در ادامه یادداشت سوم آذر ۱۴۰۰ روزنامه همشهری به قلم حسن بهشتی‌پور کارشناس سیاست خارجی می خوانیم: با توجه به نشست خبری گروسی در پایان دیدار با اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی و اظهارنظرهای مثبت وی برای پیدا کردن زمینه‌های مشترک همکاری میان ایران و آژانس می‌تواند در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به شکل آنلاین با موضوع ایران برگزار می‌شود تأثیر بسزایی داشته باشد.
گرچه به‌نظر نمی‌رسد گروسی در سفر به تهران دیدگاه منفی درباره اقدامات کشورمان داشته باشد اما آژانس انتظار دارد ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد درحالی‌که مقامات کشورمان تأکید دارند این طرف مقابل بوده است که از برجام خارج شده و به تعهدات خود عمل نکرده است.
نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بعد فعالیت‌های حقوقی و فنی با ایران مشکلی ندارد و براساس اساسنامه خود وظیفه دارد تا از اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در قالب قوانین ان.پی.تی و پروتکل الحاقی جلوگیری کند. آژانس این اساسنامه را برای همه کشورهای عضو اجرا می‌کند. بخشی از این ماموریت به شکل فنی است و در این فرایند، آژانس عملکرد اعضا را درباره اینکه فعالیت‌ها صلح‌آمیز است یا نه، مقدار تولید مواد و مقدار ذخیره‌سازی را بررسی می‌کند.
ایران همواره در این حوزه با آژانس همکاری کرده است و مشکلی در این‌باره نداشته است و در ۱۴گزارش قبلی آژانس نیز به این موضوع اشاره و تأکید شده است که اقدامات ایران مورد تأیید بوده است و همه تعهداتی که ایران در برجام پذیرفته بوده اجرا شده‌اند.
موضوع اما زمانی مورد مناقشه قرار می‌گیرد که سیاسی‌کاری رخ می‌دهد و یک یا چند کشور مدعی می‌شوند ایران خارج از چارچوب آژانس اقداماتی را انجام داده است. آژانس موضوع را بررسی و براساس گزارش‌هایی که دریافت کرده است از ایران توضیح می‌خواهد. ایران نیز به این سؤالات پاسخ داده اما آژانس پاسخ‌ها را قانع‌کننده ندانسته است در این رابطه به‌نظر می‌رسد این سؤالات و مسائل، جز در چارچوب مذاکرات سیاسی با ۱+۴ قابل برطرف شدن نیست.
نکته‌ای که وجود دارد این است که مسائلی که آژانس بر سر آن سؤال دارد مربوط به ۱۸سال قبل است و رسانه‌ها با برجسته‌سازی آن و طرح سؤالاتی درباره غنی‌سازی ۵درصدی در مکان‌های اعلام نشده وجهه سیاسی داده و تلاش می‌کنند موضوعاتی که اهمیت چندانی ندارد به‌عنوان مسئله اصلی مطرح کنند. این در حالی است که ایران همیشه زیر شدیدترین نظارت‌های آژانس قرار داشته و همکاری بسیار وسیعی را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته و کنترل‌هایی در تاسیسات هسته‌ای خود داشته که در هیچ کشوری سابقه انجام آن نبوده است.
از سوی دیگر، هفته آینده مذاکرات ۱+۴برگزار خواهد شد و انتظار می‌رود تحت‌تأثیر گزارش گروسی و نوع همکاری ایران و آژانس مذاکرات نیز جهت خود را پیدا کند. اگر گزارش گروسی مثبت باشد دست ایران در مذاکرات بازتر است و اگر منفی باشد باید انتظار فشار بیشتری از سوی این گروه بر کشورمان باشیم. فکر می‌کنم به نفع ایران است که با وجود سیاسی‌کاری‌هایی که در آژانس وجود دارد همکاری‌ها را تقویت کرده و از خدشه‌دار شدن همکاری ایران با آژانس و دادن بهانه به‌دست دشمنان ایران برای پرونده‌سازی جلوگیری کند.
معتقدم اقداماتی که ایران می‌کند زیرنظر آژانس است و آژانس می‌خواهد نظارت بیشتری در چارچوب برجام داشته باشد درحالی‌که طرف آمریکایی و اروپایی هم باید تعهدات خود را انجام دهند تا ایران نیز به تعهدات برجامی خود که آژانس خواهان آن است بازگردد. اگر آمریکا و اروپا تعهدات خود را اجرایی کنند این اقدام مثبت منجر به تشویق ایران برای عمل به تعهدات خود در چارچوب برجام خواهد شد.
نظر شما