مهدی عسکری‌پور روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا درباره کارکردهای اجتماعی و روانی آیین شب چله (یلدا) عنوان کرد: هر یک از آیین‌ها، آداب و رسوم و رویدادهای ملی ایران که سابقه تاریخی داشته و در تقویم رسمی کشور به ثبت می‌رسد، تقویت‌کننده روابط اجتماعی و هویت ملی است.
وی تصریح کرد: تقویت ارتباطات اجتماعی و هویت ملی نیز آثار و نتایج ارزنده‌ای در زندگی فردی و اجتماعی انسان خواهد داشت. برگزاری این آداب و سنن همچنین عواطف و ارزش‌های ملی را تقویت کرده و این امر ناهنجاری‌های اجتماعی در یک جامعه را کاهش می‌دهد. این ارزش‌ها شامل اعتقادات و باورها، رفتارها و گاه نمادها است که آیین شب چله، نوروز و... را به همراه می‌آورد.
عسکری‌پور ادامه داد: توصیه‌های دینی و اخلاقی هم در رویدادهای ملی ایران دیده می‌شود، یک جشن آیینی، سنت و رفتار ملی که بخش اعظم جامعه را جذب می‌کند همچنین سبب حفظ و تقویت سرمایه اجتماعی خواهد شد.
وی توضیح داد: به عنوان مثال، مناسبات دینی و مذهبی همانند محرم، رمضان و شب احیا همچون جشن نوروز، شب یلدا و... محترم و ارزشمند شمرده شده و سراسر کشور برای برگزاری و گرامیداشت آن برنامه‌ریزی می‌کنند.
عسکری‌پور یادآور شد: یکی دیگر از مهمترین تاثیرات این آداب و رسوم دورهمی و شب‌نشینی‌های خانوادگی است، شهروندان ایرانی در این ایام خود را مکلف به حضور در اجتماعات خانوادگی دانسته و این مساله احساس تعلق به خانواده، دوستان و نزدیکان را برانگیخته و تقویت می‌کند.
وی افزود: این تعلق خاطر به خانواده در حقیقت یک سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود و افزایش سرمایه اجتماعی روح و روان و فرهنگ جامعه را ارتقا می‌بخشد. این ارتباطات خانوادگی، آمد وشدها و... همچنین جایگاه فرد را در خانواده تقویت و دوستان و نزدیکان برای او احترام قایل می‌شوند.
عسکری‌پور خاطرنشان کرد: همگن بودن این روابط خانوادگی با توجه به شرایط کنونی و کاهش ارتباطات اجتماعی، شیوع کرونا و برقراری تعاملات از طریق فضای مجازی، با بهره‌گیری از این آیین‌ها صیانت و تقویت می‌شود.
وی تاکید کرد: برخی نیازهای انسانی همچون نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن، احترام، تعلق و حمایت در گرو برقراری ارتباطات اجتماعی است، بنابراین افزایش ارتباطات خانوادگی و ایجاد شبکه حمایت اجتماعی سالم، نیازهای مربوطه را هم ارضا خواهد کرد.
وی ادامه داد: یکی از مفاهیمی که در حوزه جامعه‌شناسی و روان‌شناسی بررسی می‌شود، حمایت اجتماعی است. این حمایت به روابط فردی با اعضای خانواده، اقوام و خویشاوندان و دوستان به ویژه نزدیکان (اعم از پدر و مادر، خواهر و برادر و فرزندان) تعبیر و از طریق این سنن متجلی خواهد شد.
نقش حمایت اجتماعی در پیشگیری از اختلالات روانی
این روان‌درمانگر توضیح داد: این حمایت اجتماعی در رابطه با بیماری‌های روحی - روانی هم نقش حفاظتی (پیشگیری) و درمانی خواهد داشت. در اصل نخست (پیشگیری) با حمایت‌های روانی و عاطفی از طرف خانواده و خویشاوندان، احساس ارزشمندی افزایش یافته و این امر از بروز آسیب‌های روانی و اجتماعی جلوگیری می‌کند.
وی افزود: همچنین با حضور در اجتماعات و افزایش حمایت‌های خانوادگی، سیستم ایمنی بدن از منظر فیزیولوژیکی به طور ناخودآگاه تقویت شده و از منظر روانی احساس رضایت افزایش می‌یابد، این مساله در معالجه و درمان آسیب‌های روحی اثرگذار خواهد بود.
این روانشناس با اشاره به نقش حمایت اجتماعی در پیشگیری از افسردگی نیز گفت: این حمایت‌ها اضطراب و استرس را نیز کاهش داده و نقش شایانی در پیشگیری و بهبود افسردگی ایفا می‌کند. برخی از مسائل شخصی نظیر مشکلات اقتصادی را برطرف و هر یک از این مولفه‌ها نیز خلق وخو را بهبود می‌بخشد.
عسکری‌پور یادآور شد: در حقیقت حمایت اجتماعی با تخلیه هیجانی قدرت تصمیم‌گیری، حل مساله و مبارزه با استرس‌های زندگی را افزایش داده و می‌تواند شخص را در حل مشکلات یاری کند.
آیین شب چله به عنوان یک سنت ملی باید حفظ شود
این استاد دانشگاه با بیان اینکه آیین شب چله به عنوان یک سنت ملی باید حفظ شود، گفت: بزرگان خانواده در این ایام باید فرزندان، جوانان و... را دور هم جمع کرده و اهمیت این آیین را به عنوان یک سنت ملی حفظ کرده و به نسل‌های آتی انتقال دهند.
عسکری‌پور با تاکید بر ضرورت کاهش تجمل‌گرایی اضافه کرد: در سال‌های اخیر علاوه بر شیوع کرونا که برگزاری این آیین و سنن را تضعیف کرد، به دلیل رشد تجمل‌گرایی، برگزاری و گرامیداشت این رسوم را هم دشوار و با اضطراب همراه کرد.
وی افزود: این آداب و رسوم باید با تشدید حمایت‌های اجتماعی، عاطفی و روانی، استرس‌ها و اضطراب‌ها را کاهش دهد. بنابراین با دورهمی‌های ساده و سرگرمی‌های کوچک نظیر شاهنامه‌خوانی، تفال به حافظ و... به دور از تجملات باید در جهت حفظ این سنن ملی گام برداشت.
به گزارش ایرنا، شب یلدا (شب چله) بلندترین شب سال است که ۳۰ آذرماه (آخرین روز پاییز) به عنوان یک جشن ملی و باستانی توسط ایرانیان گرامی داشته می‌شود.
نظر شما