تنها حدود شش هفته پس از اعلام کناره‌گیری «سید مقتدی صدر» از انتخابات پارلمانی پیش‌رو و حتی دعوت به تعویق انتخابات، امروز جمعه صدر در یک چرخش از بازگشت دوباره به چرخ انتخابات خبر داد. چه شد که آقای صدر با این سرعت نظر خود را تغییر داد؟ ابتدا باید دانست چرا ایشان انتخابات را تحریم کرد. آن هم انتخاباتی که نخست‌وزیر حاصل از آن را نخست‌وزیری صدری دانسته بود.
چند عامل را باید در آن ماجرا دخیل دانست؛
ناکامی‌های ناامیدکننده در حوزه‌های برق و سلامت در ماه‌های اخیر که نتیجه آن قطعی‌های بی‌سابقه برق و همچنین وضعیت کووید ۱۹ و سریال آتش‌سوزی‌های ناگوار چند بیمارستان در بغداد و ناصریه و مرگ ده‌ها بیمار کرونایی بر اثر آتش‌سوزی شرایط سوئی را از سوی افکارعمومی علیه جریان صدر که دو وزارتخانه برق و بهداشت از آن آنهاست - به رغم نفی این موضوع توسط صدری‌ها - را رقم زد. همچنانکه شرایط بی‌سابقه بازار ارز در عراق و تورم ناشی از آن در دوره ریاست یک صدری بر بانک مرکزی، موجب نارضایتی همزمان شهروندان نیز گردیده است.
ناکامی سنگین در طرح «بنیان مرصوص» که پروژه‌ای داخلی برای سرشماری و شناسایی هواداران و پایگاه اجتماعی صدر در سراسر عراق بود و نتیجه غافلگیر کننده آن برای آقای صدر که فقط ۱۵ درصد از پایگاه مورد انتظار در آن ثبت‌نام کردند ایشان را نسبت به حصول کرسی‌های مورد انتظار پارلمانی دچار تردید کرد. براساس برآوردی که توسط جریان صدر انجام شده بود آنها در شرایط فعلی تنها می‌توانستند حدود ۳۰ کرسی را از آن خود کنند.
علاوه بر اینکه انشعابات و کناره‌گیری‌هایی از جریان صدر در حال رخ دادن بود که همگی به دنبال حضور مستقل در انتخابات بودند. نگرانی و نارضایتی از این مورد را صدری ها نیز مورد اذعان قرار داده بودند.
در کنار همه اینها سیگنال‌های منتشر شده از سفیر انگلیس در بغداد و نماینده یونامی مبنی بر تعویق انتخابات، صدر را به این نتیجه رساند که ورود سائرون به انتخابات تمنیات وی را محقق نخواهد کرد و چاره در تعویق آن است.صدر اعتقاد داشت که با تحریم انتخابات توسط وی، جریان‌های سیاسی دیگر نیز به نوبت کناره‌گیری خواهند کرد. این اتفاق به طور غیر رسمی محقق شد اما عملا تحریم‌کنندگان عموما از احزاب و گروه‌های چندان مؤثر نبودند.
جمعه ۲۷ آگوست، ۵ شهریور یعنی شش هفته بعد، و پس از صدور «سند [معاهده] ملی» که رهبر چند حزب شیعی پس از امضا به صدر تحویل دادند (اقدامی برای بازگشت آبرومندانه صدر) وی از نجف اعلام کرد که به عرصه انتخابات بازمی‌گردد. این کوتاه‌مدت ترین فاصله میان اعلام کناره.گیری صدر و بازگشت مجدد او در دو دهه اخیر بوده است.
در اینجا نیز چند عامل را باید برای بازگشت دوباره صدر در نظر داشت؛
مشاوران و حلقه نزدیک آقای صدر به او هشدار دادند که عدم مشارکت منجر به شکستن پایگاه اجتماعی او در این انتخابات و ناامیدی هوادارانش خواهد شد. این پایگاه اجتماعی انتظار دارد با حضور سائرون و در اختیار گرفتن مناصب عالی شرایط خود را بهبود ببخشد.
سیگنال‌های برخی طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در حال حاضر دیگر به سمت و سوی تعویق انتخابات نیست. در فاصله چند هفته‌ای تا برگزاری انتخابات سخن از انعقاد آن و حتی نقش نظارتی سازمان ملل در آن پررنگ شده است. این موضوع با پیش بینی قبلی صدر همخوانی پیدا نکرد.
احزاب و ائتلاف‌های مؤثر به طور جدی از ضرورت برگزاری انتخابات می‌گویند و برای آن آماده شده‌اند. دولت قانون، حزب دمکرات کردی و ائتلاف فتح از بارزترین آنها هستند.نشست‌هایی نیز میان برخی از آنها برگزار شده که صدر و مشاورانش را از نتایج آنها به هراس انداخته است. نشست مشترک اخیر میان آقایان «نوری مالکی» و «مسعود بارزانی» از آن جمله است.حتی گمانه‌هایی مبنی بر توافقاتی میان دو طرف مطرح شد در حالی که تا پیش از تحریم انتخابات توسط صدر، توافق میان وی و بارزانی بسیار پررنگ بود. اکنون دشمن شماره یک صدر یعنی مالکی در اربیل با بارزانی دیدار کرده است و حتی پالس‌های مثبتی از سوی حزب دمکرات نسبت به مالکی صادر شده است. هرگونه ظهور و قدرت‌یابی حزب الدعوه و به طور مشخص شخص مالکی برای صدر یک خط قرمز است که در نقشه معادلات راهبردی صدری‌ها نقش جدی ایفا می‌کند.
در کنار اینها باید به اعلام احتمال کسب ۵۰ کرسی پارلمانی توسط صدری‌ها به وسیله مشاوران صدر اشاره کرد. نزدیکان صدر از تحریم انتخابات قلبا ناراضی‌اند. این مسئله منافع سیاسی و اقتصادی آنها را به خطر می‌اندازد. بنابراین تلاش می‌کنند تا به صدر نشان دهند اکنون شرایط برای کسب این تعداد کرسی دوباره مهیا شده است. بعید به نظر می‌رسد صدر این گفته‌های نزدیکانش را باور داشته باشد اما در مجموع و شش هفته مانده تا انتخابات، بازگشت دوباره را حیاتی و مهم ارزیابی می‌کند.
تحلیلگر مسائل عراق
نظر شما