تعزیه به معنای نمایشی است که در آن ماجرای عاشورا و مصائب حضرت امام حسین (ع) توسط هنرمندان که هر یک نقشی از شخصیت‌های اصلی روز عاشورا را اجرا می‌کنند، نشان داده می‌شود.
از تاریخچه و پیشینه این هنر روایت‌های گوناگون مطرح شده است اما به شکل اصلی و آشکار برای نخستین بار در زمان حکمرانی آل بویه در قرن چهارم هجری صورت گرفت و در دوران صفویان با حمایت دولت و حکومت بیشترین رواج را پیدا کرد.
این هنر نمایشی جزو اصیل‌ترین و پرسابقه ترین هنرهای اسلامی و ایرانی به شمار می‌رود که تاکنون نسل به نسل توانسته با اجراهای گوناگون زمینه ترویج فرهنگ عاشورایی را به زبانی دیگر فراهم سازد.
در این راستا عده‌ای از جوانان قوچان شور جوانی را برای ترویج فرهنگ عاشورایی به کار گرفته‌اند تا بتوانند انتقال دهنده خوب حوادث و وقایع آن روزها باشند.
یکی از نوجوانان تعزیه‌خوان هیات علی اکبر (ع) قوچان که از ۹ سالگی به حرفه تعزیه‌خوانی وارد شده است به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از مشکلات تعزیه‌خوانی در این شهرستان نبود مکان مناسب و ثابت برای اجراست و هر سال این مراسم در محل متفاوت اجرا می‌شود.
امیرحسین آقایی تعزیه را برای نسل جوان جذاب دانست و افزود: اتفاقات روز عاشورا و مصیبت‌های وارده بر اهل بیت (ع) را می‌توان از طریق تعزیه به نمایش گذاشت و همین امر می‌تواند تجسم وقایع آن روز را برای مخاطب به ویژه کودکان و نوجوانان آسان‌تر کند.
عدم‌حمایت از تعزیه‌خوانی در قوچان
یکی دیگر از تعزیه‌خوان‌های این هیات به خبرنگار ایرنا گفت: این گروه شامل ۲۵ جوان، نوجوان و خردسال است که با تیم موسیقی تعدادشان به ۳۵ نفر رسیده است.
مهدی اسماعیل‌زاده افزود: موسیقی در کنار اجرای تعزیه‌خوانی سوز و غم این برنامه را بیشتر می‌کند بر همین اساس طی سه سال اخیر موسیقی به گروه تعزیه‌خوانی این هیات افزوده شده است.
وی با اشاره به فعالیت ۱۰ ساله خود در زمینه تعزیه‌خوانی ادامه داد: تعزیه‌خوانی را به صورت سنتی یاد گرفتم و معین البکاء در گروه هستم، خودمان نسخه‌ها را تنظیم می‌کنیم و آموزش می‌دهیم، اگر آموزش‌ها طبقه‌بندی و حرفه‌ای شود می‌تواند در پیشرفت تعزیه‌خوانی در قوچان مؤثر باشد.
این تعزیه‌خوان جوان یکی از اقدامات این گروه در تعزیه‌خوانی را اجرای چهار گوشه وهب نصرانی، طفلان زینب (س)، غلام کرد و حضرت علی‌اکبر (ع) خواند و گفت: در تعزیه‌خوانی افراد روز عاشورا را به تصویر می‌کشند، سعی کرده‌ایم در کنار واقعه عاشورا با اجرای گوشه‌های مختلف آموزش بهتری به مردم بدهیم.
وی وضعیت تعزیه‌خوانی در قوچان را نامناسب دانست و افزود: تعزیه‌خوان‌ها در قوچان حمایت نمی‌شوند و زیر نظر انجمن هنرهای نمایشی فعالیت می‌کنند در صورتی که می‌توان با تشکیل انجمن تعزیه اعتبارات تخصصی و ویژه در این زمینه جذب کرد.
اجرای تعزیه‌خوانی به سبک امروزی و قابل فهم برای کودکان
مدیر هیات حضرت علی‌اکبر (ع) قوچان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تعزیه‌خوانی جذابیت بسیار بین مردم و کودکان دارد به‌طوری‌که سال گذشته بعد از اجرای دهه اول محرم، مادران و کودکان همچنان به دنبال مکان جدید اجرا می‌گشتند.
جواد محمدی افزود: سعی کردیم تعزیه‌خوانی را به سبک امروزی اجرا کنیم تا برای کودکان هم قابل فهم باشد زیرا اگر کودکان و مردم صحبت‌ها را متوجه نشوند، علاقه‌ای به تعزیه پیدا نمی‌کنند.
وی هدف خود را از اجرای تعزیه درس گرفتن مردم از عاشورا دانست و ادامه داد: می‌توان آموزش‌های دینی را به زبان تئاتر برای جوانان ارائه داد، شاید جوان امروز به مسجد نرود و این آموزش‌ها را نبیند اما با اجرای تعزیه می‌توان برخی مطالب را به وی انتقال داد.
مدیر هیات حضرت علی‌اکبر (ع) قوچان گفت: در برنامه‌های تعزیه‌خوانی سعی می‌کنیم ابتدا اشخاص را معرفی کنیم تا مردم بیشتر با اصحاب حضرت امام حسین (ع) و دشمنانشان آشنا شوند، نکات اخلاقی قبل از اجرا برای مردم بازگو می‌شود سپس نمایش و تعزیه‌خوانی را اجرا می‌کنیم و در آخر ذکر مصیبت انجام می‌شود تا هم خطابه و هم وعظ در تعزیه وجود داشته باشد.
وی قوچان را دارای توان و استعداد خوبی در زمینه تعزیه دانست و افزود: مسوولان اگر به جوانان تعزیه‌خوان در این شهرستان بها دهند و از آنان حمایت کنند می‌توان تعزیه را در سطح شهرهای بزرگ همچوان اصفهان و خوانسار نیز اجرا کرد.
انتقال صحیح فرهنگ عاشورایی به نسل امروز با اجرای تعزیه‌خوانی
رییس اداره تبلیغات اسلامی قوچان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: زنده نگه‌داشتن فرهنگ عاشورا از جمله کارهای فرهنگی است که هنر تعزیه می‌تواند در ارتقای فرهنگ عاشورا و شهادت تأثیرگذار باشد لذا نباید از اهمیت آن غفلت کرد.
حجت‌الاسلام نوروز علی قربانی بابیان اینکه تعزیه می‌تواند پیام عاشورا و واقعه ماندگار کربلا را به زبان هنر روایت کند، افزود: تعزیه می‌تواند احساس و رابطه‌ای با مخاطب ایجاد کرده و زمینه جذب بهتر مردم برای بیان مصائب اهل بیت (ع) را فراهم سازد.
وی هدف از اجرای مراسم تعزیه‌خوانی را ترویج فرهنگ عاشورایی دانست و ادامه داد: بهتر است این مراسم با نظارت دقیق علما و کارشناسان مذهبی اجرا شده و تحقیق، پژوهش و بهره‌گیری از توانایی، تخصص و تجربه تعزیه‌خوانان برجسته در آن به کار گرفته شود.
رییس اداره تبلیغات اسلامی قوچان گفت: فرهنگ تعزیه‌خوانی اگر با دقت و بدون تحریف وقایع عاشورا برگزار شود، می‌تواند پل ارتباطی بین جوانان امروزی و واقعه عاشورا ایجاد کند و فرهنگ حسینی را به راحتی به نسل جدید منتقل نماید.
وی با بیان اینکه تعزیه نوعی رسانه سمعی و بصری زنده است افزود: هر چه این هنر نمایشی با اخلاص بیشتر برگزار و با روح هنرمندان آن عجین شود می‌تواند اثرگذاری بهتر و بیشتر بر مخاطب داشته باشد.
شهرستان ۱۸۰ هزار نفری قوچان در ۱۳۷ کیلومتری شمال غربی مشهد قرار دارد.
نظر شما