لجن درمانی دریاچه ارومیه، مقوله‌ای درآمد زا اما فراموش شده!

به گزارش ایرنا، از توریسم درمانی در حال حاضر به عنوان صنعت سوم جهان یاد می‌شود که برخی کشورها نظیر اسپانیا از این صنعت بیشترین درآمد را دارند.

توریسم درمانی در ایران موضوعی بین دستگاهی است، به گونه ای که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، وزارتخانه‌های بهداشت، امور خارجه و کار و رفاه اجتماعی ازجمله دستگاه های دخیل در گسترش این امر هستند.

آمار گردشگری سلامت سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد اقتصاد گردشگری سلامت در مجموع ۶۴۰ میلیارد دلار به اقتصاد بین‌الملل هدیه داده است.

لجن درمانی دریاچه ارومیه همواره تیتر اخباری بوده که با هدف گردشگری بر خروجی رسانه‌ها قرار گرفته و مورد استقبال علاقه مندان به این حوزه واقع شده است.

دریاچه ارومیه در طول تاریخ همواره برای استفاده از خواص درمانی آن مورد توجه بوده و از جمله مهم‌ترین این خواص درمانی خاصیت لجن‌های دریاچه است که هم اینک مورد توجه نیست که باید برای درآمد زایی و اثرات درمانی این صنعت گردشگری و درمانی احیا شود.

 لجن دریاچه ارومیه با داشتن املاح فراوان معدنی به ویژه کلر، سولفات، گوگرد، مواد رادیواکتیو، ید، آهن و مواد آلی متعدد یکی از مرغوب‌ترین لجن‌های طبی به شمار می‌آید و در درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری‌های پوستی و روماتیسمی، بیماری‌های سایکوسوماتیک (روان تنی)، بیماری‌های زنان خصوصاً التهاب لگن و اختلالات قاعدگی و بسیاری دیگر از بیماری‌ها موثر است.

در گذشته لجن دریاچه‌ ارومیه علاوه بر چند کشور خارجی به صورت انبوه به بیمارستانی که هم‌اکنون به نام پانزده خرداد فعالیت می‌کند، برای درمان بیماران منتقل می‌شد ولی در سال های اخیر متاسفانه بجز  استفاده عموم مردم و  گردشگران از این خاصیت درمانی هیچ استفاده دیگری از آن نمی شود.

پدرِ پدربزرگم لجن درمانی می‌کرد!

روز جمعه اگر مسیرتان گذر از دریاچه ارومیه باشد؛ خواهید دید که هزاران گردشگر بومی و غیر بومی به عیادت نگین آبی آذربایجان آمده‌اند تا علاوه بر لذت از این نعمت خدادی از خاصیت لجن درمانی آن نیز بهره‌مند شوند.

هرچند از عمر پرداخت علمی به خواص لجن‌ دریاچه ارومیه در داخل کشور حتی ۲۰ سال هم نمی‌گذرد ولی گویا اهالی منطقه از همان قدیم الایام به خاصیت درمانی آن پی برده‌اند؛ "رضا حسین پور" پیرمرد ۷۸ ساله‌ای است که کنار دریاچه دراز کشیده و  لجن‌های دریاچه ارومیه به همه جای بدنش مالیده استم

نزدیکش می‎‌شوم از وی از خواص لجن‌ها می‌پرسم؛ می‌گوید: "خودت چرا یکبار امتحان نمی‌کنی؟ این لجن‌ها  انرژی خاصی به آدم می‌دهد و درد استخوان‌هایم را کم می‌کند".

وی ادامه می‌دهد که پدرِ پدربزرگش نیز از خاصیت درمانی لجن‌های دریاچه ارومیه بهره‌مند می‌شده و تمامی اهالی بومی منطقه به ویژه سالخورده‌ها به این خاصیت باور و آن را لمس کرده‌اند.

لجن دریاچه ارومیه مُسکن درد استخوان‌هایم است

یکی دیگر از افراد حاضر در این محل معتقد است که لجن درمانی سبب تسکیل دردهای مفصل‌هایش می‌شود؛ محمد باقر می‌گوید این لجن‌ها شفا بخش هستند.

وی با بیان اینکه به اکثر کشورهای دنیا سفر کرده است، مدعی است که اگر این لجن‌ها در اروپا بودند سالانه برابر با درآمد نفتی ایران از گردشگری و مباحث درمانی آن درآمد داشتند که به این صنعت توجه نشده است.

استفاده از لجن‌های دریاچه ارومیه در ساخت لوازم بهداشتی و آرایشی

 محققان کشور در سال ۱۳۹۱ موفق شدند با استخراج و عصاره گیری از لجن های دریاچه ارومیه دارو و محصولات آرایشی و بهداشتی تولید کنند.

"جلال محمدی" یکی از محققان این طرح در این رابطه اظهار کرده که محصول تولیدی شامل کرم و لوسیون های آرایشی، بهداشتی و دارویی است که این محصولات از عصاره لجن های دریاچه ارومیه تهیه شده است.

وی افزود: دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه آسیای میانه و یکی از دریاچه هایی است که دارای لجن وموادمعدنی باخاصیت طبی است؛ تاکنون انواع نمک های خوراکی، داروها،لوازم آرایشی و بهداشتی گران قیمت ازلجن های ته این دریاچه استخراج شده است.

این محقق خاطرنشان کرد: لجن های این دریاچه دارای خاصیت دارویی است و بعد از جذب آنها در بدن، این مواد سبب افزایش گردش خون در نتیجه افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها می شود.

به گفته وی بالارفتن میزان اکسیژن رسانی باعث افزایش سوخت و ساز در بدن، تولید کلاژن بیشتر، افزایش فعالیت غدد عرق و چربی همچنین افزایش تولید ویتامین های موردنیاز سلول ها می شود . تمامی موارد ذکرشده به از بین بردن چین و چروک و جوانتر شدن سلول ها در بدن کمک می کند.

" محمدی" افزود: بر اساس گزارش یونسکو در حال حاضر در دنیا هفت دریاچه شور وجود دارد که تنها دو مورد از آن‌ها یعنی دریاچه ارومیه در (ایران) و بحرالمیت (در اردن) دارای لجن‌های طبی است؛ بنابراین ما در این طرح برای اولین بار و با استفاده از این منبع خدادادی در دریاچه ارومیه که ظرفیت‌های به مراتب با لاتری از بحرالمیت دارد، مطالعه خود را برای بهره‌گیری از خواص لجن‌های دریاچه ارومیه آغاز کردیم وبه نتایج بسیار خوبی هم رسیدیم.

وی ادامه داد: تاثیر درمانی لجن‌های طبی در حال حاضر در دنیا به اثبات رسیده است و خوشبختانه ایران نیز دارای یکی از دو منبع تامین کننده این مواد در سطح دنیا به شمار می‌رود که باید استفاده بهینه‌ای از ظرفیت موجود داشته باشیم.

فرآورده‌های دریاچه ارومیه در درمان بیماری‌های پیچیده موثر است

البته حسین خیر اندیش متخصص طب سنتی و مدیر عامل موسسه تحقیقات حجامت ایران نیز در یک نشست تخصصی در تایید خاصیت درمانی لجن‌های دریاچه ارومیه مدعی شده که لجن، نمک و فراورده های دریاچه ارومیه درمانی برای بیماری های پیچیده و صعب العلاج موثر بوده و و در واقع داروخانه بزرگی برای مردم منطقه است.

اما با تمامی این موارد به نظر می‌رسد هیچ سرمایه گذاری در بهره برداری از پتانسیل لجن درمانی دریاچه ارومیه به عمل نیامده است.

نتوانستیم شرایط سرمایه گذاری را فراهم کنیم

در همین راستا جلیل جباری مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به خبرنگار ایرنا گفت که متاسفانه شرایط سرمایه گذاری در بحث بهره برداری از لجن درمانی دریاچه ارومیه فراهم نشده است.

وی با بیان اینکه دریاچه ارومیه در حالت کلی یک جاذبه گردشگری کم نظیر در جهان است، گفت: هیچ سرمایه گذاری آن چنانی و قابل بیانی در حوزه لجن درمانی دریاچه ارومیه نشده است که در این زمینه تلاش هایی شده اما نتیجه نداده است.

وی در بیان چرایی عدم سرمایه گذاری در حوزه اظهار داشت: سازمان حفاظت محیط زیست و نهادهای مربوطه با همکاری یکدیگر باید در راستای تجاری سازی و جذب سرمایه گذار اقدام کنند.

به گزارش ایرنا، فواید سلامتی بخش لجن‌ها یعنی وجود آنتی بیوتیک‌های طبیعی، معدنی و گیاهی در سالیان متمادی از نظر کمیت افزایش پیدا می‌کند و بعد از حضور فرد در میان لجن‌های درمانگر، مواد مفید موجود در آن به پوست او نفوذ می‌کند.

این مواد از طریق وارد گردش خون بدن می‌شوند و فیبرهای عصبی کوچکی را در لایه‌های خارجی پوست تحریک می‌کنند. این فرآیند روی سیستم عصبی نیز تاثیر مثبت می‌گذارد.

مالیدن لجن روی پوست یا حمام لجن گرفتن از معمول‌ترین روش‌های لجن درمانی هستند و به تازگی نیز شرکت‌های تولید کننده  شامپوها و مواد زیبا کننده، محصولات جدیدی برای استفاده از این روش درمانی عرضه کرده‌اند. با وجود این، مردم هنوز هم در کشورهایی مانند اتریش، کلمبیا و کشور خودمان از لجن درمانی و حمام‌های لجن برای کاهش درد مفاصل، سیاتیک، دردهای مزمن، روماتیسم و برطرف کردن ناراحتی‌های پوستی استفاده می‌کنند.

آب‌های شفا دهنده و گل و نمک‌های معدنی دریاچه ارومیه فرصت‌های گوناگونی از آب درمانی و لجن درمانی را برای درمان انواع بیماری‌های رماتیسمی، پوستی، زنان و... ارائه می‌کند.

دریاچه ارومیه به دلیل حجم فوق‌العاده بالای نمک و مواد معدنی آن خالی از حیات است و به این دلیل آب دریاچه قدرت شفابخشی و علاج امراض پوستی و رماتیسمی را داراست. همچنین غلظت بالای نمک این دریاچه این امکان را می‌دهد که به راحتی درروی آب شناور شده و تمدد اعصاب کنند بدون آنکه غرق شوید.

لجن دریاچه ارومیه که از دوره های باستان برای امراض پوستی و درد مفاصل مورد استفاده قرار گرفته است، بقایای جلبک های سبز رنگی است که منبع غذایی تنها موجو زنده دریاچه ارومیه ' ارتمیا ' و برخی پرندگان آبزی را تشکیل می دهد.

این لجن دریاچه ارومیه حاوی بسیاری از املاح و مواد معدنی مفید برای سلامت پوست انسان است که در سواحل و دریاچه ارومیه به وصورت انباشته شده دیده می شود که بوی نسبتا ناخوشایندی نیز از آن متصاعد می شود.

اما امروزه با بهره گیری از متدهای جدید درمانی و ساخت مراکز درمانی مدرن در کنار دریاچه ارومیه نیز می‌توان نه تنها در توسعه صنعت توریسم بلکه در کمک به بیماران نیازمند گام های موثری را در کشور برداریم. ضمن اینکه این گونه مراکز می توانند کمک موثری به ارتقای آموزش روش های جدید درمانی در سیستم بهداشتی - درمانی کشور کرده و خود تبدیل به محیط علمی مرجع برای سایر کشورها از جمله کشورهای همسایه شوند.