اطلس تاریخ انقلاب در شیراز رونمایی شد

اطلس تاریخ انقلاب نهضت مردمی امام خمینی از سال ۴۲تا۵۷ را به صورت مصور روایت می‌کند.

این اثر به همت واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب در شیراز تدوین شده است.

یک پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه در سخنانی در آیین‌ رونمایی از این اثر گفت: انقلاب تجسم ارزش‌هایی است که بنا بر بیانیه گام دوم آن ارزش‌ها، ارزش‌هایی فطری هستند. این ارزش‌ها قبل از اینکه اسلامی باشند انسانی هستند.

حجت‌الاسلام حاج شیخ محسن قنبریان ادامه داد: آزادی، استقلال، عدالت، پیشرفت و مردم سالاری که جزو آرمان‌های انقلاب هستند از ارزش‌های فطری به شمار می‌روند. به همین دلیل هم جاودانه هستند و حتی غیر مسلمانان و اقلیتهای مذهبی مختلف هم در این ارزش‌ها همراه مسلمانان در انقلاب مشارکت داشتند.

قنبریان بیان کرد: به عنوان مثال کلیمیان شیراز مردم این شهر را در دوران انقلاب همراهی کردند. هم در جشن‌های ۲۵۰۰ ساله جزو معترضین بودند و هم در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب نزدیک به هزار نفر از آنها به مردم شیراز پیوستند.

وی عنوان کرد: این ارزش‌ها در گنجینه خصلت‌های همه آدمیان و در کتابهای نفیس مردم و در احادیث و نهج‌البلاغه مسلمانان بوده است. اما خصوصیت انقلاب این است که این ارزش‌ها در خیابان تجلی و تجسم پیدا کرد و از وجود ذهنی به وجود عینی تبدیل شد.

قنبریان گفت: ما در گذشته از آزادی و مردم سالاری می خواندیم و در خطبه ۱۷۳ نهج‌البلاغه از حضرت علی (ع) نقل شده است که اگر امامت و خلافت با عموم مردم برپا و منعقد نشود، دیگر راهی برای آن سراغ ندارم. در واقع در خطبه ۱۷۳ نهج‌البلاغه به این موضوع اشاره شده که مردم نقش اصلی در انعقاد امامت دارند. در آن زمان فعلیت و انعقاد امامت و سرپرستی عینی جامعه به سمت کمالات انسانی با رضایت مردم انجام شد.

قنبریان گفت: ما هر جا با نهج‌البلاغه و علی (ع) بودیم مردم هم بودند. در واقع برای اولین بار نمایندگانی از شهرهای بزرگ اسلام در کنار مردم قرار گرفتند و با علی (ع) بیعت کردند.

او گفت: همان امری که ولایت دارد و خداوند متعال برای آن سند می‌زند و پیامبران خود را به مردم معرفی می‌کند همان امر مشورت دارد.

قنبریان بیان کرد: اما اینها در اذهان و وجود کتبی بود و ما نباید نقش آن مرد الهی را فراموش کنیم که دم مسیحایش ما را زنده کرد و نهج‌البلاغه را تبلور داد تا این ارزش‌ها پا در آوردند و به خیابان های شیراز و اصفهان و تهران آمدند و انقلاب را رقم زدند.

وی عنوان کرد: هیچ کس تردیدی ندارد که انقلاب تجسم ارزش‌ها و آرمان‌هایی از جمله آزادی، جمهوریت، پیشرفت، اسلام خواهی، معنویت خواهی و عدالت خواهی است.

قنبریان گفت: تجسم ارزش ها در گذشته وجود ذهنی داشت و در کنارش هم کسانی بودند که آزادی را کلمه ای منحوس می دانستند. اما روشنفکران الهی با بهره‌گیری از نهج‌البلاغه، آیات قرآن کریم و تعالیم آسمانی، آزادی درست که آزادی تفکر، نقد و آزادی حق تعیین سرنوشت قلمداد می‌شود را برای مردم جامعه تبیین کردند.

وی بیان داشت: انقلاب اسلامی با آمدن این ارزش ها به خیابان تحقق پیدا کرد و نظام امت و امامت شکل گرفت. نظام امت و امامت نظامی است که مردم به خواست و رضایت خود با امامی بیعت کردند که او را مفسر این ارزش‌ها می‌دانند و این ارزش‌ها عهدی بین ولی امر و مردم است که در قانون اساسی هم تبلور پیدا کرد.

او عنوان کرد: نظامی که امام (ره) می فرمود از نماز هم واجب‌تر است نظام ادارات نیست بلکه نظام ارزش‌ها است. نظام ارزش‌هایی که در کتاب‌ها وجود ندارد و وجود ذهنی نیست بلکه وجود عینی است. رهبر معظم انقلاب هم این نظام را نظام امت و امامت تلقی می‌کند.

وی گفت: این ارزش‌ها تبلور عینی نهج‌البلاغه در یک امت هستند و ۳۶ میلیون ایرانی در زمان انقلاب این ارزش‌ها را فریاد کردند و پای آن ایستادند و شهید دادند. این ارزش‌ها به عنوان روح نظام جمهوری اسلامی قلمداد می‌شود.

قنبریان بیان داشت: اگر ارگان و نهادی وظایف خود را متناسب با سطح این آرمان‌ها انجام نمی‌دهد نیاز به نقد منصفانه و فیزیوتراپی دارد. این فیزیوتراپی از سر دلسوزی است؛ از سر جنگیدن با اعضا نیست. کسی اگر نقد منصفانه می کند و راه حل ارائه می دهد از سر دلسوزی و برای کمک به مردم است.

وی افزود: مردم ایران در انقلاب شکوهمند اسلامی استقلال و آزادی، عدالت و پیشرفت، ولایت و مردم را کنار هم نشاندند. این در حالیست که فعالان سیاسی در کشور ما این ارزش‌ها را در مقابل هم قرار میدهند. جناح راست دیروز و اصولگرای امروز پیشرفت، استقلال و امنیت را به عنوان شعار خود مطرح می کرد و جناح اصلاح طلب هم شعار آزادی و مردم سالاری سر می‌داد.

قربانیان گفت: قرار نیست امنیت را جای آزادی بگذاریم. هنر انقلاب این بوده که این ارزش‌ها را با هم آورده و در یک تناسب هندسی زیبا در کنار هم قرار داده است. 

وی اضافه کرد:مردم ایران در هر دوره از انتخابات وقتی پای صندوق آمدند تلاش کردند بهترین انتخاب را داشته باشند.هرچند دولت تدبیر با شعار مردم سالاری و آزادی آمد اما آثار بد آن توسعه نامتوازن و غیربومی بود. 

او گفت: در قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده که منابع تولید ثروت باید به شکل متوازن در همه استان‌های ایران توزیع شود.

قربانیان اضافه کرد: در حال حاضر مسئله ما عدالت و بی‌عدالتی نیست. مسئله ما عقب ماندگی در عدالت است‌.همان روحی که انقلاب کرده همان روح پهلوی را بیرون کرد و قانون اساسی را ساخت و همین روح بهترین چیزی است که می تواند کالبد نظام و جامعه را برای گام دوم انقلاب آماده کند.

وی بیان داشت:مردم ما پس از انقلاب اگر به خیابان آمدند برای استقلال و همین ارزش ها بوده است این بدان معناست که این روح هنوز هم زنده است. انشالله که انقلاب را رها نکنیم و ۵۷ ها تکرار شوند و روز به روز این کالبد برای این ارزش‌ها متناسب تر شود و ارزشها تحقق عینی‌تری پیدا کنند.

پیش از این سید حامد ترابی مسئول دفتر تاریخ شفاهی شیراز در خصوص موضوع این اثر توضیح داد: اطلس تاریخ انقلاب نهضت مردمی امام خمینی از سال ۴۲تا۵۷ را روایت می‌کند و واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب در شیراز که از سال ۹۷ شروع به کار کرد، تمرکز اصلی خود را روی روایت انقلاب گذاشت که ماحصل این تلاش گروهی دایره المعارف مصوری از تاریخ انقلاب در شیراز است.

ترابی گفت: این اثر حاصل تلاش سه ساله یک تیم ۱۰ نفره است و برای تولید آن ۱۱۰ کتاب مطالعه شده و ۱۵هزار عکس و ۱۲هزار سند بررسی شده است. افزون بر آن بیش از ۱۵۰ نفر حدود ۳۰۰ ساعت مورد مصاحبه قرار گرفتند.

وی مصور بودن این دایره المعارف را از ویژگی های منحصر به فرد آن دانست و گفت: از ۱۵ هزار عکسی که در مرحله تحقیقات بررسی شد، متناسب با وقایع مورد مطالعه هزار عکس گلچین شده و در اطلس چاپ شده است.

ترابی با اشاره به اینکه برای اولین بار است که چنین دایره المعارفی درباره انقلاب در شیراز تهیه شده، گفت: این اثر ۱۸۶مدخل دارد. هر مدخل بصورت مختصر روایت یک واقعه، جریان فکری و یا یک مکان یا پرتره یک شخص و خاطرات مردمی حول آن است.

وی افزود: این مدخل‌ها بسیار متنوع هستند و در هرکدام از آنها به وجوه متفاوتی از انقلاب پرداخته شده‌است. مخاطب می‌تواند با اشخاص انقلابی، مکان‌های خاطره انگیز انقلابی و مساجد، خاطرات مردمی و جریانات فکری مختلف و علمای شاخص و جریان ادبی و شعر انقلاب در این دائره المعارف آشنا شود.

وی ادامه داد: سعی ما این بوده که بیشتر به موضوعات کمتر پرداخته شده توجه کنیم مثلا از اوضاع اقتصادی شیراز در دوران ستمشاهی و آستانه انقلاب براساس روزنامه های آن دوران، بررسی وضعیت شهرسازی و معماری، نقش دانشگاه شیراز یا انجمن ایران و آمریکا، معرفی شهدای انقلاب و فعالیت اقلیت های مذهبی از جمله موضوعات ناب این اثر می‌توان یادکرد.

ترابی اضافه کرد: ما سعی کردیم در این ۱۸۶ مدخل مثل یک اقیانوس کم عمق همه عوامل مؤثر و مخرب فرهنگی اجتماعی اقتصادی سیاسی در قصه انقلاب را در شیراز بررسی کنیم.

وی یادآور شد: این اثر می‌تواند منبع خوبی برای پژوهشگران و هنرمندانی که قصد تولید محصولات هنری و المان شهری درباره انقلاب دارند، باشد. خودمان هم چند کتاب ازاین اثر خروجی گرفتیم که بزودی زیر چاپ می‌رود.

ترابی گفت: همچنین با همکاری شهرداری شیراز ۱۰ موشن مرتبط با تاریخ انقلاب ساختیم و برای راهنمای انقلابی گردشگری کتاب‌های یک صفحه ای تولید کردیم‌. پادکست‌هایی هم براساس این منبع تولید شده است.

مسئول دفتر تاریخ شفاهی شیراز ادامه داد: ما صرفا معطوف به مشهورات و قصه های کلی نشدیم بلکه بیشتر به ناگفته ها پرداختیم تا مردم که صاحبان اصلی انقلاب هستند بیشتر دیده شوند.

 در حاشیه‌ مراسم رونمایی از اطلس انقلاب مستند بلوار اتحاد هم اکران شد. همچنین فعالیتهای ۴ساله دفتر تاریخ شفاهی شیراز در حوزه روایت فعالیت های جهادی و روایت بزرگداشت مردمی حاج قاسم سلیمانی و سایر کارهایی که در این دفتر در حال انجام است تشریح شد.