررات و استانداردهای جهانی می داند و تلاش می کند از این طریق جایگاه جهانی خود را حفظ کند.

اگر آمریکا به نیروی نظامی اش وابسته است، اتحادیه اروپا امتیاز و برگ برنده خود را دیوان سالاری می داند. این نقطه ای است که اتحادیه اروپا با انگلیس بر سر آن رقابت دارند. اگر سخنان مقامات انگلیسی در زمینه «جهانی شدن انگلیس» را دنبال کنیم، خواهیم دید که آنها نیز منظورشان همانا تبدیل شدن به منبع تهیه مقررات و استانداردهای جهانی است. هم انگلیس و هم اتحادیه اروپا در نظر دارند نظام جدیدی برای جابجایی و سفر انسان‌ها، متاثر از تجربه کرونا وضع کرده و به عنوان مثال نظام جدیدی از گذرنامه های دیجیتال، واکسیناسیون، آزمایش‌ها و غیره را جا بیندازند.

اکنون بیماری کووید۱۹ و تغییرات اقلیمی فرصت خوبی به دست این دو داده است که برای جهان استندارد و مقررات تنظیم کنند.

اتحادیه اروپا در رویای تصاحب رهبری جهان از قِبل همکاری با آمریکا

برگردیم به نشست مشترک سران اتحادیه اروپا با رئیس جمهور آمریکا. اتحادیه اروپا انتظار دارد با رفتن ترامپ و تغییرات در دولت آمریکا و در آستانه ساخت «جهان پس از کرونا» از این فرصت ناب به بهترین روش برای همکاری با آمریکا برای تصاحب رهبری جهان استفاده کند.

این سیاست مسبوق به این دیدگاه است که جهان دیگر هرگز به نظم سابق برنخواهد گشت و به جای تاسف خوردن باید این تغییرات ژئوپلیتیک را پذیرفت و از آن استفاده کرد. به این ترتیب اروپا ضمن پذیرفتن جابجایی قدرت به سوی شرق، تلاش دارد در این پیچ تاریخی از بقیه دنیا عقب نماند.

در مخالفت با ترامپ که سعی می کرد اتحادیه اروپا به عنوان یک بلوک را نادیده بگیرد و به طور گسسته و تک تک با کشورهای اروپایی وارد گفتگو شود، این بار اتحادیه اروپا دقت کرده است که با جو بایدن در سطح اتحادیه به عنوان یک بلوک ملاقات کند و نه از طریق کشورهای عضو. در این راستا اتحادیه اروپا تلاش دارد به صورت یک بلوک یکپارچه خود را نشان بدهد و از سوی دیگر منافع این یکپارچه بودن را به آمریکا بقبولاند.

اروپا انتظار دارد در مسائلی گوناگون از جمله مقابله با کرونا، توزیع جهانی واکسن، کمک به برنامه توزیع جهانی واکسن موسوم به «کو وَکس»، و در دراز مدت «درس گرفتن» از این همه گیری و برنامه ریزی برای پیشگیری از همه گیری های آینده همکاری کند. با توجه به خروج دولت ترامپ از سازمان بهداشت جهانی، اتحادیه اروپا انتظار دارد با جلب همکاری آمریکا به این سازمان توان بیشتری داده و همزمان برنامه پیشنهادی خود برای «اصلاح» این سازمان را اجرا کند.

تغییرات اقلیمی زمینه دیگری از همکاری های پیشنهادی بین اتحادیه اروپا و آمریکا را تشکیل می دهد. اتحادیه اروپا که از پیوستن دوباره آمریکا به معاهده پاریس خرسند است تلاش می کند تا به کمک آمریکا به هدف صفر شدن میزان تصعید (گازهای گلخانه ای) تا سال ۲۰۵۰ برسد. آنها همچنین به دنبال سرمایه گذاری بخش خصوصی روی فناوریهای سبز و انرژی های پاک هستند. حفظ محیط زیست، حفط تنوع زیستی، مبارزه با جنگل زدایی از جمله این همکاری ها نام برده شده است.

همچنین تحمیل مقررات در زمینه آنچه «تجارت سبز» برای جلوگیری از «نشت کربن» نامیده می شود از طریق سازمان تجارت جهانی از جمله اهداف مورد نظر اتحادیه اروپاست که انتظار می رود در دیدار با جو بایدن مورد بحث قرار گیرد. اتحادیه اروپا در نظر دارد با وضع مقررات جدید هزینه استفاده از سوخت‌های فسیلی را افزایش داده و مالیات‌ها و جریمه هایی در این زمینه وضع کند که از سوی سازمان تجارت جهانی اعمال شوند.

اتحادیه اروپا همچنین انتظار دارد با آمریکا در زمینه فناوری های جدید مانند نسل پنجم اینترنت ۵G ، امنیت سایبری و هوش مصنوعی به توافق برسد. وضع «مالیات منصفانه» بر فعالیت شرکتهای فناوری مانند آمازون و گوگل نیز از جمله موارد احتمالی مورد بحث خواهد بود.

اتحادیه اروپا در سندهای دیگر از اصلاحات در سازمان تجارت جهانی، تعمیق همکاری ها در زمینه تعیین مقررات و استاندارهای جهانی، و همکاری در برابر چالشهای ایجاد شده از طرف چین سخن گفت است. در زمینه سیاست خارجی از همکاری با آفریقا، ثبات در خاورمیانه، امنیت منطقه خلیج فارس، راه حل برای نابسامانی در لیبی و منطقه ساحل در آفریقا نیز نام برده شده است.

در سند منتشر شده در ماه دسامبر گذشته که می توان آن را نقشه راه اتحادیه اروپا در همکاری با دولت جدید آمریکا توصیف کرد همچنین از تشریک مساعی برای حفظ معاهده اتمی با ایران (برجام) که به گفته آنها به تایید شورای امنیت رسیده است سخن به میان آمده و اینکه حفظ این معاهده به عنوان ستون بنای پیمان عدم گسترش تسلیحات اتمی چقدر حیاتی است.

همکاری در زمینه مهار کردن روسیه و وادار کردن آن کشور به پذیرفتن قوانین بین المللی به ویژه احترام به تمامیت ارضی کشورهای شرق اروپا نیز به عنوان زمینه همکاری با آمریکا مورد تاکید قرار گرفته و دراین زمینه از اکراین به عنوان یک اولویت نام برده شده است.

نتیجه گیری

در مجموع به نظر می رسد اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد از به قدرت رسیدن دولت جدید آمریکا برای جا انداختن خود به عنوان منبع دیوان سالاری جهانی و تنظیم کننده استاندارهای و مقررات بین المللی نهایت استفاده را کند.

اتحادیه اروپا همه گیری کرونا، تغییرات اقلیمی و گسترش هوش مصنوعی و حملات سایبری را به عنوان فرصت هایی برای تدوین مقررات و استانداردهای جهانی ارزیابی می کند.

ایده مالیات دی اکسید کربن و مقررات در برابر «نشت کربن» می تواند بصورت بالقوه از طریق وضع مالیات و جریمه ها، درآمدی در حد انداره درآمد حاصل از فروش سوخت‌های فسیلی نصیب اتحادیه اروپا کند. هدف این است که با استفاده از آمریکا به عنوان پلیس، اتحادیه اروپا بتواند خود را عنوان قانون گذار جهان در قرن آینده تثبیت کند.