محمود صارمی خبرنگار خبرگزاریِ جمهوری اسلامی، به همراه هشت عضو کنسولگری ایران در مزار شریف افغانستان در ۱۷ مرداد ۱۳۷۷ خورشیدی به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسیدند. به همین مناسبت شورای فرهنگ عمومی این روز را هر سال به عنوان «روز خبرنگار» نامگذاری کرد. به همین مناسبت پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا گفت و گویی با «سید مصطفی موسوی‌فر» روزنامه نگار و کارشناس رسانه انجام داده است که در ادامه متن گفت و گو را می خوانیم:
جمع آوری و تنظیم خبر
موسوی فر در خصوص جمع آوری و تنظیم خبر گفت: استعداد شخصی و ذوق نوشتن با بهره گیری از هوش و البته طی کردن دوره های آموزش تخصصی و توجه به مسوولیتی که این حرفه از نظر اجتماعی بر عهده فرد می‌گذارد، تلنگری است که یک خبرنگار را در جمع‌آوری، تنظیم خبر و انتقال آن از طریق وسایل ارتباط جمعی به مخاطبان وارد می سازد.
رسالت یک خبرنگار
این کارشناس حوزه رسانه با اشاره به اینکه رسالت اصلی یک خبرنگار تهیه خبر و انتقال درست آن به مخاطب است، بیان کرد: اخلاق حرفه‌ای حکم می کند، مبادله خبری اطلاعات، آزاد و حق اساسی تلقی شده و اخبار و اطلاعاتی که در اختیار عموم گذاشته می شود، صحیح، دقیق و معتبر باشد. وظیفه سردبیران نیز در این بخش وظیفه‌ای سنگین است. متاسفانه باید پذیرفت که بنا به دلایل و بطور خاص مسایل اقتصادی بسیاری از خبرنگاران را با مشکل مواجه کرده است که نتیجه این وضعیت را باید در خبرنگارانی دید که برای تامین هزینه های خود گرایش های سیال دارند؛ یعنی در رسانه های چپ و راست مشغول نوشتن و تحلیل هستند.
چالش های حوزه خبرنگاری
موسوی فر با بیان اینکه خبرنگاری یکی از شغل‌های جذاب، اما چالش برانگیز در جامعه است، اظهار داشت: متاسفانه حضور افراد مختلف در سال‌های اخیر و همچنین فعال شدن رسانه های اجتماعی این حرفه را با چالش‌های بیشتری مواجه کرده است. یکی از مهمترین چالش های پیش رو در فعالیت خبرنگاران گرایش های سیال و کاهش مخاطب است. از دیگر مسایل اساسی حوزه کار خبرنگاری، تعدد رسانه های دیجیتال و فضای مجازی است که البته نباید از قدرت این رسانه ها به عنوان یک واقعیت غیرقابل انکار به سادگی عبور کرد چرا که در کنار این قدرت هجمه ها، سیاه نمایی و تاثیرگذاری بر افکار عمومی جامعه آشکار است و گاهی چنان خبرهای کذب، در پوشش واقعیت بیان می شود که می تواند ثبات، تعادل و امنیت یک جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین این اثرگذاری جز با آموزش سواد رسانه ای و تولید محتوا امکان پذیر نیست.
نبود امنیت شغلی از دغدغه های اصلی خبرنگاران است
این فعال حوزه رسانه، نبود امنیت شغلی را یکی دیگر از دغدغه های اصلی این حرفه دانست و تصریح کرد: تفاوت مهم این شغل با مشاغل دیگر داشتن تمرکز در حوزه کاری و فعالیتی است. یک خبرنگار اگر تمرکز نداشته باشد، قطعا در جمع آوری داده ها، نوشتن و ارایه متن ناتوان یا کم توان خواهد بود و خروجی عملکرد او کارایی لازم را نخواهد داشت. لذا برخورداری از امنیت شغلی ضریب نفوذ واژه ها و کلمات را به ذهن مخاطب بیشتر خواهد کرد. متاسفانه با توجه به وضعیت اقتصادی مطبوعات و همچنین وضعیت کشور و گسترش فضای مجازی تعداد زیادی از مطبوعات تا چند سال آینده به تعطیلی کشیده خواهند شد.
حرفه ای نبودن رسانه ها و ورود آسان به عرصه خبر
وی حرفه‌ای نبودن برخی رسانه‌ها در عرصه خبر را از چالش‌های دیگر این بخش عنوان کرد و گفت: رسانه‌ها باید به تیتر و متن خبر توجه کنند زیرا مخاطب را به طرف خود می‌کشاند. ورود آسان به عرصه خبر چالشی دیگر در حرفه خبرنگاری است. در این بخش خود رسانه‌ها نیز مسوول هستند و باید برای نظام‌مند کردن آن ورود پیدا کنند. ورودی به عرصه رسانه امروز بسیار زیاد شده است. همه باید بدانند رونامه‌نگاری و خبرنگاری یک شغل مقدس و مهم است و رسانه‌ها نباید اجازه دهند هر فردی به عنوان خبرنگار وارد این عرصه شود.
بیمه خبرنگاران
موسوی فر درباره بیمه خبرنگاران نیز خاطرنشان کرد: خبرنگاران با حوادث زیادی روبه رو هستند اما پس از چند سال بیمه آنها قطع می‌شود و می‌گویند این قانون از ابتدا مشکل داشته است در حالی که این بی توجهی نباید در حق رسانه‌ها اتفاق بیافتد. رسانه‌ها درباره بیمه سخت‌گیری می‌کنند. سیاست وزارت ارشاد در حال حاضر این است که مطبوعات، خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها خبرنگاران خود را بیمه کنند اما بسیاری از نشریات در این زمینه موانع ایجاد می‌کنند و نگران پرداخت آن در آینده هستند اما دولت حق بیمه پرداخت شده را باز می‌گرداند.
اصول اخلاقی خبرنگاران
این کارشناس حوزه رسانه گفت: با این حال اصول اخلاقی حرفه روزنامه‌نگاری، باید روزنامه‌نگاران را در هر مرحله و مقامی که باشند، وادار نماید که ضمن ایمان به جامعه به خیر و مصلحت آن و مردم کوشش نموده و حقایق را منعکس کنند و نیز تأمین منافع شخصی و کوشش برای پیش بردن مقاصد خصوصی که با مصلحت جامعه سازگار نباشد، خلاف اصول و آیین اخلاقی روزنامه‌نگاری است.
دستمزد مناسب خبرنگاران
موسوی فر نداشتن درآمد ثابت و همکاری بین رسانه و وحدت را از مشکلات اصحاب رسانه دانست و عنوان داشت: دستمزد مناسب برای یک خبرنگار کاهش دغدغه ای است تا بتواند تمرکز کند، برای بهتر نوشتن، ارایه آموزش سواد رسانه ای توسط متولیان امر به صورت مستمر نیز سبب خواهد شد تا علاوه بر فنی نوشتن، تشخیص درست را نیز بر عهده مخاطب گذاشت. وابسته نبودن و شرطی نشدن در انتقال اخبار نیز به افزایش کیفیت خبر کمک می‌کند.
وی همچنین با تاکید بر اینکه یکی از دلایلی را که خبرنگاران حرفه ای در طیف بندی های سیاسی، اجتماعی اقتصادی و حتی حزبی قابل تشخیص نیستند، وجود دستمزد کم است، گفت: حضور و همکاری افرادی که به عنوان خبرنگار با رسانه هایی همکاری دارند و متاسفانه فاقد ابتدایی ترین آموخته های این حرفه اند، سبب شده است که در میزان تعیین حقوق خبرنگاران حرفه ای اثری مستقیم داشته باشد چرا که این اشخاص بیشتر به دنبال هویت اجتماعی و سیاسی هستند و ظاهرا کسب این هویت آنان را اغنا می کند.
تشکیل انجمن صنفی خبرنگاران
موسوی فر با اشاره به اینکه قرار بود، تشکیل انجمن های صنفی خبرنگاری در راستای حمایت از شاغلان این حرفه گام بردارد، اظهار داشت: با وجود اینکه صدر این تشکل ها از بدنه اصلی و افراد صاحب قلم هستند اما متاسفانه بیشتر دیده می شود که پس از انتخاب، مطامعی دیگر را دنبال می‌کنند و در ظاهر دنبال سکوی پرتاب برای کسب قدرت سیاسی و اجتماعی هستند. البته نباید از موضوع درآمدهای زیر میزی نیز غافل بود. رفتارهای غیرحرفه ای در حوزه با اهمیت خبرنگاری آسیب جدی به بدنه ریشه دار این شغل و رسالت زده است. بنابراین یادآوری می کنم، قلم بها ندارد، چون خالق هستی به آن قسم یاد کرده است.
نظر شما