میراث دو دهه اشغال نظامی غرب برای افغانستان

کشورهای اروپایی از بیم سرازیر شدن آورگان در حال رایزنی و برنامه ریزی برای کنترل آنها هستند. انگلیس متهم شده است که آوارگان افغان را در وضعیت بلاتکلیف نگه داشته است. اکنون ۳ هزار آواره افغان در انگلیس تحت بازداشت و در وضعیت بلاتکلیف حضور داشته و دولت اعطای پناهندگی به آنها را معلق کرده است.

صدر اعظم اتریش، «سباستین کورتز» گفته است «موج آوارگان افغان باید به سمت کشورهای همسایه هدایت شوند.» وی که رهبر حزب راستگرای مردم اتریش است عنوان کرد که حرکت پناهجویان به سوی اروپا غیرقابل قبول است و «ما به همین دلیل با کشورهای همسایه در تماس هستیم.» صدر اعظم اتریش اضافه کرد که حتی یک آواره افغان را هم نخواهد پذیرفت و در توصیف علت آن می گوید کشورش در موج مهاجرت آوارگان سوری در سال ۲۰۱۵ بیش از سهمیه اش آواره پذیرفته است.

آمریکا و اروپا

آمریکا قسمت اعظم ۵۷ هزار افغان تخلیه شده به قطر را به مقصدهایی در اروپا و آمریکا برای بررسی مدارک پناهندگی فرستاده است. اکنون تنها ۱۴۰۰ نفر در پایگاه های نظامی آمریکا در قطر باقی مانده اند.

روز سه شنبه گذشته ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا برای هماهنگی در زمینه رویارویی با پناهندگان افغان تشکیل جلسه دادند. اتحادیه اروپا به دنبال آن است که از تکرار سیل مهاجران سال ۲۰۱۵ که موجب بحران های داخلی بسیاری در روابط بین کشورهای عضو شد، جلوگیری کند. اروپا تمایل دارد با پرداخت هزینه، زمینه اسکان پناهندگان در کشورهای همسایه افغانستان را فراهم کند. طبق برخی از آمارها، از سال ۲۰۱۵ تا کنون حدود ۵۷۰ هزار افغان از اروپا تقاضای پناهندگی کرده اند.

آلمان خود را برای پذیرش ۱۰ تا ۴۰ هزار آواره افغان به همراه خانواده هایشان آماده کرده است. وزیر امور خارجه پاکستان، شاه محمود قریشی در دیدار با همتای آلمانی خود گفت کشورش در سال‌های گذشته پذیرای ۳ میلیون آواره افغان بوده و دیگر امکانات کافی برای جذب تعداد بیشتری ندارد.

از سوی دیگر اروپایی ها به دلیل توقف و خلف وعده در توافق اتمی ایران، احتمالاً خود را در وضعیتی نمی بینند که این موضوع را با مقامات ایرانی مطرح کنند. سایر همسایه های افغانستان نیز تا کنون سابقه ای در پذیرش مهاجران این کشور نداشته اند. بدین ترتیب مشخص نیست که در نبود ایران و پاکستان، مقصود مقامات اروپایی از «کشورهای همسایه» که باید آوارگان افغان را پذیرا باشند، کجاست.

افغان های داخل

اینها همه مربوط به کسانی بود که خواستار ترک افغانستان هستند. اما افغنستان کشور بزرگی است و اکثریت جمعیت آن در این کشور باقی خواهند ماند.

به گزارش جمعیت صلیب سرخ و هلال احمر جهانی، بیرون از کابل، شهروندان بسیاری در تماس با مین های باقی مانده و تله های انفجاری مجروح می شوند. بر اساس مشاهدات کارکنان این سازمان، بسیاری از این مصدومین را کودکان تشکیل می دهند.

صلیب سرخ و هلال احمر در هفته های گذشته شاهد افزایش اینگونه مصدومین بوده است که معمولاً نیاز به قطع عضو پیدا می‌کنند. این سازمان با بیان اینکه به تمام مناطق افغانستان دسترسی داشته و با طالبان روابط کاری مثبتی دارد می‌گوید «تغییر در افغانستان، رابطه ما را با آنها تغییر نداده و وضعیت فعلی، روش کار و عملیات ما را تغییر نمی دهد.»

علاوه بر مصدومان مین، شمار زیادی نیز در خلال درگیری های داخلی مصدوم شده‌اند. جمعیت صلیب سرخ و هلال احمر می گوید در دو هفته اول ماه اوت به هفت هزار و ۶۰۰ نفر زخمی در ۴۸ مرکز خود در افغانستان کمک رسانی کرده است. همچنین ۴۰ هزار نفر زخمی در سه ماه ژوئن، ژوئیه و اوت در مراکز این سازمان مداوا شده اند.

جمعیت صلیب سرخ و هلال احمر از سال ۱۹۸۸ تا کنون ۲۱۰ هزار معلول جنگی را در این کشور ثبت نام کرده است که از میان آنها سالانه ۱۵۰ هزار نفر برای ادامه معالجات مراجعه می کنند. یک چهارم این افراد دچار قطع عضو هستند. منابع این سازمان از اینکه به دلیل نا امنی ها تعداد مراجعه ها به مراکز آن کاهش یافته ابراز نگرانی می کنند.

اکنون تعداد افراد آواره در داخل افغانستان به ۵۷۰ هزار نفر رسیده که ۸۰ درصد آنها را زنان و کودکان تشکیل می دهند. ده ها هزار نفر کشور را ترک کرده اند که از میان آنها باید به ۱۱۳ هزار و ۵۰۰ نفری که توسط نیروهای آمریکایی تخلیه شده اند اشاره کرد.

بر اساس پیش‌بینی کمیساریای عالی پناهندگان در سازمان ملل (UNHCR) انتظار می رود در چهار ماه آینده ۵۰۰ هزار نفر کشور را ترک کنند. بر اساس آمار «برنامه جهانی برای غذا (WFP)  یک سوم از جمعیت ۳۸ میلیونی افغانستان یعنی حدود ۱۴ میلیون با گرسنگی مواجه بوده و دو میلیون کودک دچار سوء تغذیه هستند. افغانستان حتی قبل از قدرت گرفتن طالبان نیز با کمبود مواد غذایی مواجه بود. نزدیک به ۴۰ درصد از محصول و دام این کشور بر اثر خشکسالی از بین رفته است.

مدیر سازمان برنامه جهانی برای غذا در افغانستان «دیوید بیزلی» می گوید مراکز حمایت غذایی سازمان ملل در افغانستان از چند روز گذشته در حال خالی شدن هستند در حالی که حمایت های مالی افزایش نیافته است. بر اساس آمار این سازمان برخی از نواحی این کشور از جمله بدخشان و فاریاب رسماً در وضعیت قحطی بسر می برند.

قبل از شوع بیماری کرونا ۵۴.۵ درصد مردم افغانستان زیر خط فقر قرار داشتند که اکنون به ۷۲ درصد رسیده است. سال گذشته اشرف غنی رئیس جمهوری سابق این کشور گفته بود ۹۰ درصد جمعیت این کشور با درآمد روزانه کمتر از ۲ دلار زندگی می کنند.

میراث بیست سال اشغال

در مدت اشغال افغانستان ۲۴۱ هزار نفر در نتیجه مستقیم جنگ کشته شده اند. از این تعداد ۷۱ هزار و ۳۴۴ نفر غیرنظامی، ۳ هزار و ۵۸۶ نفر نیروهای آمریکایی و ناتو، ۷۸ هزار و ۳۱۴ نفر نیروهای نظامی و پلیس افغان و ۸۴ هزار و ۱۹۱ نفر از« نیروهای مخالف دولت» بوده اند. البته روشن نیست که در آمار فوق چقدر غیر نظامی را در لیست «نیروهای مخالف» وارد کرده باشند.

افغانستان همچنین یکی از خطرناک ترین مناطق دنیا برای کودکان به شمار می رود. سازمان ملل توانسته است ۷۷۹۲ کشته و ۱۸۶۶۲ زخمی از میان کودکان ثبت کند. رقم واقعی احتمالاً فراتر از اینها است. زنان با ۳ هزار کشته و ۷ هزار زخمی از سال ۲۰۱۰ تا کنون در میان صدمه دیده ترین گروه ها هستند. فقط در یک سال گذشته ۳۹۰ کشته در میان زنان این کشور ثبت شده است.

پس از بیست سال هنوز افغانستان در جدول «صلح و امنیت زنان» در رتبه یکی مانده به آخر پس از یمن قرار دارد. بر اساس آمار یونیسف در سال ۲۰۱۹، ۳.۷ میلیون کودک از تحصیل محروم بوده اند که ۶۰ درصد آن را دختران تشکیل می دهند. با وجود هزینه ۹ میلیارد دلاری آمریکا برای مبارزه با مواد مخدر، این کشور همچنان رکورد دار تولید تریاک و هروئین است.

اگرچه در بیست سال گذشته امید به زندگی از ۵۶ به ۶۴ سال افزایش یافته و تعداد مرگ میر مادران از ۱۵ هزار به ۷ هزار و ۷۰۰ نفر رسیده، اما سایر شاخص های توسعه انسانی دروضعیت وخیمی قرار دارند. از جمله اینکه جمعیت فقیر از ۳۳.۷ درصد به ۵۴.۵ درصد در سال ۲۰۱۹ و ۷۲ درصد پس از شیوع بیماری کرونا رسیده است. زمین های زیر کشت خشخاش از ۷۴ هزار هکتار پیش از دخالت آمریکا در سال ۲۰۰۱ به ۱۶۳ هزار هکتار در سال ۲۰۲۱ رسیده است.

در مقیاس حقوق بشر که عددی است از منفی ۳.۸ تا مثبت ۵.۴ ، افغانستان از منفی ۲.۵۱ در سال به منفی ۲.۳۱ در سال ۲۰۱۷ رسیده است. از سال ۲۰۱۷ تا کنون ۱۷۰۵ حمله مستقیم به غیرنظامیان ثبت شده که انتظار می رود سال ۲۰۲۱ بدترین آن باشد.

جنگ در افغانستان طولانی ترین نبرد تاریخ آمریکا است که درطول بیست سال شاهد چهار رئیس جمهوری بوده است. اوج حضور نظامی آمریکا در این کشور، برخلاف تصور رایج در زمان باراک اوباما و با ۱۰۰ هزار نیروی مستقر آمریکایی است. جرج بوش این جنگ را با ۱۳۰۰ سرباز آغاز کرد. تعداد سربازان آمریکایی در زمان دونالد ترامپ به ۲۵۰۰ نفر رسید تا اینکه جو بایدن در ۳۱ اوت ۲۰۲۱ آخرین سرباز آمریکایی را نیز از این کشور خارج کرد.

بر اساس تخمین های رسمی، جنگ در افغانستان تا کنون ۲.۲۶ تریلیون دلار خرج روی دست آمریکا گذاشته است.