بحران جهانی انرژی؛ از ۱۹۷۳ تا ۲۰۲۱

به گزارش روز سه شنبه ایرنا،  نشریه «سینکو دیاس» اسپانیا در گزارشی با پرداختن به این مسئله نوشت: هم در بحران انرژی حاضر و هم در بحران نفتی ۱۹۷۳، علت اصلی، محدودیت عرضه بوده و هست.

در بحران ۱۹۷۳، کشورهای عرب عضو اوپک تصمیم گرفتند تا در مجازات کشورهای حامی اسرائیل در جنگ موسوم به یوم کیپور، صادرات نفت به این کشورها را تحریم کنند.

اگر چه اوپک در سال ۱۹۷۳ همزمان با تحریم اسرائیل، صادرات نفت خام را تنها به ایالات متحده و هلند ممنوع کرد اما کاهش ۳۰ درصدی عرضه باعث ایجاد یک مارپیچ تورمی جهانی و رکود اقتصادی شد که تا آن زمان سابقه نداشت و تا اوایل ۱۹۸۰ نیز ادامه داشت. به عنوان مثال در اسپانیا قیمت هر لیتر بنزین در مدت کوتاهی از ۲.۵ پِزِتا به ۱۲.۵ پزتا افزایش یافت. اکنون نیز «شاخص قیمت مصرف کننده» (CPI) در اسپانیا با افزایش شدید ۵.۴ درصدی در ماه اکتبر به بالاترین میزان در ۳۰ سال اخیر رسیده است.  

شاخص قیمت مصرف کننده یک برآورد آماری است که تغییرات در سطح قیمت سبد بازار کالاهای مصرفی و خدمات خریداری شده توسط خانوارها را نشان می‌دهد.  

در بحران فعلی انرژی در اروپا نیز علت اصلی افزایش تقاضا پس از گذشت نخستین سال از محدودیت‌های شدید به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ است. با این حال تاثیر اصلی بحران نفتی ۱۹۷۳ و یا سایر بحران‌های بعدی همچون در سال ۱۹۹۰، ‌افزایش قیمت‌ها بوده است اما هرگز به استثنای برخی کمبودهای موقتی، شاهد عدم دسترسی به مواد اولیه نبوده ایم.    

بر خلاف دهه ۷۰ در قرن گذشته،  زمانی که پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اعلام می‌کردند که منابع نفت جهانی در بازه زمانی کوتاهی به پایان خواهند رسید اما اکنون به لطف پیشرفت‌های تکنولوژیکی و قوانین سختگیرانه، ذخایر گاز طبیعی و هیدروکربنی در معرض خطر نیستند. در سال ۱۹۸۱ نهادهای بین المللی از پایان ذخایر نفت تا ۳۰ سال آینده خبر دادند اما اکنون با گذشت چهار دهه، وجود سوخت برای ۵۰ سال آینده تضمین شده است.

در حقیقت در حال حاضر هیچ کمبودی وجود ندارد و به محض دریافت مجوز روسیه از آلمان برای راه‌اندازی خط لوله گاز نورد استریم۲ با ظرفیت ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز از روسیه، اروپا غرق گاز خواهد شد و به دنبال آن قیمت‌ها به شدت کاهش خواهند یافت.

در ادامه این گزارش آمده است: با وجود برگزاری ۲۵ اجلاس بی حاصل برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی، مشکل دولت‌ها ذخایر آینده گاز یا نفت خام و سوخت‌هایی که قرار است با انرژی‌های تجدیدپذیر جایگزین شوند، نیست؛ بلکه مسئله اصلی هزینه انتقال به یک اقتصاد کربن‌زدایی شده است که در آن گاز نقش کلیدی را بازی می‌کند و تولیدکنندگان در تلاشند با سودجویی از این امر به بیشترین منافع خود دست یابند.

بسیاری از شرکت‌های نفتی در مواجهه با انگیزه‌ها برای تامین خودروهای الکتریکی، سرمایه‌گذاری در اکتشاف و تولید را متوقف خواهند کرد و در نتیجه کاهش عرضه منجر به قیمت‌های بالای نفت می‌شود.

در حالی که دستور کلی برای مقابله با اولین بحران نفت، شاید به دلیل ترس از کمبود، صرفه جویی و پس انداز بود اما اکنون بر خلاف بحران ۱۹۷۳، راه حل تشدید قیمت فعلی گاز و برق، اضافه کردن یارانه به هزینه قبض است تا شهروندان سطح مصرف و  خود را حفظ کنند و از سیاستمدارانی که در منصب هستند، پای صندوق های رای انتقام نگیرند.

برخلاف زمستان سال ۷۳ که تصاویر از جاده‌ها و خیابان‌های خالی در بسیاری از کشورهای اروپایی ثبت شد، در سال ۲۰۲۱، حتی یک شهرداری دست کم در کشوری همچون اسپانیا، حاضر نیست چراغانی‌های سنتی کریسمس را کاهش دهد.

با این حال بزرگترین شکاف میان بحران فعلی و سال ۱۹۷۳ را می‌توان پیشرفت تکنولوژی و اطلاعات نادرستی دانست که به صورت مداوم در شکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود. انتشار خبرها از خاموشی‌های احتمالی به دلیل کمبود برق و گاز موقعیت‌های پیچیده ای است که به نگرانی عمومی در جامعه دامن می‌زند.