رمزگشایی از مذاکرات هندوستان با طالبان

به گزارش ایرنا به نقل از پایگاه خبری دیپلمات، یک مقام ارشد قطری تماس های "بی سر و صدای" هندوستان با گروه طالبان در دوحه را تایید کرده و این نشان دهنده یک تغییر سیاست مهم در رویکرد دهلی نو در قبال افغانستان است.

این تحول نشان دهنده گذار دهلی نو از وضعیت عدم رابطه به آغاز تعاملات دیپلماتیک (با طالبان) است و نشان می دهد که دولت هندوستان اذعان دارد که طالبان بخش مهمی از افغانستان آینده خواهد بود.

با این حال، ارتباطات دهلی نو با طالبان همانطور که قابل پیش بینی بوده است، به تماس با جناح های "ملی گرای" طالبان و خارج از نفوذ دولت های پنهان در برخی کشورهای منطقه است. هر چند در گذشته سازمان های اطلاعاتی هند با جناح های مختلف طالبان تماس هایی داشته اند اما حرکت از تماس های اطلاعاتی به سمت تعاملات دیپلماتیک مستلزم مداخله دولتی است.

تمایل دهلی نو برای تعامل تا حد زیادی ناشی از نگرانی درباره گسترش گروه های جنگجوی ضد هندوستان در افغانستان مانند "لشکر طیبه"، "جیش محمد" و "القاعده در شبه قاره هند" (گروه های مستقر در پاکستان) است. این تهدید و نگرانی امنیتی با توجه به روابط عمیق و تاریخی گروه های یاد شده با طالبان افغانستان، مساله ای بجا است.

تحولات افغانستان در حالی روی می دهد که نارضایتی های داخلی در کشمیر در ارتباط با لغو وضعیت خاص این منطقه مطابق ماده ۳۷۰ قانون اساسی هند در اوت ۲۰۱۹ همچنان ادامه دارد و القاعده شبه قاره هند در بیانیه ای در مارس ۲۰۲۰ خواستار تقویت موقعیت در منطقه جامو و کشمیر شده بود.

تعاملات اخیر (با طالبان) به معنی تضعیف یا گذر  از لفاظی های سفت و سخت حزب حاکم "بهاراتیا جاناتا" BJP هند مبنی بر "مذاکره نکردن با تروریست ها" است. اذعان نکردن یا تایید نکردن آشکار این مساله از سوی مقامات دولت هند نشان دهنده تردیدها و عدم اطمینان دهلی نو در مورد گفتمان داخلی به علت دشمنی سنتی در روابط هند – طالبان است.

به این ترتیب، اقدام راهبردی هند مبنی بر مذاکره با طالبان، با توجه به مداخلات پاکستان در افغانستان و خروج نیروهای خارجی تا ۱۱ سپتامبر، اثبات کننده یک الزام امنیتی منطقه ای برای هند است . این مساله همچنین نشانی از تلاش های دهلی نو برای تنظیم نفوذ اسلام آباد در روند صلح افغانستان است. همچنین با توجه به وارد شدن چین در معادلات ، رقابت منطقه ای برای نفوذ در افغانستان بعید است که در آینده نزدیک کاهش یابد.

سرمایه گذاری های هند در افغانستان نیز منافع این کشور را تعیین می نماید. هند در نوامبر ۲۰۲۰ بیش از ۱۰۰ پروژه به ارزش ۸۰ میلیون دلار اعلام کرد. در این چهارچوب، به منظور بازداشتن طالبان از تقویت عناصر ضد هندی برای دهلی نو عاقلانه است صرف نظر از تغییرات در ساختار قدرت افغانستان به کمک های مالی خود به افغانستان ادامه دهد.

افزون بر این، تعامل هند و طالبان همچنین نشان دهنده تلاش های طالبان برای کسب وجهه بین المللی و نشان دادن خود به عنوان یک موجودیت سیاسی مشروع از طریق تعامل با بازیگران منطقه ای است. سهیل شاهین سخنگوی طالبان نیز این گروه را مبرا و جدا از مسائل کشمیر دانسته است.

صرفنظر از چنین روایتی، بعید می نماید که  فقدان اعتماد از جانب هندوستان کاهش پیدا کند؛ بخصوص که طالبان در گذشته از گروه های ضد هندی میزبانی کرده است. ظن و تردیدهای هند بیشتر محصول مواضع مداوم ضد هندی شبکه حقانی است که یکی از شاخه های طالبان با وابستگی عمیق با برخی عناصر امنیتی در پاکستان قلمداد می شود.

تعاملات هند با طالبان هنوز در مراحل اولیه است و انتظار می رود که هر دو طرف نسبت به دیگری نگران و محتاط باشند. در عین حال ناظران در کابل و اسلام آباد هر گونه پیشرفتی را در این زمینه زیر نظر دارند و پاکستان از هم اکنون ناخشنودی خود را از این تحولات نشان داده است. هند در مراحل بعدی باید تعاملات خود را با سایر کشورهای منطقه از جمله روسیه و ایران گسترش دهد و زمینه های ممکن برای همکاری را به منظور جلوگیری از منزوی شدن در آینده افغانستان جستجو نماید.