پیچ و خم تهیه داروی بیماران کرونایی به کجا رسید؟

داروهای عمومی و غیر بیمارستانی برای کمک به درمان کرونا از جمله ناپروکسن ، فاموتیدین و سرم در داروخانه ها یافت‌ نمی‌شود و همراهان بیمار و گاه خود بیماران مجبور هستند در صف‌های طولانی بایستند تا شاید بتوانند اقلام دارویی مورد نیازشان را تهیه کنند.

ازدحام و شلوغی در بیمارستان‌ها و پر شدن تخت‌های بیمارستانی دلیل محکمی است از روند فاجعه بار افزایش مبتلایان و تمام شدن ذخیره دارو در اغلب بیمارستان‌ها، البته داروخانه‌های اصلی هم که پیش از این انواع اقلام دارویی وجود داشت اینک با کمبود جدی روبرو هستند و این رویه بیماران و همراهان آنها را کلافه و سردرگم کرده است.

اهمیت این موضوع و حاد شدن شرایط کرونایی کشور طی روزهای گذشته را می‌توان از بیانات رهبر معظم انقلاب درک کرد، ایشان در سخنان ۲۰ مردادماه خطاب به مسوولان و مردم بر لزوم گسترش و رایگان شدن آزمایش‌های بیماریابی، تامین واکسن چه از راه واردات و چه با تولید داخلی و از همه مهم‌تر ساماندهی شبکه توزیع دارو تاکید کردند.

ایشان در خصوص مسئله تامین دارو برای بیماران گفتند: با وجود کمبود یا نبود دارو در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها، گفته می‌شود همان داروها در بازار آزاد با قیمت چند برابری فروخته می‌شود که این نشان‌دهنده مشکل در شبکه توزیع است و این مشکل باید حل شود.

هر چند پیش از این کارشناسان نسبت به کمبود شدید دارو، تخت‌های بیمارستانی، واکسن و سرم هشدار داده بودند اما با افزایش شمار مبتلایان به کرونا شرایط داروخانه‌ها نیز مانند بیمارستان‌ها بحرانی‌تر شد و اکنون اغلب داروخانه‌های دولتی و مرکزی در پایتخت و برخی استان‌ها وضعیت مشابهی دارند و داروهای مورد نیاز بیماران کرونایی به راحتی در دسترس مردم قرار نمی‌گیرد.

در شرایطی که داروخانه‌ها با ذخیره دارویی بسیار اندک مواجه بوده و قادر به پاسخگویی به نیاز مراجعه کنندگان نیستند این وضعیت در بازار آزاد و در میان دلالان به گونه دیگری است و با پرداخت چندین برابر قیمت شاید بتوان با اندکی جستجو به اقلام مورد نیاز بیماران کرونایی دست یافت.

مروری بر وضعیت استان های مختلف نشان می‌دهد که بیشترین نگرانی‌ها مربوط به کمبود دارو است، از جمله استان خراسان رضوی که این روزها با حجم زیادی از مبتلایان و فوتی‌های کرونایی دست و پنجه نرم می‌کند نیز نشان می‌دهد تکمیل شدن ظرفیت بیمارستان‌ها، کمبود دارو و سرم و افزایش بیماران کرونایی غیربومی در مشهد، شرایط بسیار سختی را ایجاد کرده است.

محمدصادق معتمدیان استاندار خراسان رضوی در زمینه تامین دارو برای بیماران کرونایی این استان اعلام کرد: طبق تصمیم وزارت بهداشت، به دلیل احتمال کمبود دارو و سوءاستفاده محتمل از عرضه خارج از شبکه آن، دارو در اختیار مراکز درمانی باید قرار بگیرد. لذا این تصمیم چون شفاف سازی نشده بود نگرانی‌هایی برای مردم ایجاد کرد اما اکنون با تشکیل قرارگاه عملیاتی پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا در استان دغدغه‌ای در حوزه تامین اکسیژن، ماسک و امکانات، مخزن اکسیژن و سایر اقلام دارویی وجود ندارد.

در اراک نیز مردم برای تهیه داروهای درمان کرونا با مشکل مواجه هستند و با توجه به شیوع ویروس کرونا، داروخانه های منتخب هم امکان پاسخگوی به نیاز بیماران را ندارند و اقلامی چون داروی فاویپیراویر و سرم اکنون کمیاب است و بر اساس اعلام داروخانه‌ها به صورت محدود و صرفا در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که نسخه پزشک داشته باشند.

بر اساس اعلام مسوولان دانشگاه علوم پزشکی اراک، هشت داروخانه جهت توزیع داروی فاویپیراویر به بیماران کرونایی در نظر گرفته شده و برخی داروهای کرونا مثل رمدسیویر بیمارستانی است و تنها قابلیت توزیع در بخش بیماران سرپایی و بستری مراکز درمانی را دارد.

از آنجا که داروهای بیماری کووید ۱۹ در همه داروخانه‌ها اجازه توزیع داده نمی‌شود به مردم توصیه شده این داروها را از داروخانه‌های منتخب تهیه کرده و در بازار آزاد خریداری نکنند چرا که IUD ( شناسه کیفیت اصالت) دارو از بین رفته و سلامت آن قابل تضمین نیست این در حالی است که داروخانه‌های منتخب نیز با کمبود دارو مواجه هستند.

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هم چند روز قبل اعلام کرد که در زمان حاضر مشکل خاصی برای تامین داروهای درمان کرونا مانند رمدسیویر در استان وجود ندارد و این دارو به طور فراوان در مراکز درمان سرپایی و داروخانه امام سجاد(ع) اصفهان موجود است و قیمت هر ویال آن ۷۰۰ هزار تومان است که بیمه ۹۰ درصد آن را می‌پردازد.

بر اساس اعلام این دانشگاه داروی فاویپیراویر هم به مقدار فراوان در داروخانه های منتخب استان موجود است و مشکلی در این رابطه وجود ندارد و سهمیه داروی دیگر درمان کرونا یعنی تمزیوا محدود و در بیمارستان‌ها و داروخانه امام سجاد اصفهان به قیمت ۲ میلیون و ۲۴۰ هزار تومان موجود است و در حال تامین مقادیر بیشتر آن هستیم.

خبرنگاران ایرنا همچنین از شلوغی داروخانه‌ها در مناطق مختلف مازندران گزارش می‌دهند موضوعی که به دلیل کمبود دارو پیش آمده و البته در این میان تعداد زیادی از مراجعه کنندگان دارای بیمار کرونایی بدون تبدیل شدن نسخه به دارو محل را ترک می‌کنند.

مردم همچنین نسبت به این موضوع هم گله‌مند هستند که علاوه بر داروهای داروخانه ای ویژه درمان کرونا ، حتی داروهایی مانند ناپروکسن و فاموتیدین که داروهای عمومی برای درمان کرونا به شمار می‌روند هم در داروخانه‌ها یافت نمی‌شود.

یکی از عوامل کمبود دارو را هم باید مربوط به تجویز بی‌رویه انواع و اقسام داروها برای بیماران دارای علائم کرونا عنوان کرد که در این رابطه برخی پزشکان معتقدند که مطالعات نشان می‌دهد  بسیاری از داروهایی که برای درمان بیماران کرونا دلتا تجویز می شود ، بی‌تاثیر است و اکنون رویه علمی واحد برای درمان قطعی وجود ندارد.

برخی پزشکان در مازندران نیز کمبود داروی کرونا را جدی و نگران کننده توصیف می‌کنند و می‌گویند که بیماران از این که نسخه آنها تبدیل به دارو نمی‌شود گله می‌کنند و به دنبال تغییر اقلام دارویی داخل نسخه هستند تا بتوانند درمانشان را پیگیری کنند.

وضعیت کمبود دارو در همه نقاط کشور مشاهده نمی‌شود این موضوع را می‌توان از مشاهدات میدانی و گزارش‌های خبرنگاران ایرنا در مراکز استان‌ها دریافت کرد، از جمله در استان کرمانشاه که براساس اعلام مسوولان دانشگاه علوم پزشکی تا این لحظه کمبود دارو برای این بیماران در استان وجود ندارد اما باتوجه به سیر صعودی مبتلایان احتمال کمبود امکانات در روزهای آینده این احتمال قابل پیش‌بینی است.

بنا به گفته مسوولان حوزه درمان کرمانشاه، ظرفیت تخت‌های بیمارستانی استان در حال تکمیل شدن است و اگر روند بیماران بستری همچنان ادامه یابد در روزهای آینده مردم این استان با کمبود تخت و دارو مواجه خواهند شد.

همچنین بر اساس اعلام مسوولان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه دارو برای بیماران سرپایی مبتلا به کرونا کمبود جدی وجود ندارد و ۸۰ تا ۹۰ درصد داروها هم اکنون در دسترس مردم قرار دارد اما نکته اصلی اینجاست که با افزایش شمار مبتلایان مردم این نقطه از کشورمان هم به طور قطع با کمبود اقلام دارویی مواجه خواهند شد.

در شهرستان قشم نیز بنا بر اعلام مسوولان ستاد مقابله با کرونا هیچ گونه کمبودی در زمینه دستگاه اکسیژن، دارو و تجهیزات در قشم وجود ندارد و باید از ایجاد و انتشار هرگونه شایعه در جامعه که باعث نگرانی مردم می‌شود، دوری کرد.

دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری هم به مردم این استان اطمینان داده که با وجود شکل‌گیری چالش تامین سرم و داروی بیماران کرونایی در برخی استان‌های‌ کشور اما با مدیریت شرایط ، تاکنون کمبودی در این خصوص در استان بوجود نیامده است.

همچنین طی هفته‌های گذشته مقدار مناسبی ذخایر راهبردی(استراتژیک) دارو مخصوص بیماران کرونایی در استان تامین شد و در این خصوص نیز کمبودی وجود ندارد.

دانشگاه علوم پزشکی یاسوج هم اعلام کرد که با توجه به روند افزایشی تعداد بیماران کرونایی، تعداد تخت‌های بیمارستان ها افزایش داده شده و تاکنون در زمینه سرم، دارو و اکسیژن مشکلی وجود نداشته و این استان در رابطه با دارو به دیگر استان‌ها هم کمک کرده است.

در کنار گلایه های مردم برای تهیه دارو رییس جمهوری نیز روز ۲۱ مردادماه ضمن بازدید از داروخانه ۲۹ فروردین تهران که از مراکز اصلی توزیع داروهای کرونایی و غیرکرونایی است، از نزدیک در جریان مشکلات مردم و مراجعه کنندگان درخصوص تهیه داروهای مختلف قرار گرفت و اظهار داشت: همه توان دولت برای موضوع کرونا بسیج شده است.

آیت‌الله سید ابراهیم رییسی همچنین در جلسه کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا، با تاکید بر اینکه صف‌هایی که در رابطه با واکسیناسیون و تهیه دارو شکل می‌گیرد، باید سریعا جمع شوند و با مدیریت مناسب شاهد این گونه صف‌ها نباشیم، تصریح کرد: دارو به اندازه کافی وجود دارد و روند واکسیناسیون نیز سرعت خواهد گرفت.

وی یادآور شد: برای اختصاص ارز به واردات واکسن کرونا هیچ مشکلی وجود ندارد و واردات واکسن، هم زمان با تولید واکسن داخلی سرعت گرفته است و این جزو اولویت‌های دولت است که معاون اول رییس‌جمهور با جدیت پیگیری می‌کند. امید است با وارداتی که انجام می‌شود در زمان کوتاهی شاهد واکسینه شدن درصد زیادی از مردم باشیم.

در این میان مسوولان قضایی هم برای رفع این مشکل دست به کار شده اند و بنا به گفته معاون قضایی دادستان کل کشور کالاهای تولید داروهای کرونا در اولین فرصت از گمرک خارج می شود. 

سعید عمرانی این را هم گفت که طبق بررسی اسناد و مدارک موجود در گمرک، داروها و مواد اولیه وارد شده مربوط به روزهای اخیر و تاریخ های ١۶ و ١٧ مرداد است و مدت زمان زیادی از واردات آنها نمی‌گذرد.

وی اظهارداشت: در گمرک به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده تا مواد اولیه تولیدات دارو و سرم که بخش خصوصی وارد کرده با همکاری پلیس و سپاه پاسداران خارج از نوبت توسط کانتینرها حمل یکسره ‌شود. همچنین مواد اولیه تولید داروی رمدسیویر که برای درمان کرونا استفاده می‌شود، نیز هر هفته وارد کشور می‌شود.

دکتر سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم علت کمبود سرم در کشور را اینگونه توضیح داد: مدتی به دلیل کاهش تولید یکی از کارخانه های سرم‌سازی و توقف خطوط تولید، سرم در کشور کم و قرار شد سرم وارد شود اما انجمن تولیدکنندگان نسبت به واردات سرم به مجلس معترض شدند.

وی با بیان اینکه به دلیل تولید نشدن میزان سرم مورد نیاز در داخل کشور و افزایش مصرف از ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار به پنج تا ۶ میلیون در ماه، سرم کمیاب شد، افزود: به زودی سرم در داروخانه‌های کشور برای مصرف عموم مردم توزیع شود.

برای رفع این مشکل و دسترسی مردم به داروهای کرونا سید حیدر محمدی مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو روز گذشته (۲۲ مردادماه) اعلام کرد: پیش از این توزیع داروهای کرونا فقط در داروخانه‌های بیمارستان‌ها انجام می‌شد، اما از این پس در داروخانه‌های خاص دولتی هم این داروها توزیع خواهد شد.
وی این را هم گفت که با توجه به ۸ برابر شدن مصرف داروهای کرونا در چند روز اخیر، از این پس علاوه بر داروخانه‌های بیمارستانی و چند داروخانه خاص دولتی، همه داروخانه‌های منتخب می‌توانند داروهای کرونا را توزیع کنند.

رییس سازمان غذا و دارو هم امروز (۲۳ مردادماه) گفت: تمهیدات لازم به منظور واردات هر چه سریعتر سرم و رفع کمبودها، توسط سازمان غذا و دارو انجام و از هفته گذشته روزانه چند صدهزار سرم وارد کشور شده است و مشکل به سرعت در حال مرتفع شدن است.

محمدرضا شانه ساز یادآورشد: کمبودهای مقطعی فعلی هیچ ارتباطی با کمبود ارز و یا صرفه جویی ارزی ندارد اما طی روزهای اخیر برخی افراد با انگیزه های خاص و اظهارنظرهای غیرمستند و جانبدارانه باعث تشویش اذهان عمومی در این شرایط حساس شدند و بر این اساس پیگیری قضایی علیه این افراد توسط سازمان غذا و دارو انجام خواهد شد و در اسرع وقت از طریق مراجع قضایی مورد پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.

به نظر می رسد با تمهیدات و برنامه ریزی و بنابر قول مساعد مسوولان طی چند روز آینده تب تند کمبود دارو در داروخانه ها فروکش کند و انواع اقلام دارویی با سهولت بیشتری در اختیار مردم قرار گیرد اما ذکر این نکته هم ضروری است که برای روبرونشدن مجدد با این مشکلات باید به گونه‌ای عمل و مدیریت شود که در شرایط بحرانی شاهد چنین چالش‌هایی نباشیم.