ثبت جهانی «اورامانات/هورامان» گواهی برای حفاظت این منطقه در آینده است

به‌ گزارش گروه فرهنگی ایرنا از میراث‌آریا، محمدحسن طالبیان عصر سه شنبه (۵ مرداد ماه ۱۴۰۰) در پیامی با تبریک ثبت جهانی منظرفرهنگی اورامانات/هورامان به عنوان بیست و ششمین اثر تاریخی‌فرهنگی ایران در فهرست میراث جهانی در چهل‌وچهارمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو، اظهار داشت: اورامانات/ هورامان سرزمین مهربانی ­ها در قلب رشته کوه‌های زاگرس است، سرزمینی اهورایی، برافراشته و آرام نشسته بر بلندای کوهستان که مردمانش به دانایی، آداب زیستن در طبیعت سخت آن را یافته و با ابداع و بکارگیری شیوه­‌های خاص مدیریت خاک و آب و سنت­‌های ویژه کشاورزی، دامداری و ساخت مسکن در بسترهای پر شیب کوهستانی به زیبایی در طول تاریخ در آن می­‌زیند.

معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی گفت: اورامانات/هورامان که به تعبیر ادبیات میراث جهانی، منظری فرهنگی به شمار می­‌رود، سرزمینی پهناور و خاص از ایران عزیز است با عناصر فرهنگی و طبیعی ویژه که پایداری و پویایی حیات کالبدی‌­اش در پیوستگی تام با میراث‌فرهنگی ناملموس مردمان این منطقه تعریف می­‌شود.

وی افزود: ثبت منظر فرهنگی هورامان/اورامانات در فهرست میراث جهانی یونسکو تاییدی بر ارزش‌­های برجسته این سرزمین در مقیاس جهانی و گواه توافقی بین‌المللی برای حفاظت و توسعه پایدار این سرزمین در آینده است و البته افتخاری دیگر برای ملت شریف ایران به ویژه مردم عزیز استان­‌های کردستان و کرمانشاه به شمار می‌­رود.

طالبیان تصریح کرد: بر خود لازم می­‌دانم ضمن تشکر از مردم پرتلاش این مناطق و جوامع محلی که در جهت رفع موانع ثبت جهانی این اثر همکاری موثر مبذول داشتند، از تمامی همکارانی که در تهیه و تدوین پرونده ثبت جهانی هورامان/اورامانات طی پنج سال گذشته به طور شبانه‌روزی اهتمام لازم معمول داشتند نیز سپاسگزاری کنم و ثبت جهانی این اثر بی‌نظیر فرهنگی را به ملت شریف ایران و به‌ویژه جامعه میراث‌فرهنگی کشور تبریک و تهنیت عرض می‌کنم.

معاون میراث فرهنگی کشور خاطرنشان کرد: امیدوارم همچون گذشته مردم و مسئولان این مناطق در حفظ تمام ویژگی­‌های میراث ملموس، ناملموس و تنوع­‌های زیست ­محیطی و فرهنگی این منظر بیش از پیش کوشا بوده و آینده سرزمین هورامان/اورامانات بسان تاریخ با شکوهش، فرازمند و از هر گزندی در امان باشد.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ایرنا، در نشست عصر امروز سه شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰(۲۵ ژوئیه ۲۰۲۱) چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) پرونده منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان بررسی و با تصویب اعضای کمیته، اورامات/ هورامان به عنوان بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است. این پرونده سال گذشته به یونسکو ارسال شد.

هورامان یا اورامان نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان‌های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل می‌شود. بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات شامل دره‌های ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است.

حدود  ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات/ هورامان قرار دارد. در سال ۱۳۹۹  ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات / هورامان توسط یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است.

منطقه هورامان/اورامانات منطقه‌ای فرهنگی در غرب کشور بین دو استان کردستان و کرمانشاه واقع شده که دارای کوه‌های سربه فلک کشیده و رودهای خروشان است. وجود این عوامل طبیعی دره‌هایی را شکل داده که ساکنان هورامان/ اورامانات، هزاران سال در تعامل  با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را می‌توان در باغ های پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی(کوچ گاه های موقت)، جشن‌ها و آیین‌های اصیل، صنایع‌دستی منحصر بفرد منطقه و... مشاهده کرد.

منطقه‌ هورامان دارای قدمت تاریخی با پیشینه‌ای کهن فرهنگی، آداب و رسوم و نمادهای فرهنگی ویژه‌ای است که هر کدام از این نمادها روشنگر گوشه‌هایی از زوایای فرهنگ غنی و پربار این منطقه را نمایان می‌کند. پیشینه‌ سکونت در این منطقه به پیش از تاریخ بر می‌گردد که کشف قباله‌های هورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است.

کهن‌ترین آثار سکونت انسان در بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینه سنگی است که طبق گزارش باستان‌شناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲ هزار سال قدمت دارند.

معماری پلکانی اورامان تخت و خانه‌های دیدنی آن، روستا را به‌شکل هرم‌گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه‌ای باستانی قرار دارد.

پیش از اجلاس چهل و چهارم کمیته میراث جهانی یونسکو، ۲۲ اثر فرهنگی -تاریخی و ٢ اثر طبیعی ایران به عنوان آثار فرهنگی ملموس و ١۶ اثر و عنصر ارزشمند ایران به عنوان آثار فرهنگی ناملموس در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده بود که در این دور از اجلاس راه آهن سراسری ایران به عنوان نخستین میراث صنعتی کشورمان همچنین منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان به ترتیب به عنوان بیست و پنجمین و بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس در این فهرست قرار گرفتند.

اکنون با ثبت جهانی راه آهن سراسری ۱۴۰۰ (۲۰۲۱) و منظر فرهنگی اورامانات/هورامان ۱۴۰۰ (۲۰۲۱) حفاظت و حراست بیشتر و دقیق‌تر از این ۲۶ میراث فرهنگی ملموس جهانی، رسالت همه ایرانیان اعم از مردم و دولت است و باید پس از مهار کرونا، برای حضور و بازدید از همه گردشگران جهان دعوت شود تا شکوه و عظمت فرهنگ و تمدن ایرانی را در مقابل چشمان جهانیان به زیبایی به نمایش گذاشته شود.