به گزارش ایرنا،با وجود خشکسالی و کم بارشی در استان هرمزگان به‌ویژه درسال گذشته وامسال، لایروبی رودخانه‌ها یکی از مسایلی است که به هنگام بارش باران می‌تواند خطر جاری شدن سیلاب را کاهش دهد و از خسارت‌های مالی و جانی نیز بکاهد.
بواسطه آماده نشدن مسیر رودخانه ها و ایجاد موانع از جمله سبز شدن درختان شورپسند "گز" در بستر این آب راهها در بارندگی فصلی تابستان هم امسال شاهد سیلاب گسترده در رودخانه های استان بودیم ومتاسفانه خسارت های جانی و مالی فراوانی داشت.
در حال حاضر بیش از ۲۰ هزار کیلومتر رودخانه در هرمزگان وجود دارد که پنج هزار کیلومتر از این رودخانه‌ها نزدیک مرکزهای جمعیتی بوده که برای جلوگیری از هرگونه خسارت جانی و مالی و همچنین حفظ سرمایه‌های ملی در این بخش به‌ویژه پل‌ها و آبنماها ساماندهی آن‌ها یک ضرورت است.
رودخانه شمیل نیز که از کنار مرکز بخش شمیل بندرعباس می‌گذرد به گفته برخی از فعالان اجتماعی و اهالی این منطقه نزدیک به مرکز جمعیتی بوده است که در صورت طغیان آن می‌تواند مشکلات و خطرهای عدیده ای را برای مردم ایجاد کند.
اهالی منطقه شمیل معتقدند که از زمان احداث سد شمیل و نیان (سال ۱۳۹۱) تاکنون، حتی یک بار هم رودخانه و سیل بند پایین دست آن لایروبی نشده است که این امر باعث رشد درخت‌ها و درختچه‌ها در محل رودخانه و پرشدن بند شمیل از رسوب حاصل از سیل‌های ۲۰ سال اخیر شده است.
البته بعد از گلایه‌های مردمی و فعالان اجتماعی بخش شمیل و همچنین پیگیری از طریق رسانه‌های هرمزگان، پس از مدتی مسوولان آب منطقه ای استان، کارشناس مسوولی را جهت بررسی موضوع به محل اعزام کردند و قرار شد چند روز بعد پیمانکار برای لایروبی مستقر شود که این امر ۲ هفته‌ای طول کشید و پیمانکار استقرار پیدا نکرد.
بعد از گذشت سه هفته، پیمانکار برای بازدید به محل مراجعه کرد و قرار شد چند روز بعد برای لایروبی مستقر شود اما متأسفانه به بهانه‌های واهی از جمله باتلاقی بودن رودخانه مسوولیت قانونی خود را انجام ندادند.
اهالی و فعالان اجتماعی بخش شمیل از لایروبی نشدن رودخانه شمیل در اعتراض به این موضوع اعلام کردند که در حال حاضر بیش از ۳ ماه از زمانی که قرار بر استقرار پیمانکار بود، می‌گذرد و به مانند سال‌های گذشته وعده‌های پوشالی می‌دهند و متأسفانه هیچ حرکتی نیز انجام نشده است.
مردم نیز از امنیت جانی و مالی خود در بارندگی‌ها و فصل زمستان نگران هستند؛ اما این در حالی است که مسوولان آب منطقه ای بارها به مسوولان محلی اعلام کرده بودند که هزینه لایروبی تامین شده و پیمانکار مشخص شده است اما به دلایلی از جمله کمبود اعتبار از زیرکار شانه خالی می‌کنند.
در هنگام فصل بارندگی سیل زیادی از رودخانه شمیل جاری می‌شود که در صورت لایروبی نشدن خطرهای زیادی برای مردم دارد و جدای از آن حیوان‌های وحشی نیز در محل گذر روخانه معضلی برای اهالی شده است و در هفته گذشته نیز در نیزارها و درختچه های درون این رودخانه دلایل نامعلومی دچار آتش‌سوزی شده بود.
باتوجه به اینکه این رودخانه، محل تفریح و گردش مردم و مسافران و گردشگران است، کل این رودخانه را درخت و درختچه پوشانده است و این در صورتی است که آب منطقه ای معتقد است که در این رودخانه سیلی جاری نمی‌شود ومردم نیز اجازه ندارند به حریم رودخانه نزدیک شوند.
مردم بخش شمیل از مسوولان آب منطقه ای هرمزگان به‌ویژه از معاون بهره‌برداری این شرکت انتظار دارند به جای فرافکنی به فکر مشکلاتی باشند که برای مردم ایجاد کرده‌اند.
سؤال فعالان رسانه ای شمیل از مسوولان آب منطقه ای هرمزگان این است که اگر بودجه لایروبی تامین نشده بود، چرا به غیر واقعی به دهیاری و مسوولان محلی اعلام کرده اند که بودجه تامین شده و نامه پیمانکار زده شده است و اگر پیمانکار درمحل حاضر نشود جریمه خواهد شد؟
رودخانه شمیل نیاز فوری به لایروبی دارد
رودخانه شمیل که قدمت آن بسیار طولانی است و از همان قدیم الایام محلی برای تفریح و گردش مردم بوده است اکنون با درخت‌ها و درختچه‌های خود رو پوشانده شده است که نیاز به لایروبی فوری دارد.
دهیار بخش شمیل هرمزگان به عنوان یکی از فعالان این منطقه به خبرنگار ایرنا گفت: بعد از سال‌ها پیگیری و رسانه ای کردن موضوع لایروبی رودخانه و سیل بند ورودی شمیل و حدود یک ماه چشم انتظاری، پیمانکار آب منطقه ای (شرکت سازه نگار) اعلام کردند که این شرکت منصرف شده است.
زهیر تنی افزود: بعد از مراجعه مجدد بنده به عنوان دهیار به آب منطقه ای هرمزگان درنشست کوتاهی با مسوول رودخانه‌های اعلام کردند که کار لایروبی رودخانه به دیگر مسوولان آب منطقه ای استان محول شده که این هم وعده وعیدهای واهی بوده و تاکنون محقق نشده است.
وی تصریح کرد: ترس ونگرانی اهالی و مردم منطقه شمیل در فصل زمستان که گاهی با بارندگی سیل آسا و ناگهانی مواجه بوده وهمچنین هنگام بازشدن دریچه‌های سد شمیل و نیان و آب‌های فصلی که با وجود نیزارها و درختان در مسیر بندانحرافی آب منطقه ای، باعث ورود آب به داخل شهر و خسارت‌های احتمالی به راه ورودی مرکز بخش هست.
دهیار روستای شمیل با اشاره به اینکه این موضوع به ستاد مدیریت بحران استانداری هرمزگان هم گزارش شده است، اظهارداشت: اگرشاهد نبود لایروبی آب منطقه ای در قبل از شروع بارندگی باشیم، باید منتظر این چنین خسارت‌های احتمالی باشیم.
رودخانه شمیل جز مناطق پرخطر برای آب منطقه ای هرمزگان محسوب نمی‌شود
این درحالی است که معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه ای هرمزگان نیز به خبرنگار ایرنا گفت که رودخانه شمیل واقع در مرکز بخش شمیل جز مناطق پرخطر برای آب منطقه ای استان نیست و نیازی به لایروبی ندارد.
محمد رنجبر افزود: تخم درختان و درختچه‌ها در محل رودخانه شمیل هست و در صورت لایروبی کردن باز قول می‌دهیم که درختان رشد کنند و اگر آب نیز در مسیر این رودخانه قطع شود مردم با مشکل مواجه می‌شوند.
وی این را هم به صراحت گفت که باید با این موضوع کنار بیاییم و برای حفظ حریم رودخانه و جلوگیری از غرق شدن باید از آن فاصله بگیریم و به حریم رودخانه تجاوز نکنیم.
معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه ای هرمزگان اظهارداشت: البته اگر کارگاه فعال و ابزار و ماشین آلات و پیمانکاری در نزدیکی به منطقه شمیل داشتیم به لحاظ مسوولیت اجتماعی خود، رودخانه را لایروبی می کردیم.
رنجبر ابرازداشت: همچنین بدنبال اعتبار عمرانی هستیم که قسمت‌هایی از رودخانه شمیل که در نزدیکی منطقه جمعیتی قرار دارد برای اینکه مشکل کمتر شود، را لایروبی کنیم.
وی یادآورشد که قطع درختان و درختچه‌ها در محل رودخانه شمیل و همچنین مقابله با حیوان‌های وحشی در این مسیر در حیطه کاری ما نیست و باید به شهرداری و دیگر ارگان‌های متولی محول شود.
این مسوول یادآورشد: رسالت آب منطقه ای حفظ بستر و حریم رودخانه‌هاست که هر ساله تفاهم نامه ای با منابع طبیعی (برای جاهایی که نیاز به قطع درختانی که در مسیر عبور سیلاب قرار دارند و اگر پوشش گیاهی به حدی برسد که جلوی سیلاب بگیرد و مشکلاتی ایجاد کند)، منعقد می‌شود.
رنجبر ادامه داد: هرگونه تغییر در بستر و حریم رودخانه‌ها ممنوع بوده و اگر تغییراتی انجام شود، نیازمند موافقت وزارت نیرو است لذا براساس معیارهای فنی و تخصصی، انتخاب مسیر برای ساماندهی رودخانه‌ها معنی ندارد و تغییر در بستر و حریم رودخانه‌ها جایز نیست.
وی گفت: روند رفع تصرف حریم و بستر رودخانه‌ها از دیگر مواردی است که در راستای اجرای مقررات تبصره چهار ماده ۲ قانون توزیع عادلانه آب صورت گرفته و آب منطقه‌ای هرمزگان اجرای این طرح را به عنوان یکی از اولویت‌ها در دستورکار خود قرار داده است.
نیزارها و بوته ها مانعی برای سیلاب ایجاد نمی کند
البته در تیرماه امسال نیز معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه ای هرمزگان در خصوص لایروبی رودخانه شمیل که مردم این منطقه به جد پیگیر آن هستند، گفته بود که طبق بررسی که از رودخانه شمیل صورت گرفته این رودخانه در زیر دست سد شمیل و نیان قرار دارد که همیشه آب کمی به عنوان یک حقابه زیست محیطی از سد رها می شود و تا نزدیک بند انحرافی شمیل که باعث می شود نیزارها و برخی از بوته ها رشد کنند که محاسبه ها نشان می دهد مانعی و خطری برای سیلاب ایجاد نمی کند.
عبدالحمید کمالی با اشاره به اینکه نابود کردن نیزارها به بخشی از اکوسیستم و فضای زیست جانوران بومی آسیب می زند و آن ها را از بین می برد. افزود: حدود سه سال پیش هم رودخانه شمیل لایروبی شده است و زمانی که حجم خاک و رسوب و درختان با تنه بزرگ ایجاد می شود که اکنون شرایط به لحاظ سیلابی خطرناک نیست.
وی با اشاره به اینکه بخشی از مردم شمیل که اعلام می کنند نیزارها و بوته مشکلی برای شبکه های برق ایجاد می کند و همچنین بعضی از جانوران وحشی در این مکان جاخوش کرده اند، اظهارداشته است: که موضوع برق باید به اداره مربوط (اداره برق شهرشتان بندرعباس) و موضوع حیوان های وحشی نیز به محیط زیست گزارش دهند تا پیگیری لازم صورت گیرد.
این مقام مسوول ادامه داد: بازهم موضوع لایروبی رودخانه شمیل با هماهنگی دهیار و بخشدار این منطقه در دستور کار قرار می دهیم که اگر ضرورتی باشد، لایروبی صورت گیرد.
لایروبی رودخانه شمیل نوشدارو پس از مرگ سهراب نباشد
البته نتیجه این موضوع این است که مردم منطقه شمیل به هیچ وجه اظهارنظرهای آب منطقه ای را قبول ندارند و می گویند که در ۲ دهه گذشته سیل خطرناکی در این منطقه رخ داده است که باعث آسیب جانی و مالی شده است و اگر لایروبی رودخانه صورت نگیرد این حادثه باز تکرار می شود.
از آنجایی که یکی از عوامل مؤثر در تشدید قدرت سیلاب‌های هرمزگان به‌ویژه سیل اخیر، کم توجهی به ضرورت لایروبی رودخانه‌ها برای آسان سازی گذر آب به سمت پایین دست و دریا و کاهش خطرهای احتمالی آن است، نباید بگذاریم که با لایروبی نشدن رودخانه شمیل نوشدارویی پس از مرگ سحراب شود.
سدهای سد شمیل و نیان بندرعباس که از ساخت آن بیش از ۱۵ سال می گذرد با ۱۰۰ میلیون مترمکعب ظرفیت از جمله سدهای بزرگ هرمزگان است که این روزها به دلیل نبود بارندگی حال و روز خوبی ندارند و می‌طلبد که در بخش‌های مختلف شرب، کشاورزی و صنعتی راهکاری برای صرفه جویی و مصرف بهینه آب صورت گیرد.
رسوب گذاری و افزایش ساخت و سازها در حریم رودخانه‌ها، ظرفیت آب گذری رودخانه‌های استان هرمزگان را نسبت به گذشته کاهش داده و همین موضوع سبب تشدید خسارت سیلاب شده است.
طغیان رودخانه‌ها و سیلاب در اواخر سال ۹۸ و اوایل سال ۹۹ خسارت‌های جانی و مالی زیادی را برای هرمزگان به بار آورده است و بر اثر شدت بارندگی شاهد طغیان رودخانه‌های فصلی و خسارت سیلاب به چند محور ارتباطی در شرق و غرب استان و قطع مسیرها با مرکز استان بودیم.
اگر ظرفیت رودخانه‌های هرمزگان به حالت طبیعی و گذشته خود برسد و نهرهای فرعی لایروبی شوند، دبی آب رودخانه‌های استان کاهش یافته و در نتیجه حجم سیلاب‌ها و خسارت‌های ناشی از آب گرفتگی کم خواهد شد.
با پیگیری‌های صورت گرفته توسط استانداری هرمزگان از طریق وزارت کشور و تصویب هیات دولت، دهستان شمیل در شهرستان بندرعباس به بخش ارتقا یافت.
روستای شمیل در ۸۰ کیلومتری شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع شده است.
نظر شما