دیابت در کشور همچنان صعودی است؛ خودمراقبتی کنیم

۲۳ آبان مصادف ۱۴ نوامبر روز جهانی دیابت نامگذاری شده است و این روز فرصتی مناسب برای افزایش آگاهی مردم در مورد این بیماری و عوارض آن است.

دکتر باقر لاریجانی روز یکشنبه به مناسبت روز جهانی دیابت در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: شمار بیماران دیابتی در پنج سال گذشته در کشور افزایش یافته و شیوع آن از حدود ۱۱ درصد به حدود ۱۴ درصد رسیده است و این روند کماکان ادامه دارد.

وی با یادآوری اینکه این آمار نشان دهنده هشدار جدی در این زمینه است، گفت: این وضعیت علاوه بر دیابت، در مورد چاقی، چربی خون، فشارخون هم صدق پیدا می کند و همه این بیماری ها در کشور طی سال های اخیر افزایش یافته اند.

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی از اهداف از پیش تعیین شده را جلوگیری از رشد بیماری دیابت در کشور اعلام کرد و گفت: روند بیماری در کشور نشان می دهد که ما هنوز در کنترل دیابت موفق عمل نکرده ایم. مردم و مسوولان باید توجه جدی تری به این بیماری داشته باشند تا بتوان از روند افزایشی آن کاست.

لاریجانی به علل شیوع دیابت در کشور اشاره کرد و اظهارداشت: چاقی، آلودگی هوا و فعالیت های فیزیکی سه عامل اصلی شیوع دیابت در کشور  است. موضوعات دیگری مانند ژنتیک و تغذیه هم در این زمینه نقش دارند.

وی تصریح کرد: چاقی در ایر ان همانند دیابت در حال رشد است و حدود ۶۰ درصد جمعیت ما یا چاق هستند یا افزایش وزن دارند.

خودمراقبتی عامل مهم در کنترل بیماری دیابت

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، خودمراقبتی را عامل مهمی در کنترل بیماری دیابت اعلام و به مردم توصیه کرد که با فراگیری آموزش های لازم، خودمراقبتی را بیشتر انجام دهند تا شاهد کنترل بیشتر دیابت در بیماران باشیم.

لاریجانی ادامه داد: هرچند داروها از جمله انسولین در کنترل بیماری دیابت نقش مهمی دارند اما باید به موضوع خودمراقبتی توجه بیشتری شود.

وی افزود: باوجود همه اقدامات درمانی مانند داروهای مختلف، بیش از ۷۰ درصد بیماران ما هنوز کنترل مطلوب بر بیماری خود ندارند که این موضوع نشان می دهد باید به خودمراقبتی توجه جدی تر شود.  

کدام استان ها بالاترین شیوع دیابت را دارند

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم خاطرنشان کرد: مطالعات نشان می دهد استان هایی مانند یزد، هرمزگان، مرکزی و قم شیوع بالایی بیماری دیابت را دارند و برخی از استان ها مانند سیستان و بلوچستان شیوع کمتر است.

لاریجانی با یادآوری اینکه شیوع دیابت در نقاط مختلف کشور وضعیت متفاوتی دارد، افزود: در هر گوشه از کشور، تفاوت در شیوع دیابت فاحش است و اختلاف بین کمترین و بیشترین شیوع این بیماری در استان ها در سال های اخیر افزایش یافته است.

حدود ۹۰ درصد دیابتی ها از نوع ۲ هستند
وی با بیان اینکه حدود ۹۰ درصد دیابتی ها از نوع ۲ هستند، افزود: اغلب این افراد چاق هستند یا فعالیت فیزیکی کمی دارند. اگر بتوان عوامل خطر ابتلا مانند کم تحرکی، چاقی و تغذیه را کنترل کنیم، می توان از بیماری پیشگیری کرد یا سن ابتلا را بالاتر برد یا حتی جلوی ابتلا آن را گرفت.

این پزشک متخصص بیماری های غدد درون ریز، پیک دیابت نوع ۱ را در جوانان کمتر از ۲۰ سال اعلام کرد و گفت: هرچند روش های درمانی و پیشگیری های جدید وجود دارند اما این نوع دیابت خیلی قابل درمان نیست.

لاریجانی ادامه داد: در دوران شیوع کووید - ۱۹ در کشور دیابت نوع ۱ افزایش یافته است که این موضوع جای نگرانی جدی دارد.

برخی از داروهای گیاهی می توانند نقش مکمل داروها در کنترل قند خون داشته باشند 

وی به انجام تحقیقات در زمینه استفاده از گیاهان داروی برای کنترل بیماری دیابت اشاره کرد و گفت: برخی داروهای گیاهی می توانند نقش مکمل داروها را در کنترل قند خون داشته باشند.

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با یادآوری اینکه برخی از داروهای گیاهی کمک کننده کنترل قندخون هستند، افزود: در صورتی که این داروها مطالعات خوبی را پشت سر گذاشته باشند، می توانند به عنوان کمک در درمان دیابت استفاده شوند.

لاریجانی تاکید کرد که بیماران دیابتی نباید دارو و انسولین خود را کنار بگذارد و فقط از داروهای گیاهی استفاده کند، پزشکان اصلا این موضوع را توصیه نمی کنند به عبارتی فرد باید درمان خود را تحت نظر پزشک ادامه دهد اما از برخی روش های درمانی گیاهی هم برای تعدیل قند خون می تواند، استفاده کند.

دیابت چیست ؟
بدن برای تولید انرژی به سوخت نیاز دارد که از مواد غذایی به دست می آید. این مواد در بدن در نهایت به یک قند ساده به نام گلوکز تبدیل می شوند، گلوکز وارد جریان خون و سپس سلول ها شده و برای تولید انرژی و رشد بدن مورد استفاده قرار می گیرد.

درصورتی که قند به علت وارد نشدن به سلول ها در خون باقی بماند، قند خون افزایش می یابد. این روندی است که در بیماری دیابت رخ می دهد.

علت بروز این بیماری، کمبود انسولین یا عمل نکردن آن است. انسولین هورمونی است که از غده لوزالمعده (پانکراس) ترشح می شود. این ماده کلیدی، موجب ورود قند به سلول ها می شود تا قند، جهت تأمین انرژی مورد استفاده قرار گیرد یا برای مصارف بعدی ذخیره گردد. بدون وجود انسولین، قند نمی تواند از جریان خون خارج و وارد سلول ها شود.

دیابت نوع ۱
در دیابت نوع ۱، غده پانکراس توانایی تولید انسولین را ندارد و تولید انسولین بسیار کم یا متوقف می شود. دیابت نوع ۱ معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی آغاز می شود، اما ممکن است در هر سنی شروع شود.

متخصصان، این نوع دیابت را یک بیماری خود ایمنی دانسته و معتقدند که عامل وراثت و عوامل محیطی به درجات نامعلوم در ایجاد آن موثر هستند.

دیابت نوع ۲
در دیابت نوع ۲، غده لوزالمعده انسولین تولید می کند اما مقدار آن ناکافی است یا بدن نسبت به آن مقاوم است و توانایی استفاده از آن را ندارد. این نوع دیابت بیشتر در افراد مسن دیده می شود.

دیابت نوع ۲ معمولاً با رژیم غذایی مناسب، ورزش و در صورت لزوم با قرص کنترل می شود. گاهی اوقات، وقتی لوزالمعده بیش از حد تنبل می شود یا در موارد خاص دیگری، فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز ممکن است به انسولین نیاز پیدا کند.