پاک زیستن؛ سفر ادامه دارد

اعتیاد، سن و جنس و غنی و فقیر نمی شناسد و قربانیانش را از هر طیفی که کمی سهل انگاری کرده و آن را شوخی بیانگارند، می گیرد؛ در حال حاضر بخشی از جامعه اعم از زنان و کودکان، دانش آموزان و دانشگاهیان و کارمندان در دام این معضل گرفتار شده‌اند که آثار آن به وضوح در حوزه‌های مختلف اجتماعی مشهود است.

اعتیاد به مواد مخدر با مسائل روانی و جسمی همراه است و فرد به دلیل ابتلا به بیماری اعتیاد، اراده خود را از دست داده و باوجود آگاهی از پیامدهای زیان‌بار مواد مخدر یا رفتار اعتیادآور، همچنان به آن ادامه می دهد.

برای پیشگیری از اعتیاد و نیز استمرار ترک آن و به قولی تداوم پاک ماندن و عاری از مصرف مواد، از سال ها پیش انجمنی به نام «انجمن معتادان گمنام»، متشکل از بهبودیافتگان این بیماری در دنیا و متعاقب آن در ایران تشکیل شده است که هدفش کمک به معتادان برای ترک مصرف مواد و پاک ماندن است.

انجمن معتادان گمنام چیست؟

انجمن معتادان گمنام ( Narcotics Anonymous)، مشهور به «N.A»، یک انجمن بین المللی غیر دولتی است که اساس و پایه آن از دل جامعه بیرون می آید و در ۱۳۸ کشور دنیا فعالیت دارد؛ هدف این انجمن بهبود و ترک اعتیاد معتادان است و روند کار آن به این صورت است که اعضای انجمن معتادان گمنام، ترک کردن و زندگی بدون مواد مخدر را از هم یاد می گیرند و عوارض و ناهنجاری هایی که در زندگی شان دیده می شود، را بهبود می دهند.

تاریخچه انجمن معتادان گمنام 

شروع فعالیت انجمن معتادان گمنام در ایران به سال ۱۳۶۹ برمی گردد؛ این انجمن برای اولین بار فعالیت خود را در مرکز بازپروری قرچک آغاز کرد و در سال ۱۳۷۳ با همکاری مسئولان سازمان بهزیستی آن زمان این جلسات به صورت مداوم و مرتب برگزار شد و در مرداد ماه ۱۳۷۳ اعضای انجمن، محلی مستقل برای برگزاری جلسه های آن اجاره کردند.

برنامه انجمن معتادان گمنام چیست؟

«انجمن معتادان گمنام»، یک انجمن غیرانتفاعی از زنان و مردانی است که اعتیاد به مواد مخدر، مشکل اصلی زندگی‌شان بوده است؛ آنها معتادانی هستند که در حال بهبودند و اکنون بطور مرتب گرد هم می‌آیند تا به کمک هم پاکی خود را حفظ کنند. این برنامه، یک برنامه پرهیز کامل از هرگونه ماده مخدر است. تنها لازمه عضویت در این انجمن تمایل به قطع مصرف مواد مخدر است.

برنامه‌ انجمن، مرکب از اصولی است که بسیار ساده بیان شده‌اند و می‌توان آنها را در زندگی روزمره خود به کار بست. نکته بسیار مهم این برنامه، عملی بودن آن است. در انجمن معتادان گمنام هیچ شرط و شروطی وجود ندارد. این انجمن به هیچ سازمانی وابسته نیست. حق عضویتی ندارد و با هیچ سازمان سیاسی، مذهبی و یا انتظامی ارتباطی ندارد. هرگز تحت نظر نبوده و نیست و هر کس که مایل باشد، بدون در نظر گرفتن سن، مذهب، نژاد و جنسیت می‌تواند به آن بپیوندد.

سه تن از اعضای انجمن معتادان گمنام آذربایجان شرقی به همین دلیل و برای خدمت به افراد و خانواده های درگیر در دام اعتیاد، برای آگاهی بخشی و کمک به گرفتارشدگان، در میزگردی در خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز تبریز به تشریح تجربیات و اهداف انجمن پرداختند.

با سیگار و مواد کشیدن احساس بزرگی می کردم

حسین «ع» با بیان اینکه همه ما تجربه ۱۰ تا ۲۰ بار سم زدایی و ترک اعتیاد داشتیم اما نتوانستیم ترک کنیم، افزود: دلیل اصلی ترک مواد و پاک ماندمان انجمن معتادان گمنام و یا همان ان ای  است.

حسین با تاکید بر اینکه ورود به ان ای فرصت بزرگی برای من هست چرا که هم اکنون ۱۰ سال است ترک کرده و پاک هستم، خاطرنشان کرد: از ۱۵ سالگی با مواد آشنا شدم، ۱۷ سال مداوم مصرف کردم و فکر نمی کردم بتوانم مواد را  زمین بگذارم. 

وی در مورد آشنا شدنش با مواد نیز گفت: اولین بار دیدم که فردی مواد را داخل چای حل می‌کرد و من نیز کنجکاو شده و آشنا شدم؛ مصرف مواد فقط یکسال برایم لذت داشت اما ۱۶ سال بعدی برایم زجر آور و کشنده بود. 

وی در مورد آثار سوء مواد گفت: میلیون ها معتاد مرده اند به خاطر اینکه آنها نمی‌دانستند مواد کشنده است و ما دانستیم مواد کشنده  است و آن را ترک کردیم.

حسین اعتیاد را یک نوع بیماری توصیف کرد و گفت: من قبل از این که اولین بار مصرف کنم به دنبال چیزی برای پنهان کردن دردهایم بودم، دردهایی که جسمی نبودند و بیشتر روحی بودند؛ با دیدن افراد خالکوبی شده و سیگار به دست احساس بزرگی می کردم و می توان گفت اعتیاد یک نوع پیش زمینه در فرد است یعنی قبل از اینکه فرد معتاد شود در درون او وجود دارد.

حسین خاطرنشان کرد: من با ورود به انجمن معتادان گمنام متوجه شدم که عامل اعتیاد دوستانم نبودند بلکه این عمل و خواسته در درون من وجود داشت و خود من باعث ورود به این ورطه شده ام.

وی در مورد خصوصیات رفتاری و زمینه ورود به اعتیاد گفت: خیلی زود قهر می کردم، خیلی وقت ها غروب و طلوع خورشید را نمی فهمیدم، آنقدر نئشه بودم و غرق بودم که با هر بار مصرف خیلی چیزها را از دست می دادم، نگاه اطرافیان را درک می کردم ولی بعد ها فهمیدم که مرا به حساب نمی گذارند، اطرافیان نسبت به رفتار با یک معتاد آگاهی نداشتند.

وی با اشاره به تاثیر گذاری انجمن معتادان گمنام بر رهایی یک فرد معتاد گفت: دلیل این که من ترک کردم حرف شنوی از دوستانم بود، دوستانی که هم جنس و هم درد من بودند اینها دردم را می‌فهمیدند، تجربه مرا داشتند و به همین خاطر بود که من توانستم خیلی راحت پیام آنها را بگیرم و ترک کنم.

حسین در مورد آثار ترک مواد و طرز نگاه و رفتار مردم خاطرنشان کرد: معجزه ان ای این بود که رفتار و نگاه تحسین آمیز اطرافیان نسبت به ما عوض شد.

وی با بیان اینکه من استاد ترک‌مواد بودم، اظهار کرد: من خیلی راحت می‌توانستم مواد را ترک کنم، مثلا قرص خواب آور می خوردم و چند روزی را بدون مصرف می خوابیدم و فکر می‌کردم مصرف نکرده ام در حالی که نمی‌دانستم راهی هست که پیش دوستان معتاد نروم، زمینه کشیدن مواد مصرف مواد در من وجود داشت و انجمن معتادان گمنام راهی برای رهایی بود اینکه چگونه در برابر وسوسه مصرف مقاومت کرده و مواد مصرف نکنم.

حسین ادامه داد: در انجمن آموختند که بیماری اعتیاد داریم و جسم تو مواد نمی‌خواهد بلکه ذهنت مواد می‌خواهد، تو از نظر روحی مواد می خواهی، من اسیر وسوسه ذهنی بودم، ۱۰ روز در انجمن بودم و خیلی وسوسه مصرف داشتم، در روز دهم زنگ زدم به راهنمایم که و سوسه ام شدید است و می رفتم که مصرف کنم، در انجمن آموختم که می‌توان بر وسوسه غلبه کرد، در انجمن دوستان گفتند که تو مجبور نیستی مواد مصرف کنی و تو با مصرف نکردن مواد نخواهی مرد بلکه با مصرف کردن آن زودتر می میری.

حسین در مورد مزایای ورود به انجمن گفت: در انجمن به من گفتند حرف دلت به درد دل تبدیل نمی شود، تو با اراده شخصی پیش نمی روی بلکه با تجربه جمعی عمل می‌کنیم، باید با افرادی مشورت کنید که صاحب مشورت باشند. بیشترین درد من از گذشته بود انتظار داشتم هر چیزی که می خواهم بلافاصله به دست آورم، من در گذشته از همه رنجش داشتم؛ از خدا، خانواده و از همه شکایت داشتم اما به خودم نگاه نمی کردم.

وی افزود:در انجمن گفتند نباید رنجش ها را ببینی و من در انجمن متوجه شدم که کسی که به من پول نمی‌دهد به خاطر خودم است من نقش خودم را متوجه شدم در آنجا بود که متوجه شدم که خیلی احساسی رفتار می کردم و منطقی پشت کارهای نبود و من از روی احساس عمل می کردم.

حسین در مورد نحوه آشنایی اش با انجمن معتادان گفت: رفته بودم پیش یکی از دوستان برای تهیه مواد که وی گفت چنین جایی است و من وقتی وارد شدم دیدم افراد خیلی به حرف آدم گوش می‌دهند، آنقدر فضا روحانی بود که من هم دستم را بلند کردم و گفتم معتاد هستم.

وی ادامه داد: با وجود مصرف، یک روز فهمیدم که می توانم بدون مواد زندگی کنم من با ورود به انجمن بدون دارو و بستری شدن مواد را ترک کردم و دلیل اصلی ورود به انجمن رفتار خوب و آرام اعضای انجمن بود.
حسین تولد دخترش را بهترین روز عمرش و روز تولد مجدد خودش و رهایی از مواد دانست و گفت: در حیاط بیمارستان همه قرص ها را از جیبم بیرون ریختم آن روز بهترین روز عمرم بود.

اعتیاد توجیه گر تمام کارهای خلاف است

ابراهیم «ک» نیز در مورد نحوه ورود یک فرد به عرصه مصرف مواد مخدر به ایرنا گفت: ما به اتفاق به این نتیجه رسیدیم که اعتیاد قبل از مصرف در وجودمان بود ما فکر می کردیم باید متفاوت از همه باشیم چون رفتارمان در تضاد از همه بود و مواد مخدر آبی بر روی آتش بود.
ابراهیم در مورد رفتار متفاوت خود در خانواده در دوران کودکی و جوانی گفت: ما چهار تا برادر هستیم که سه تا معتاد شدیم ولی یکی از ما استاد دانشگاه شد، اعتیاد را کسب کردیم؛ فکر می‌کردم با کشیدن سیگار و مواد بزرگ می‌شوم و احساس بزرگی می کنم چون خودم را از همه متفاوت می دیدم.

وی خاطرنشان کرد: از زمان مصرف تا زمان ورود به انجمن فهمیدم که مشکل ما بیماری اعتیاد است. اعتیاد باعث می‌شد که همه رفتارهای من از روی احساس و وسواس باشد، در انجمن در گام اول اقرار می کنیم که در مقابل بیماری عاجز هستیم.

وی با بیان اینکه وقتی فکر شما کنترلش دست شما نیست یعنی شما عاجز هستید، گفت: معتاد با اینکه می داند این پول شیر بچه است اما به مواد می دهد چون از کنترل اش خارج است و معتاد اختیارش دست خودش نیست.

ابراهیم اظهار کرد: در گام بعدی در انجمن به ما می گویند تنها کسی که در عالم هستی می تواند به شما کمک کند فقط خداست .
وی ادامه داد: ما فقط بر اساس کتاب‌هایمان در انجمن راهکار می‌دهیم و می‌گوییم وسوسه‌ها را ۲ ساعت به ۲ ساعت به تاخیر بیاندازد و کمر عادت را بشکن. داستان ما ارائه پیشنهاد بهتر به معتاد تا ترک مواد کند. روش های ما جایگزینی روحانی برای ترک مواد است؛ در بیرون رفتار غلط اطرافیان باعث بازگشت مجدد فرد به سمت مواد می شود اما در انجمن یاد دادند که حق نداری به کسی که نیکی می کنی، منت بگذاری؛ هر کاری می کنی باید فراموش کنی همه کارهای ما عشق  بلا شرط است.

ابراهیم با بیان اینکه ان ای توفیق اجباری برای فرد معتاد است، گفت: مواد مخدر توجیه گر تمام کارهای خلاف است و دلیل پاک ماندن ما انجمن معتادان گمنام هست؛ این انجمن کمک کرد زندگی ام را شخم بزنم و درد زیادی در شخم زدن زندگی دیدم.
وی ایمان به خدا و ارتباط با خدا را مهمترین عامل ترک اعتیاد و روش در انجمن معتادان گمنام توصیف کرد و گفت: الان ۱۳ سال است که هر روز شکرگزاری می‌کنم و شاکرم و اگر خدا را نداشتم می مردم.

بعد از ترک مواد نگاهم به زندگی عوض شد

بابک «ن»، یکی دیگر از افراد پاک شده و برگشته به آغوش خانواده و جامعه در مورد زندگی گذشته خود به خبرنگار ایرنا گفت: در خانواده هیچ گاه حس آرامش را نیافتم؛ پدر و مادرم همیشه بر سر خواهرم دعوا داشتند، یا همیشه دعوا داشتند و یا وقتی صلح می کردند تقصیرها را متوجه ما می کردند. در خودم هم تضادهایی می دیدم بدون که علت آن را بدانم، غیر از خودم همه را دوست داشتم.

وی ادامه داد: فرهنگ پدر و مادرم کاملا متفاوت بود و فکر می کردند زندگی یعنی تامین معاش ما؛ و از توجه به ما غافل بودند؛ چیزهایی که باید از خانواده می‌گرفتم را نتوانستم بگیرم، احساس کردم کسی مرا نمی فهمد و رفتارهایم نیز بر آن اصل بنا شده بود و رفتارهای به شدت متضاد و متناقضی داشتم.

بابک خاطرنشان کرد: اولین روزی که مواد زدم یک احساس خاص آرامش یافتم، احساس کردم که به آرامش رسیدم. من از سن ۱۸ سالگی رفتارهایم عوض شد، احساس بدی از وابسته بودن به مواد داشتم و بعد از یک و نیم سال مصرف مداوم احساس کردم که شخصیت ام گم شد.
وی در مورد تجربیات ورود به انجمن معتادان گمنام گفت: بعد از آمدن به انجمن کار سختی بود که برخلاف تصورات گذاشتم زندگی کنم .با آمدن به انجمن سوالات زیادی در ذهن داشتم، قبل از ورود به انجمن، خانواده خیلی تلاش کردند که ترک مواد کنم خودم هم از اعتیاد نفرت داشتم. 
بابک در مورد محاسن انجمن بر رفتارش گفت: بعد از ۱۴ سال افرادی دیدم که مثل من بودند و به آنها اعتماد کردم و نجات یافتم. به تدریج وقتی اقرار می کردم نتیجه می‌گرفتم در حالی که قبلا به خانواده ام اعتماد کرده بودم اما نتیجه نگرفته بودم و انجمن به من کمک کرد.

وی ادامه داد: در آنجا آموختم که باید زندگی کنیم و برای ادامه حیات باید با اجتماع آشتی کنی تا بتوانی در اجتماع زندگی کنی؛ در قدم بعدی به ما گفتند به کسانی که خسارت زده ای را باید روی کاغذ بنویسی. برخی مالی بود که می شد جبران کرد اما برخی‌ها روحی روانی و احساسی بود که جبرانش خیلی خیلی سخت و تقریباً ناممکن بود.
وی در مورد تجربیات دوران مصرف مواد گفت: ۴۴ همسایه داشتیم که با همه شان مشکل داشتم به جز یکی که مرا تحویل می‌گرفت ولی بعد از ترک مواد الان در محله مان همه مرا به خوبی تحویل می‌گیرند.
بابک مدت زمان پاکی خود را ۱۸ سال و ۳ ماه و ۲۵ روز اعلام کرد و افزود : ما جهنم را دیده ایم و به بهشت فکر نمی کنیم و فقط تلاش می کنیم تا دوباره به جهنم برنگردیم.
بابک انجمن را نکته مشترک همه معتادان دانست و گفت: در انجمن بزرگترین اتفاق این است که فرد درد و تجربه را کشیده است حرفش را به سادگی می گوید من در اواخر به قدری تنها ماندم که فکر می کنم کسی مرا درک نمی کند اما در انجمن احساس تنهایی نکردم بلکه با زبان خودم با من صحبت می‌کردند و این عاملی برای ترک اعتیاد بود.

منظور از گمنامی در «انجمن معتادان گمنام» چیست؟

یکی از اصول اولیه بهبود در انجمن معتادان گمنام، "گمنامی" است. گمنامی باعث می شود که اعضای انجمن بدون ترس و در نظر گرفتن موانع قانونی و اجتماعی در این جلسات شرکت کنند. این موضوع برای افرادی که می خواهند برای اولین بار در این جلسات شرکت کنند بسیار مهم است.
در ضمن گمنامی باعث می شود افراد حاضر در انجمن معتادان گمنام با هم هیچ احساس تفاوتی از نظر تحصیلات، دارایی و شرایط اجتماعی نداشته باشند و هیچ عضوی از این انجمن ها نسیبت به دیگری برتر یا بدتر نباشد.

اساس بهبودی در «انجمن معتادان گمنام» این است که ارزش این جلسات را درک کنند و به آن باور داشته باشند و روش درمانی، کمک یک معتاد به معتاد دیگر برای ترک مواد است. در این جلسات افراد با یکدیگر در مورد تجربیات مصرف و بهبودیشان از مواد مخدر می گویند و در اصطلاح در جلسات مشارک می کنند.

مواردی که در این جلسات در مورد آنها بحث می شوند، عباتند از: سوال پرسیدن و جواب دادن که به آن مشارکت می گویند، بعضی از جلسات عناوین خاص خود را دارند و مثلا در آن جلسه در مورد مشارکت کردن و حضور در جلسات صحبت می شود.

علاقه مندان برای عضویت در انجمن معتادان گمنام آذربایجان شرقی می توانند با شماره تلفن ۰۴۱ - ۳۲۸۴۴۷۵۸ تماس بگیرند یا از طریق آدرس اینترنتی meeting.na-iran.org ارتباط برقرار کنند.