مضامین نهج‌البلاغه داروی الهی نیازهای زندگی است

مجید زجاجی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه ارزش‌های اجتماعی در نهج‌البلاغه با رویکرد جامعه شناسی ولایی و از نگاه قرآن و عترت مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، افزود: ارزش‌های تایید شده در نهج‌البلاغه متکی بر عقل، وحی و فطرت پاک انسانی است که در تعارض با دین، عقل و فطرت نیز نباشد.

وی با تاکید بر اینکه به اعتقاد حضرت علی(ع) ارزش‌ها زمانی مفید است که همه ارزش‌های فردی و اجتماعی انسان را در پرتو دیدگاه متعالی توحیدی مورد توجه قرار دهد، ادامه داد: ارزش‌های اجتماعی با یک نگاه آخرت‌گرایانه، تیزبین و ژرف می‌تواند برای تامین سعادت معنوی و اخروی انسان‌ها به زندگی اجتماعی توجه کامل داشته باشد.

مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد: ارزش‌های اجتماعی از دیدگاه امام علی(ع) شامل روح و بدن، جسم و جان، ظاهر و باطن، ماده و معنا با فراگیری و دربرگیری تمامی لایه‌های رشد و تعالی انسان است.

زجاجی با تاکید بر اینکه حتی ممکن است در جامعه‌ای ارزش‌های اجتماعی منفی باشد خاطر نشان کرد: امام  علی(ع) در خطبه ۲۶ نهج‌البلاغه در رابطه با بعثت پیغمبر(ص) وقتی ارزش‌های اجتماعی منفی جامعه جاهلیت را توصیف می‌کند، می‌فرماید«خداوند، پیامبر اسلام، حضرت محمّد(ص) را هشدار دهنده جهانیان مبعوث فرمود، تا امین و پاسدار وحی الهی باشد، آنگاه که شما ملّت عرب، بدترین دین را داشته، و در بدترین خانه زندگی می‌کردید، میان غارها، سنگ‌های خشن و مارهای سمّی خطرناک فاقد شنوایی، به سر می‌بردید، آب‌های آلوده می‌نوشیدید و غذاهای ناگوار می‌خوردید، خون یکدیگر را به ناحق می‌ریختید، و پیوند خویشاوندی را می‌بردید، بت‌ها میان شما پرستش می‌شد، و مفاسد و گناهان، شما را فرا گرفته بود.»

وی با بیان اینکه امام علی (ع) از بین رفتن ارزش‌های اجتماعی منفی حاکم را با بعثت پیامبر(ص) معرفی می‌کند اضافه کرد: امام علی(ع) از این طریق ارزش‌های اجتماعی صحیح را به جایگاه خود برگرداند.

شخنران نشست‌های مذهبی با تاکید بر شناخت عوامل رشد و سقوط ارزش‌های اجتماعی با رویکرد جامعه شناسی گفت: ارزش‌های اجتماعی قابل تغییر و تحول است.

ضرورت تغییر ندادن ارزش‌ها و سنت‌های مثبت اجتماعی گذشته

زجاجی با یادآوری اینکه تفرقه و دشمنی، تبعیض نژاد، تبعیض بین دختر و پسر، قمار بازی، شراب‌خواری، ربارخواری، فحشا خشونت‌های اخلاقی، ظلم و بی عدالتی و دوری از کرامت‌های انسانی صفات بد ارزش‌های اجتماعی هستند اظهار داشت: امیرالمومنین(ع) در نهج‌البلاغه در نامه‌ای خطاب به مالک اشتر دستور می‌دهد آداب پسندیده‌ای را که بزرگان امت به آن عمل کردند، ملت اسلام با آن پیوند خورده و رعیت با آن اصلاح شدند بر هم نزن یعنی اینکه ارزش‌های  اجتماعی منفی را کنار گذارید و ارزش های مثبت را نگهدارید.

وی همچنین با اشاره به اینکه باید موضوع مدرنیته همگام با سنت احسن و ارزش احسن گذشته کنار هم قرار گیرد، گفت: حفظ ارزش‌های اجتماعی و سنت احسن نه سنت غلط همان موضوع نامه امیر به مالک است که این سنت احسن با مدرنیته و تجدد تضاد معنوی ندارد.

پرهیز از نوآوری‌های غیرعقلانی نابودکننده ارزش‌های مثبت جامعه 

نویسنده و مولف بیش از ۵۰ اثر دینی و معارفی با تاکید بر اینکه تجدد و مدرنیته به معنای دست برداشتن از سنت‌های صحیح و ارزش‌های صحیح نیست اضافه کرد: امیرالمومنین(ع) پس از حفظ ارزش‌های اجتماعی و سنت‌های احسن گذشته پرهیز از نوآوری‌های غیرعقلانی نابودکننده ارزش‌های مثبت جامعه را در نهج‌البلاغه تذکر می‌دهد.

زجاجی با تاکید بر اینکه امیرالمومنین(ع) پرهیز از پدید آوردن آداب زیان رساننده به سنتهای خوب گذشته را خواستار می‌شود گفت: نباید نوآوری غیرعقلانی ایجاد کرد که امور عقلانی را از بین ببرد.

وی، جایز بودن تنوع ارزش‌های اجتماعی مثبت را از دیدگاه امیرالمومنین (ع) در نهج‌البلاغه یادآور شد و اضافه کرد: ارزش‌های اجتماعی و تنوع آن تا زمانی محترم است که در تقابل با اصول ارزش‌های اجتماعی مثبت نباشد.

استاد تاریخ تحلیلی اسلام بر پایه دیدگاه امیرالمومنین(ع) ادامه داد: می‌توان هر روز به مقتضای زمان از موارد و پدیده‌های نو و مثبت استفاده کرد اما نباید این پدیده‌ها، معیارهای اعتقادی و ارزش‌های اصلی را زیر سوال ببرد و حتی در شکل ظاهر و باطن معیارهای ائمه کفر را نداشته باشد.

پیشگیری از پدید آمدن ارزش‌های اجتماعی منفی

زجاجی با تاکید بر پیشگیری از پدید آمدن ارزش‌های اجتماعی منفی بر پایه دیدگاه حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه گفت: زمانی که آن حضرت به صفین می‌رفت دهقانان شهر انبار جلوی ایشان به رسم احترام و سنت گذشته دویدند امام فرمود «امیران شما از این کار سودی نخواهند برد و شما نیز در دنیا و آخرت خود را با آن به زحمت می اندازید.»

وی با یادآوری دیدگاه امام علی (ع) در مورد پیروی و انتقال ارزش‌های اجتماعی مثبت اظهار داشت: امیرالمومنین (ع) همچنین می‌فرماید که از عوامل سقوط جامعه انسانی پیشگیری کنید و بدنبال حق و راستگویی باشید.

مدرس ادیان و مذاهب دانشگاه قم یادآور شد: به فرموده امام علی (ع)  ارزش‌های اجتماعی در جامعه به‌گونه‌ای دگرگون نشود که حق‌طلبی در آن جامعه‌ به عنوان بی‌ارزشی، راستگویی به،عنوان عجز، کلک و دروغ به‌عنوان حقیقت نمود پیدا کند که اینها باعث سقوط یک جامعه می‌شود.

زجاجی با تاکید بر اینکه ارزش‌های اجتماعی قابل تغییر و تحول است، ادامه داد: با رویکرد جامعه‌شناسی باید عوامل رشد و سقوط را شناخت.

نهج‌البلاغه؛ داروی الهی نیازهای انسان

مدرس تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی با بیان اینکه نهج‌البلاغه یکی از بهترین و بی‌بدیل‌ ترین کتاب‌های امروز بشر بعد از قرآن کریم است، گفت: تاکنون فردی به جز امیرالمومنین (ع) پیدا نشده است که اینچنین در تمامی زمینه‌های رویکردهای اجتماعی، فردی و حتی علوم دیگر سخن گفته باشد، از این رو نهج‌البلاغه منشا بسیاری از نیازهای انسانی و داروی الهی است که باید به نحو احسن در زندگی استفاده کنیم.

زجاجی افزود: در ارزش این کتاب شریف همین بس که جرج جرداق دانشمند مسیحی اهل لبنان نقل می‌کند ۲۰۰ مرتبه این کتاب را خوانده و هر دفعه یک مطلب جدیدی از آن فهمیده است.

شهرستان کاشان از ۲۱ مهر ۱۳۹۹ به مدت ۲ سال به عنوان نخستین پایتخت نهج‌البلاغه کشور نام‌گذاری شده است؛ افزون بر ۵۰ نفر حافظ نهج‌البلاغه، یک هزار و ۲۰۰ نفر حافظ بخش‌هایی از این کتاب ارزشمند، ۲۰۰ نفر حافظ کل قرآن مجید و ۱۵ نفر حافظ کل صحیفه سجادیه در شهرستان کاشان آموزش دیده‌اند.