دکتر حسام الدین آشنا یکشنبه شب در سلسله نشست راهبردی با عنوان "روایت مشهد آینده، سیاست گذاری و دیپلماسی شهری" که به صورت وبینار در مشهد برگزار شد افزود:با رویکردی درازمدت می‌توان این تصمیم را گرفت که هسته و پوسته شهر مشهد هر ۲ توریستی و مدرن شوند یا این‌که هسته، زیارتی و پوسته، توریستی بماند یا این‌که هسته شهر و پوسته هر ۲ سنتی بمانند.
وی ادامه داد:سوال بزرگی که در سیاست‌گذاری برای مشهد مطرح بوده این است که زیارت مشهد حج فقراست یا عیش اغنیا؟ اگر ما به تعابیری که برای مشهد به کار می‌بریم پای‌بند باشیم، زیارت مشهد را باید به‌عنوان حج فقرا باید در نظر بگیریم نه عیش اغنیا چرا که مشهد اغنیا به این‌گونه است که دارای هتل‌های پنج‌ستاره و گران قیمت دارای مکان های اقامتی و گردشگری لوکس است.
این استاد دانشگاه گفت:وقتی از اغنیا دیدگاه به مشهد نگاه می‌کنیم می‌بینیم که شرکت‌ها و مؤسساتی هستند که به‌صورت کاملاً حرفه‌ای و در سطح جهانی، برای تولید و یا بازتولید زندگی مرفه در گردشگری بسیار لوکس در مشهد تقسیم کار کرده‌اند. شرکت‌هایی که به‌صورت زنجیره‌ای با یکدیگر مرتبط می‌شوند برای این‌که از طراحی تا فروش و نگهداری و بازاریابی را بتوانند به‌صورت زنجیره‌ای انجام بدهند، بنابراین این شرکت‌ها یا هلدینگ ها که حاصل ادغام طولی شرکت‌های دیگر هستند، شکل گرفتند و مشهد جدید را این‌ها دارند می‌سازند.
آشنا افزود:مشهد فقرا اما این‌گونه نیست بلکه مسائل خودش را دارد از حاشیه شهر تا متن شهر و تا بافت مرکزی شهر گرفتاری‌هایی دارد از طرفی ساخت‌وسازها درواقع خط آسمانی و منظر تاریخی مشهد را مورد تعرض قرار داده‌است و ثبت شدن مجموعه بافت تاریخی مشهد در میراث جهانی یونسکو با مشکل مواجه شده‌است.
رییس سابق مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری گفت:در خصوص آینده مشهد سه سناریو را ترسیم کرده‌اند که شامل محلی گرایی میراث محور، جهانی گرایی گردشگر محور و محلی جهانی گرایی با رویکرد دیپلماسی تمدن است که از این بین محلی گرایی میراث محور به‌عنوان آینده مشهد بیشتر مدنظر است.
آشنا افزود: امام‌جمعه مشهد دیدگاهشان در این خصوص همین دیدگاهی است که آن را محلی گرایی میراث محور می نامیم و هسته مرکزی آن را مفهوم حرم شهر یا شهر حرم و تعامل میان شهر و حرمتشکیل می دهد این دیدگاه معتقد است که محدوده حرم تنها گنبد حرم مطهر رضوی و رواق‌ها و مساجد نیست بلکه این شهر هویتش برای امام رضاست و هویتش زیارت است و همه مدیران شهر و طراحان و برنامه‌ریزان این شهر و همه ساکنان این شهر بدانند که این شهر آن‌قدر عاشق امام رضاست که نمی‌گذارد در برنامه‌ریزی‌ها و عیاشی‌های تان در این شهر آزاد باشید.
وی ادامه داد: در این دیدگاه تقابل مفاهیم شهروندی و مجاورت هم مطرح می شود و فرد مشهدی که در این شهر زندگی می‌کند چه جوان چه پیر چه دختر و چه پسر باید بداند که در شهر زیارت و شهر امام رضا(ع) زندگی می‌کند.
رییس سابق مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری گفت: قائلان به دیدگاه محلی گرایی میراث محور با ۲ اصطلاح گردشگری و شهروندی مخالف هستند زیرا این شهر مال امام رضا(ع) است. بنابراین امام هشتم زائر و مجاور دارند یعنی تقسیم‌بندی شهروند و گردشگر نداریم بلکه ما مجاور و زائر داریم.
آشنا افزود: در این دیدگاه بین سرمایه‌گذاری و دین‌داری یا سرمایه‌گذاری سودا محور و دین‌داری هم تقابل و دوگانه آشکاری انجام‌شده است و می گویند که مدیریت این شهر بایستی روی مدیریت زیارت و شهر زیارتی برنامه‌ریزی کند نه روی مدیریت گردشگری و دلیل صحبتشان این است که وقتی عنوان گردشگری را به شهر مشهد می‌دهید بسیاری از سرمایه‌گذارانی که دین‌داری برایشان مهم نیست برای سرمایه‌گذاری به مشهد می‌آیند زیرا این شهر به‌خاطر رفت‌وآمد چهار میلیون زائر خارجی شرایط اقتصادی مطلوبی دارد.
وی ادامه داد:بنابراین سرمایه‌گذاری به قصد سود در مشهد در این دیدگاه نباید خیلی تشویق شود و از همین زاویه تقابل جدی بین هتل و زوارخانه مطرح می‌شود و اعتقاد این است که هتل‌ها زوار خانه امام رضا علیه‌السلام هستند پس باید مراقب بود که این فضا دچار ناهنجاری اخلاقی نشود و هتل‌داری از نام امام رضا(ع) برای کاسبی خودش سوءاستفاده نکند و این صنف مقدس که مهمان‌دار امام رضا(ع) هستند نباید نامشان دچار حاشیه و مشکل شود.
رییس سابق مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری گفت: طرفداران این دیدگاه معتقدند مشهد یک جزیره کیش نیست که وسطش گنبد طلا باشد بلکه مشهد شهر امام رضاست پس در ساخت‌وسازها نباید که فکر کند این جا یک تفرجگاه و یک عیاش خانه است و ساخت‌وسازها را طوری تشکیل بدهند که آدم‌ها فقط بیایند و خوش بگذرانند بلکه شهر مشهد شهر زیارت است و قداست دارد.
آشنا افزود:بر اساس این دیدگاه در سال‌های مختلف نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر در دستور کار دولت و آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد قرار گرفته است و در نهایت طرح نوسازی و بهسازی بافت حرم شکل‌گرفته است و این طرح در اساس حرم را محور قرار می‌دهد و بافت پیرامون حرم با الگوی مرکزی به‌صورت شعاعی شکل می‌گیرد که حدود ۵۰ هکتار آن خود حرم است و بعد شعاع‌های مختلف ایجاد می‌شود و بنا به فاصله آن منطقه از حرم تعریف کارکردی برایش انجام می شود.
وی ادامه داد: رویکرد دومی که در مورد مشهد آینده مورد توجه است رویکرد جهان‌گرایی گردشگر محور است که در این رویکرد گفته می‌شود که در دیپلماسی معاصر یکی از بازیگران جدید شهرهای جهانی شده هستند و می توان دیپلماسی شهری را ذیل دیپلماسی ملی تعریف کرد و مشهد می‌تواند وارد یک فرایند دیپلماسی شهری بشود که البته این بستگی به این دارد که نسبت دیپلماسی شهری مشهد با دیپلماسی ملی چیست؟
او اضافه کرد: اگر شهری بخواهد توان دیپلماتیک داشته باشد یا در شمار شهرهای جهانی مطرح باشد باید شاخص امنیت و شاخص توسعه‌یافتگی اقتصادی و فرهنگی بالایی داشته باشد و در شبکه شهرهای جهانی باشد و برند مناسبی هم داشته باشد.
نظر شما