با تصویب قوانین چهار وزارتخانه کشاورزی، اصلاحات ارضی، منابع طبیعی، تولیدات کشاورزی در سال های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷ تمامی مواد مصرفی فعالیت‌های مربوط به بخش کشاورزی را این چهار نهاد عهده‌دار شدند. در ۱۳۵۰ وزارت منابع طبیعی منحل شد و وزارت کشاورزی و منابع طبیعی به وجود آمد. در ۱۳۵۶ از ادغام وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها وزارت کشاورزی و عمران روستایی تشکیل شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بخش کشاورزی و توسعه و عمران روستاها همواره مورد توجه مسوولان و متولیان امر بود و همین موضوع تحولات وسیعی را در عرصه کشاورزی پدید آورد.
همچنین وزارتخانه جهادسازندگی با محوریت محرومیت زدایی از کشور به فرمان امام خمینی(ره) در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ تشکیل شد. این نهاد مردمی و برخاسته از متن انقلاب اسلامی با تصویب قانون تفکیک وظایف وزارتخانه‌های جهادسازندگی و کشاورزی در ۱۳۶۹، وظایف دیگری چون وظیفه حفظ، احیا، گسترش و بهره‌برداری از منابع طبیعی، جنگل، مرتع، آبخیزداری، امور دام و شیلات را از وزارت کشاورزی جدا و به وزارت جهادسازندگی واگذار کرد. فعالیت وزارتخانه های جهاد سازندگی و کشاورزی به موازات هم در بخش عمران روستایی و کشاورزی، سبب ایجاد ناهماهنگی‌هایی به خصوص در بخش کشاورزی شده بود و ادغام این ۲ وزارتخانه گامی برای بهبود وضعیت به‌شمار می‌آمد؛ بنابراین دولت با تقدیم لایحه‌ای به مجلس، خواستار تمرکز امور کشاورزی، دام، عمران و توسعه روستایی در یک وزارتخانه شد و پس از نشست‌های متعدد سرانجام در دی ۱۳۷۹ این لایحه به تصویب مجلس رسید و وزارت جهاد کشاورزی، جایگزین ۲ وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی شد. موضوع ادغام ۲ وزارتخانه جهادسازندگی و کشاورزی در دولت اصلاحات مطرح شد. محسن مشفق یکی از مسوولان پیشین و بازنشسته وزارت جهاد سازندگی در ارتباط با بحث ادغام این ۲ وزارتخانه معتقد است که: «هرچند دلایل یاد شده برای ادغام، دلایل منطقی و علمی بود؛ اما مدیریت بخش‌های کشاورزی و منابع طبیعی در کشورهای مختلف دنیا برپایه مقتضیات مکانی، زمانی، سهم آن از (GNP)، درصد جمعیت درگیر در این بخش‌ها و سهم جمعیت روستایی صورت می‌پذیرد. کشورهای مختلف نیز سازماندهی‌های مختلفی در این حوزه‌ها دارند که برپایه تحقیقات کارشناسی و مقتضیات طبیعی و کشاورزی خود تصمیم‌گیری‌های خاص دارند. بیش‌تر فکر می‌کنم دلایل این ادغام، سیاسی بود تا کارشناسی. عده‌ای به دنبال آن بودند که جهاد به عنوان نهاد انقلابی حذف شود؛ از این رو چنین کاری انجام دادند.»
*** علی‌محمد ایزدی (۱۳۵۸ – ۱۳۵۷)
علی‌محمد ایزدی در ۱۳۰۶ خورشیدی چشم به جهان گشود. او فارغ التحصیل در رشته اقتصاد کشاورزی از آمریکا در مقطع دکتری است. همزمان با فعالیت دولت موقت، تندروها در این دوره، کشاورزی را هدف قرار داده و معتقد بودند که زمین‌ها باید به افرادی تعلق بگیرد که روی آن کار می‌کنند، این سیاست در حالی مطرح می شد که هنگام اجرای برنامه اصلاحات ارضی به وسیله محمدرضا پهلوی، بسیاری منتقد این جهت گیری بودند. این افراد، علی‌محمد ایزدی را لیبرال و ملاک می دانستند که درد کارگر و کشاورز را درک نمی‌کند.
وی در ارتباط با دستاوردهای وزارت کشاورزی در زمان تصدی خویش می گوید: «در این دوره وزارت کشاورزی توانست به خوبی در برابر فشارهای همه‌جانبه و جو سنگین ساخته شده چپ‌گرایی که مایل بودند، زمین‌های کشاورزی بیش از هفت هکتار که بعد از اصلاحات ارضی برای مالکان مانده بود نیز تقسیم شود؛ مقاومت سرسختانه‌ای کرد و تسلیم هوچی‌بازی‌ها نشد. دولت کارهای بنیادی لازم برای پیشرفت کشاورزی و بهبود زندگی روستاییان را که خودشان قادر به انجامش نبودند، مانند ایجاد شبکه راه‌های آسفالت، رساندن برق و گاز و ساختن مدرسه را به عنوان اقدامات زیربنایی بسیار ضروری برای روستاییان آغاز و پیگیری کرد.» در کارنامه وی سرپرستی دانشسرای کشاورزی شیراز و نمایندگی شیراز در کنگره جبهه ملی به چشم می خورد اما فضای ناشی از پیروزی انقلاب و حواشی بوجود آمده در این روزها، مانع از آن شد تا وی بتواند طرح ها و ایده های خویش را در عرصه کشاورزی به مرحله اجرا درآورد.
*** عباس شیبانی (۱۳۵۹-۱۳۵۸)
عباس شیبانی در ۱۳۱۰ در تهران متولد شد. تحصیلاتش را در دکتری عمومی ادامه داد و مسوولیت هایی چون عضو هیات استقبال از امام خمینی(ره)، پنج دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی، وزیر کشاورزی دولت شورای انقلاب، مدیر عامل بنیاد حضرت مهدی(عج)، رییس هیات امنای ارزی و رییس دانشگاه تهران و علوم پزشکی را عهده دار بوده است. با پیروزی انقلاب اسلامی با وجود مشکلات بسیاری چون آشوب های گروه های ضد انقلاب، مسوولان با سیاست های محرومیت زدایی از روستاها، تلاش کردند تا رونق را به بخش کشاورزی بازگردانند. تقسیم ۱.۷ میلیون هکتار زمین های موات، ملی شده، مصادره ای و بایر بر پایه قانون واگذاری و احیای اراضی در این دوران صورت گرفت.
دغدغه اصلی عباس شیبانی در دوره تصدی خود در وزارت کشاورزی، مقابله با اسراف بود، وی در هفتمین همایش چهره های ماندگار به عنوان چهره ماندگار معرفی شد.
*** محمد سلامتی(۱۳۵۹ – ۱۳۶۲)
محمد سلامتی در ۱۳۲۳ در کاشمر چشم به جهان گشود. تدوین برنامه ۱۹ ماده‌ای برای تحول و دگرگونی در سیاست های وزارت کشاورزی، تشکیل مراکز خدماتی در روستاها و دهستان ها و اعزام متخصصان به آنجا و ارایه تحقیقات طرح جدیدی به نام «تات» (تحقیق، آموزش و ترویج) از جمله اقدامات دوره تصدی سلامتی بر این وزارتخانه به شمار می رفت. آغاز جنگ و تحریم ها علیه ایران، مشکلاتی بود که دولت و به خصوص وزارت کشاورزی را در حوزه پاسخ به نیازهای کشاورزان و تامین مایحتاج مردم، دچار چالش ساخته بود.
حضور در ۲ دوره کابینه های شهید محمدعلی رجایی و میرحسین موسوی و پایه گذاری و دبیرکلی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، مسوولیت هایی است که در کارنامه اجرایی وی دیده می شود.
** عباسعلی زالی (۱۳۶۲ تا ۱۳۶۷)
عباسعلی زالی متولد ۲۹ اسفند ۱۳۱۶ در گلپایگان است. وی در رشته کشاورزی از دانشگاه کالیفرنیا فارغ التحصیل شد. ریاست کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، نماینده کرج در دوره‌های سوم و چهارم مجلس شورای اسلامی، وزیر کشاورزی در کابینه میر حسین موسوی، قائم مقام وزیر کشاورزی در دولت محمدعلی رجایی، رییس نخستین شورای شهر کرج، عضو جهاد سازندگی و رییس پردیس کشاورزی، رییس مرکز آمار ایران و منابع طبیعی دانشگاه تهران در کارنامه اجرایی وی دیده می شود. قانون گذاری زمین های واگذار شده در ۱۳۶۵ از دیگر اقدامات وزارت کشاورزی در این دوره محسوب می شود که این امر باعث شد به هشت سال بلاتکلیفی و وضعیت نامشخص مالکیت برای زمین های مصادره ای و ملی شده پایان داده و فضای قابل اطمینانی برای مالکان زمین ها و کشتکاران ایجاد شود. دوره تصدی زالی بر وزارت کشاورزی با سال های پایانی دفاع مقدس همزمان شده بود، دوره ای پرمسوولیت و دشوار که تامین و تضمین مایحتاج غذایی مردم به عنوان وظیفه مهم این وزارتخانه، مشکلات و موانع بسیاری را پیش روی متولیان امر قرار می داد. آسیب دیدن تاسیسات آبرسانی و کارخانه هایی چون کود شیمیایی و سموم کشاورزی، سبب مشکلاتی برای کشاورزان شده و تحریم های پیش روی ایران، امکان ورود محصولات مورد نیاز کشاورزان را با چالش مواجه ساخته بود.
*** عیسی کلانتری(۱۳۶۷ – ۱۳۷۹ )
عیسی کلانتری متولد ۱۳۳۱ در مرند و دانش آموخته مقطع دکتری فیزیولوژی و بیوشیمی محصولات زراعی در دانشگاه ایالتی آیوا آمریکا است. او وزیر کشاورزی در دولت‌های اول و دوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی و سه سال نخست دولت اول اصلاحات بود که به دلیل ادغام ۲ وزارتخانه کشاورزی و جهاد سازندگی کار وزارت را رها کرد و از ۱۳۸۱ با تشکیل خانه کشاورز به عنوان یک تشکل صنفی-سیاسی بخش کشاورزی، دبیرکل آن شد.
کلانتری در دولت دوازدهم به عنوان مشاور معاون اول رییس‌جمهوری در امور آب، کشاورزی و رییس سازمان حفاظت محیط زیست انتخاب شد.
*** محمود حجتی(۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴)
محمود حجتی در ۱۷ مهر ۱۳۳۴ در یکی از شهرهای استان اصفهان چشم به جهان گشود. او تحصیلات خود را در رشته عمران ادامه داد. حجتی در دوران وزارتش طرح کلان افزایش تولید را تدوین کرد و به اجرا گذاشت در راستای اجرای طرح افزایش تولید، دولت قیمت خرید تضمینی گندم را افزایش داد تا کشاورزان به تولید گندم تشویق شوند. با اجرای این طرح، تولید گندم با ۷۳ درصد رشد از هشت میلیون تن به ۱۴ میلیون تن رسید و واردات بیش از ۶.۴ میلیون تن گندم در سال به صفر رسید و نخستین جشن خودکفایی در (۱۳۸۲ تا ۱۳۸۳) و در دوره وزارت محمود حجتی در کابینه دوم اصلاحات برگزار شد.
ناتوانی در تنظیم بازار کالاهای اساسی و ناکارآمدی در کنترل قیمت‌ها انتقاداتی بود که در دوره وزارت حجتی در دولت اصلاحات متوجه وی شده بود. ادغام وزارت کشاورزی با جهادسازندگی، آشفتگی هایی را در این حوزه پدید آورده بود بر دشواری های دوره وزارت وی افزود.
***محمدرضا اسکندری(۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸)
محمدرضا اسکندری در ۱۳۳۸ در اهواز دیده به جهان گشود. او از دانشگاه شهید چمران اهواز در رشته مهندسی کشاورزی فارغ التحصیل و سپس مدرک کارشناسی ارشد مدیریت دولتی را با گرایش سیستم‌ها دریافت کرد. اسکندری در مسوولیت هایی چون مسوول کمیته کشاورزی جهاد سازندگی استان خوزستان، رییس سازمان جهاد سازندگی استان خوزستان، مدیر عامل موسسه جهاد سازندگی استقلال، رییس سازمان امور عشایر کشور و مجری طرح گندم کشور به ایفای نقش پرداخت.
اسکندری در دوران مسوولیتش در وزارت جهاد کشاورزی قوانینی چون قانون افزایش بهره‌وری، قانون نظام جامع دامپروری، قانون نظام صنفی کشاورزی و قانون ایمنی زیستی را در حوزه فعالیت خود به تصویب رساند. همچنین نخستین محموله مازاد گندم به خارج از کشور در ۱۳۵۸ صادر شد و بدین وسیله ایران به باشگاه صادرکنندگان گندم پیوست.
***صادق خلیلیان(۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲)
صادق خلیلیان دکتری اقتصاد منابع طبیعی از دانشگاه تربیت مدرس دارد و در ۱۳۳۸ در اهواز متولد شد. در کارنامه اجرایی وی مسوولیت هایی چون معاون دانشگاه تربیت مدرس، عضو هیات رییسه دانشگاه تربیت مدرس، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، عضو شورای عالی بیمه و عضو شورای عالی بانک‌ها به چشم می خورد.
اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها مهم ترین اتفاقی بود که در دوره وزارت خلیلیان به وقوع پیوست که بخش کشاورزی نیز از آثار سوء این طرح در امان نماند و با حذف ۷.۳ درصد از یارانه های حامل های انرژی در بخش کشاورزی، محصولات تولیدی خاصیت رقابت پذیری با محصولات خارجی را از دست دادند و انگیزه های تولیدی و خودکفایی در بخش کشاورزی از میان رفت.
*** محمود حجتی(مرداد ۱۳۹۲ ۱۳۹۸)
محمود حجتی که به لحاظ سیاسی دارای گرایش اصلاح‌طلبی است در دولت های یازدهم و دوازدهم، وزیر جهاد کشاورزی شد. حسن روحانی رییس جمهوری در ارتباط با اعتماد دوباره به حجتی در جلسه دفاع از کابینه دوازدهم گفت: «آقای مهندس محمود حجتی در دولت یازدهم نیز در جایگاه وزیر جهاد کشاورزی خدمت کرد و تلاش بی‌وقفه ایشان بود که تولید کافی گندم و سایر محصولات کشاورزی را ممکن ساخت. ایشان یکی از وزرای موفق در تحقق اقتصاد مقاومتی بوده است. ایشان وقتی در سال۱۳۹۲سکان هدایت این وزارتخانه را در دست گرفت، وضعیت ناخوشایندی وجود داشت و بارها گفته‌ام که سطح امنیت غذایی مناسب نبود. امروز بحمدالله تحول مثبتی رخ داده و آمارها حکایت از تأمین نیازها در سطح مناسب دارد. نکته اساسی در خصوص این وزارتخانه، سازگار کردن بخش کشاورزی با محدودیت‌های محیط‌زیستی کشور، به‌روز شدن کشاورزی، ساماندهی اقتصاد کشاورزی و جبران عقب‌ماندگی‌های دانش و فناوری در این عرصه است.»
*** کاظم خاوازی(۱۳۹۹ تا کنون)
کاظم خاوازی در ۱۳۴۷ خورشیدی در خراسان جنوبی چشم به جهان گشود. وی در ۱۳۷۰ مدرک لیسانس کشاورزی (خاک‌شناسی) را در دانشگاه شیراز کسب و پس از آن فوق لیسانس همین رشته را در ۱۳۷۴ و نیز دکتری آن را در ۱۳۸۲ از دانشگاه تربیت مدرس اخذ کرد و اکنون استاد تمام همین دانشگاه است. خاوازی معاون وزیر و رییس سازمان تحقیقات آموزش وترویج کشاورزی در وزارت کشاورزی بود که به عنوان گزینه دولت دوازدهم از طرف حسن روحانی رییس جمهوری برای پست وزارت جهاد کشاورزی معرفی شد. جلسه رأی اعتماد به کاظم خاوازی، وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی ۲۰ فروردین ۱۳۹۹ در صحن مجلس شورای اسلامی برگزار شد. خاوازی با ۱۹۶ رای موافق، ۱۵رای مخالف و ۴رای ممتنع از مجموع ۲۱۵ نماینده به عنوان وزیر کشاورزی از مجلس رای اعتماد گرفت. او فردی است که دانش فنی تولید مایه تلقیح سویا و در نتیجه جلوگیری از واردات آن به ایران را ثبت و همچنین او فرمولاسیون ماده حامل تولید کودهای بیولوژیک را که به توسعه تولید چنین کودهایی در ایران منجر شد، ثبت کرده است. او مجری طرح ملی نظام نوین ترویج کشاورزی کشور، پیشنهاد دهنده اصلی و پیگیر تصویب ماده ۵۹ قانون احکام دائمی جمهوری اسالمی ایران، راه اندازی مرکز ثبت و کنترل کیفی مواد کودی در کشور، عضو هیات ممیزه منتخب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، عضو کمیسیون دائمی هیات امنای سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، عضو ستاد ملی برنامه ریزی طرح بسیج سازندگی در بخش کشاورزی و عضو هیا ت اجرایی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی است.
*** سیدجواد ساداتی نژاد
سید جواد ساداتی نژاد وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی دولت سیزدهم متولد ۱۳۵۱ کاشان است. وی دارای کارشناسی مهندسی منابع طبیعی گرایش مرتع و آبخیزداری از دانشگاه مازندران، کارشناسی ارشد منابع طبیعی – گرایش آبخیزداری از دانشگاه تربیت مدرس و دکتری هیدرولیک و مهندسی هیدرولوژی از دانشگاه دولتی مسکو است.
از جمله فعالیت های اجرایی و علمی وی می توان به ریاست کمیسـیون کشــاورزی، آب، منابــع طبیعــی و محیــط زیسـت در مجلـس یازدهـم، نماینــدگی مجلــس شــورای اســلامی دوره دهــم و یازدهــم از حــوزه انتخابیـه کاشـان و آران و بیــدگل، ریاست فراکسیون آب مجلس دهم، معــاون پارلمانــی وزیـر علوم در دولت دهم، ریاست دانشگاه کاشان، معاون اداری و مالی دانشگاه تهران، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، دبیر کمیسـیون کشــاورزی آب و محیط زیســت شــورای عالــی علــوم تحقیقات و فناوری کشــور اشاره کرد.
وی به ترتیب در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۹ به عنوان نماینده منتخب مردم منطقه کاشان و آران و بیدگل به مجلس دهم و مجلس یازدهم راه یافته است. او هم اکنون ریاست کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی را برعهده دارد.
نظر شما