مشوق‌های اقتصادی و آموزش تعهدپذیری؛ کلید قفل بسته ازدواج

دهه چهارم زندگی است اما هنوز مجرد روزگار می گذارند و وقتی چرایی این امر را از او می پرسی، می گوید مشکلات مالی و دغدغه های اقتصادی باعث شده اصلا به فکر ازدواج نیافتم.

می گویی وضعیت اقتصادی تو که خوب است، خانه و ماشین و درآمد مناسب داری(!)، جواب می دهد اینها سطح توقع من است اما همسری که می خواهد وارد زندگی شود چندین برابر این را می خواهد و من توانایی آن را ندارم.

می گویی سخت نیست مجردی، بالاخره همدم، مونس و هم یار زندگی لازم است؟ می خندد و با نگاهی دور می شود.

نگاهی که هزاران معنا در پشت آن نهفته است و حکایت از این دارد که چند سالی است نگرش افراد به ازدواج به عنوان یک واقعیت اجتماعی تحت تأثیر فرهنگ، نقش و موقعیتی قرار گرفته که در آن زندگی می‌کنند و آرزوها، ایده‌آل‌ها و تصویری که از آینده و زندگی مشترک خود دارند موجب شده به آسانی تن به ازدواج ندهد و از آن فرار کنند.

تا آنجا که بنابر آمارهای رسمی اعلام شده، ۱۲ میلیون جوان ایرانی در سن ازدواج قرار گرفته‌اند که بسیاری از آنها یا تمایلی به ازدواج ندارند یا این که باید هفت خوان مشکلات را پشت سر بگذارند تا بتوانند وارد زندگی مشترک شوند به همین دلیل قید ازدواج را می زنند و تنهایی را بر زندگی مشترک ترجیح می دهند.

این درحالیست که کاهش ازدواج رابطه مستقیمی با کاهش فرزندآوری و کشیده شدن جامعه به سمت جامعه سالمند دارد؛ موضوعی که مجید ابهری رفتار شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا بر آن تاکید کرده و می گوید: ازدواج یکی از اصلی ترین مراحل زندگی هر فرد در دوران عمر وی است که در حال حاضر با توجه به مشکلات اقتصادی و موانع فرهنگی کاهش آمار ازدواج و نزول منحنی فرزندآوری جامعه را با چالش جدی مواجه ساخته است.

وی یادآور می شود: اگر آمار ازدواج و فرزندآوری در شکل کنونی ادامه یابد تا ۲۰ سال دیگر با سالمندی جمعیت و کمبود نیروی کار روبه رو خواهیم شد.

کاهش تمایل به ازدواج فقط به دلیل مشکلات مادی نیست

این آسیب شناس اجتماعی با تاکید بر اینکه افزایش آمار ازدواج فقط با تشویق های مادی مقدور نبوده بلکه باید به موازات آن تقویت فرهنگ مسوولیت پذیری در جوانان انجام شود، توضیح می دهد: بسیاری از جوانان در شرایط مالی مناسب قرار دارند و خانواده آنها نیز توانایی انجام مراسم ازدواج برای آنان را دارند اما ترس از دست دادن آزادی های دوران مجردی و فرار از مسوولیت با ضعف مسوولیت پذیری باعث کاهش آمار ازدواج شده است.

نقش برجسته آموزش مسوولیت پذیری و مهارت مدیریت خانواده در تشویق به ازدواج

وی ادامه می دهد: از نگاه دیگر، در کنار مشوق های ازدواج مانند ارائه وام یا مسکن یا خودرو باید برای تحقق افزایش آمار ازدواج در کنار آموزش مسوولیت پذیری و بالا بردن مهارت مدیریت خانواده در جوانان، با اشتغال زایی و بالا بردن سطح اشتغال در جامعه نخستین و بزرگترین دغدغه جوانان را حل و فصل کرد.

ابهری، ارائه مسکن رایگان یا بسیار ارزان را پس از طی این مراحل، از مشوق های دیگر برای تشویق و تشکیل خانواده در بین جوانان عنوان و خاطرنشان می کند: امروزه یک ازدواج با ساده ترین مراسم هزینه سنگینی را بر دوش جوانان می گذارد که از عهده اکثر آنان خارج است. بیکاری و مشکلات کاریابی نیز به این موضوع اضافه شده است. اما همانطور که گفته شد کاهش مسوولیت پذیری در جامعه و وحشت جوانان از طلاق با مهریه های بالا مانع اصلی قدم گذاشتن در مسیر ازدواج است.

وی ادامه می دهد: فراموش نکنیم نیازهای عاطفی و جنسی جوانان، آنها را به مسیرهای مختلف افسردگی و انزوا تا روابط نامشروع کشانده و با توجه به کاهش فرزندآوری، دولت و مردم در سال های آینده با موانع جدی در تربیت نیروی انسانی روبه رو خواهند شد.

فرزند را مسوولیت پذیر بار بیاورید

این رفتارشناس در پاسخ به این پرسش که چگونه باید آموزش متعهد بودن و مسوولیت پذیری را به جوانان آموخت، می گوید: از نگاه رفتارشناسی، خانواده نخستین مدرسه آموزش مسوولیت پذیری است که با واگذاری مسوولیت به فرزندان از دوران کودکی کمک شایانی به تقویت مسوولیت پذیری در آنان می کنند.

وی یادآور می شود: متاسفانه امروزه اکثریت خانواده های ایرانی از واگذاری مسوولیت به فرزندان در کارهای ساده خانه هم خودداری کرده و گویی فرزند سالاری تاثیر بسیار نامطلوب در خانواده های ایرانی گذاشته است. ضمن اینکه خانواده به عنوان مهمترین رکن جامعه امروز هدف اصلی جنگ نرم و دشمنان کشور قرار دارد که تلاش می کنند با انواع ابزار به مقابله با آن بپردازند که ضروری است تا دولت و نهادهای فرهنگی فکر اساسی برای تقویت فرهنگی خانواده کنند.

ابهری، مدرسه و دانشگاه را در مرحله بعدی ارائه آموزش متعهد بودن به جوانان عنوان و تصریح می کند: متاسفانه در این اماکن نیز فقط آموزش آکادمیک وجود دارد و از پرورش هیچ خبری نیست که مسوولان باید در مسیر رفع این چالش گام های موثری بردارند.