این روزها همه در معرض هجوم شایعات کرونایی هستیم. اخبار جعلی با موضوع کرونا گاه تکذیب می‌شوند و گاه با چراغ خاموش در گروه‌ها و کانال‌های اینترنتی می‌چرخند. ولی در هر دو صورت تاثیرات مخربی دارند و ترس و دلهره را به جان شهروندان می‌اندازند. این خبرهای جعلی همچون ویروس در حال تکثیر هستند و سلامت جسم و روح شهروندان را به بازی می‌گیرند. دو گروه در فرایند ترویج شایعات کرونایی مقصر هستند.
گروه اول کسانی که با اهداف متنوع سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... این شایعات را خلق و تولید می‌کنند. در مرحله بعدی بخشی از شهروندان و کاربران عادی که این اخبار نادرست را باور کرده‌اند، دست به کار می‌شوند و محتواهای جعلی را برای دیگران ارسال می‌کنند. هدف‌شان ممکن است جلب توجه یا هشدار و آگاه‌سازی باشد. ولی در هر صورت توزیع‌کنندگان هستند که تنور شایعه را گرم می‌کنند.
این گروه مدام در حال هشدار و آموزش هستند. به مردم توضیح می‌دهند که معتادها مبتلا به کرونا نمی‌شوند، مواد مخدر به درمان کرونا کمک می‌کند. مردم را از واکسن می‌ترسانند چون معتقدند واکسن موجب ناباروری می‌شود. به آنها که واکسن زده‌اند توصیه می‌کنند که ماسک نزنید. چون شما ناقل نیستید و مبتلا هم نمی‌شوید. می‌گویند بعد از دچار شدن به کرونا اگر قلیان بکشید، حتما حال‌تان خوب می‌شود. هر روز یک داروی من‌درآوردی معرفی و داروسازان را خوشحال می‌کنند و ...
کاربرانی که مجهز به سلاح سواد رسانه‌ای هستند به راحتی تسلیم شایعات نمی‌شوند. اما کاربران سواد بدون فکر و تأمل سراغ گزینه «فوروارد» و «کپی» می‌روند و دیگران را هم از جدیدترین شایعات بهره‌مند می‌سازند. سواد رسانه‌ای مهارتی است که به شهروندان کمک می‌کند بهره‌وری موثرتری از رسانه‌ها داشته باشند و بتوانند تولیدات متنوع رسانه‌ای را از همدیگر تفکیک کنند.
در برابر هجوم بی‌رحمانه این شایعات چه باید کرد؟ وظیفه ما پس از مشاهده یک مطلب غیرعلمی این است که از ارسال‌کننده آن محتوا سوال بپرسیم. از او بخواهیم اگر مدارک و منابعی مبنی بر درستی ادعایش دارد مطرح کند. اگر تصور می‌کنیم این پرسش ممکن است باعث رنجش آن فرد شود، می‌توانیم پرسش‌مان را به صورت خصوصی مطرح کنیم. شاید بتوانیم فرد را قانع کنیم که مطلب خودش را از یک گروه دوستانه یا فامیلی حذف کند. بسیاری از گروه‌های تلگرامی و واتساپی به اعضا اجازه نمی‌دهند لینکی را منتشر کنند.
این محدودیت باعث شده مطالب بدون منبع خیلی راحت‌تر در فضای مجازی جاری شوند. هر کاربر مسئولیت‌شناس موظف است پس از مشاهده یک مطلب نادرست توضیح دهد که این گفته یا نوشته توسط کدام افراد و نهادهای معتبر تکذیب شده‌است. در فضای مجازی سرعت حرف اول را می‌زند و همه دوست دارند در کمترین زمان بیشترین اطلاعات را کسب کنند. شاید خیلی‌ها حوصله نداشته باشند دنبال صحت و سقم یک خبر بروند و درستی یا نادرستی آن را بسنجند.
از این افراد باید بخواهیم در فضای مجازی نظاره‌گر باشند و اخبار جعلی با موضوع کرونا را منتشر نکنند. این‌که کاربران در شبکه‌های اجتماعی منافع شایعه‌سازان را تامین نکنند، خودش لطف بزرگی است. اگر هر کسی بیاموزد چگونه زنجیره انتقال شایعات کرونایی را در شبکه‌های اجتماعی قطع کند، تب اخبار جعلی به شکل چشمگیری فروکش می‌کند.
نظر شما