مهدی عسکری‌پور در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا در خصوص تاثیر کرونا بر کودکان (به ویژه متولدین دوران بحران) اظهار داشت: در هر جامعه کودکان جزو اقشار آسیب‌پذیر بوده و بالتبع با بروز یک بحران تاثیر بیشتری خواهند پذیرفت.
وی تصریح کرد: یکی از مهمترین نیازها و احتیاجات کودکان، تخلیه هیجانی، انجام بازی‌های کودکانه، احساس شادی و نشاط است. با شیوع این بیماری و ضرورت قرنطینه، این تخلیه هیجانی محدود به محیط آپارتمان شده و در برخی موارد به صفر رسید.
عسکری‌پور با اشاره به برخی مطالعات انجام شده در این زمینه ادامه داد: با تداوم بیماری برخی واکنش‌ها همچون احساس ترس، کمبود امنیت، انفعال، کاهش سرزندگی و نشاط و ناکارآمدی نیز در این جمعیت بروز کرد.
وی افزود: این واکنش‌ها در گروه‌های سنی متفاوت یکسان نیست و باتوجه به تفاوت‌های فردی، ساختارهای زیستی، آسیب‌پذیری شناختی و سبک تربیتی والدین تغییر می‌کند.
این روان‌درمانگر یادآور شد: تولد برخی از نوزادان نیز مصادف با پیدایی کرونا بود. این نوزادان (کودکان زیر ۳ سال) درک صحیحی از محیط پیرامون و رویدادهای انتزاعی پیرامونی نداشته و بنابراین از خانواده به ویژه پدر و مادر تاثیر می‌پذیرند.
وی افزود: واکنش والدین مضطرب در این دوران می‌تواند احساس عدم امنیت، اضطراب و استرس و وسواس را برای کودک به همراه آورده و کودک مشاهده‌گر با مشاهده رفتار پدر و مادر، شست وشوهای مداوم و... به صورت ناخودآگاه دچار این عواطف شوند.
عسکری‌پور ادامه داد: این عواطف و احساسات با افزایش سن به تدریج با کودک عجین می‌شود. در کودکان پیش دبستانی (۴ تا ۶ سال) که ارتباط تنگاتنگی با والدین برقرار است، ترس از تنهایی، از دست دادن والدین به عنوان مراقبین، برخی مشکلات گفتاری همچون لکنت زبان، بی‌اختیاری ادراری، بی‌اشتهایی، اختلال در خواب، کابوس، وابستگی به والدین (اصطلاحا چسبندگی) و غر زدن‌های مداوم از جمله واکنش‌های این جمعیت است.
وی افزود: کودکان ۷ تا ۱۲ سال نیز در این دوران با بدخلقی، بی‌حوصلگی، گلایه‌های مداوم، وابستگی به خانواده، اختلال در خواب، کاهش علاقه نسبت به بازی‌های کودکانه، تعامل با دوستان و همسالان، اختلال در تمرکز و مشکل در یادگیری مواجه خواهند شد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: با ورود به دوران نوجوانی، (۱۳ تا ۱۸ سالگی) علاوه بر بی‌حوصلگی، انجام رفتارهای پرخطر همچون اعتیاد به فضای مجازی و اینترنت هم باتوجه به آموزش مجازی در این ایام شایع خواهد شد.
عسکری‌پور یادآور شد: دایره لغات کودکان (به ویژه در سنین پایین) گسترده نبوده و بنابراین نمی‌توانند احساسات و هیجانات خود را بررسی و در مورد رفتارها توضیح دهد؛ بر این اساس، والدین باید رفتار کودک را بررسی کنند. احساس تغییر در رفتارها را مورد مطالعه قرار داده و به مشکلات کودکان اعم از اضطراب و استرس (که می‌تواند با سردرد و تپش قلب نشان داده شود) توجه کنند. دایره لغات کودکان (به ویژه در سنین پایین) گسترده نبوده و بنابراین نمی‌توانند احساسات و هیجانات خود را بررسی و در مورد رفتارها توضیح دهد و بر این اساس، والدین باید رفتار کودک را بررسی کنند. احساس تغییر در رفتارها را مورد مطالعه قرار داده و به مشکلات کودکان اعم از اضطراب و استرس (که می‌تواند با سردرد و تپش قلب نشان داده شود) توجه کنند.گاه این علائم به اشتباه بیماری کووید۱۹ تصور می‌شود.
چگونگی کاهش و رفع اضطراب کودکان در ایام کرونا
این روان‌درمانگر توضیح داد: والدین باید بدانند، الگوی فرزندان بوده و در مواقع بحران رفتار خانواده به خصوص پدر و مادر توسط فرزندان مشاهده و الگوبرداری می‌شود. برای نمونه، استرس والدین به عنوان یک عنصر قدرتمند در سبک فرزندپروری تاثیرگذار خواهد بود. والدین مبتلاء به اختلالات روحی و روانی ایرادگیر و تنبیه‌کننده شده و سبب بروز اضطراب در کودکان و تبدیل فرزند به یک شخص ناکارآمد خواهند شد.
عسکری‌پور تاکید کرد: والدین همچنین قبل از اقدام به حل مشکلات فرزندان به دنبال رفع معضلات خود باشند، در غیر این صورت نمی‌توان امید به بهبود شرایط روحی فرزندان داشت.
والدین درباره بحران کرونا با فرزندان گفت وگو کنند
عسکری‌پور ادامه داد: با فرزندان درباره بحران کرونا، ماهیت بیماری، مشکلات ناشی از شیوع این بیماری همچون دشواری‌های ادامه تحصیل و... گفت وگو شود. این توضیحات سبب می‌شود که کودک مساله را طبیعی قلمداد کرده و دچار اضطراب و استرس نشود.
وی یادآور شد: توضیحات طولانی در ذهن کودکان و نوجوانان نمی‌گنجد. گفتار والدین و شرح و توضیح مخاطرات واقعه باید به اندازه سطح درک و شعور یک کودک باشد. به عنوان مثال، قصه‌های خودساخته در این زمینه می‌تواند اثرگذار باشد.
این مشاور عنوان کرد: کودک به دلیل ذهن پرسشگر مرتبا سوال می‌کند. فقدان پاسخ‌های صحیح و جامع از طرف پدر و مادر هم می‌تواند کنش‌های اضطرابی را در این گروه تشدید کند. با افزایش سن و دسترسی به فضای مجازی نیز کودک پاسخ پرسش‌های ذهنی خود را از طریق اینترنت دنبال کرده و این مساله نیز پیامدهای متعددی به دنبال خواهد داشت.
وی اضافه کرد: والدین افت تحصیلی کودکان را نیز بررسی کرده و در آموزش و تعلیم فرزندان را همراهی کنند. فعالیت‌های جمعی و مشارکت‌های گروهی در خانواده را افزایش دهند و از طریق انجام بازی‌های متعدد " کنارهم بودن" را تقویت کنند. این باهم بودن احساس امنیت کودک را تقویت می‌کند و این احساس هم اضطراب و نگرانی را مهار خواهد کرد.
عسکری‌پور با اشاره به برخی مراجعان در این زمینه افزود: والدین در مقابل بی‌حوصلگی‌ها، بی‌اشتهایی‌ها و... فرزندان گاه مسائل و مشکلات خانوادگی و شخصی خود را نیز عنوان کرده و این عامل هم اضطراب کودکان را افزایش و تبعات مخرب ناشی از بحران کرونا را افزایش می‌دهد.
این مدرس تاکید کرد: والدین در خصوص مشکلات خانوادگی باید در خفا گفت وگو کنند. در جمع خانواده تعاملات گرم و صمیمانه داشته و مراقبت‌های افراط‌گونه را کنار بگذارند. گاه پدر و مادر به دلیل وسواس، افزایش استفاده از مواد ضدعفونی کننده و شست وشو در این ایام فرزندان را دچار اضطراب و تنش می‌کنند.
وی افزود: در راستای این تنش و نگرانی، برخی آسیب‌های روحی نظیر افسردگی و اختلال اضطرابی وسواس نیز در این کودکان افزایش می‌یابد. افسردگی هم در این جمعیت با علائمی نظیر کاهش تمرکز و اشتها، اختلال در خواب بروز کرده و بنابراین خانواده باید در خصوص افکار و احساسات فرزندان خود گفت وگو و با کودک همدلی کنند.
این روان‌درمانگر گفت: با بروز وسواس نیز والدین آرامش خود را حفظ کنند. با انجام رفتارهای وسواس‌گونه نظیر شست وشوی مداوم دست‌ها کودک را تشویق نکنند. ضدعفونی و رعایت بهداشت را به طور معقول انجام دهند.
عسکری‌پور تصریح کرد: پدر و مادر برنامه‌های معمول زندگی را در این دوران (در حد ممکن) ادامه دهند و برای خواب، آموزش و بازی در خانه زمان اختصاص دهند. در صورت گوشه‌گیری، انزواطلبی و غم و اندوه فرزندان، ارتباط خود را با کودک افزایش داده و با بهره‌گیری از فضای مجازی با دوستان، اقوام و خویشاوندان ارتباطات صوتی و تصویری داشته باشند.
اشتباه رایج والدین در مقابل فرزندان در دوران کرونا
این استاد دانشگاه ادامه داد: در دوران قرنطینه انرژی کودکان و نوجوانان به دلیل خانه‌نشینی به شدت کاهش یافته و والدین هم در نتیجه این شرایط (به غلط) توصیه به استراحت فرزندان می‌کنند. در این ایام پدر و مادر باید با واگذاری مسئولیت، ورزش کردن، آواز خواندن و... درصدد تخلیه انرژی و هیجانات فرزندان باشند.
عسکری‌پور تاکید کرد: خانواده از آسیب‌های روحی بی‌تفاوت نگذرند و در صورت تداوم اختلالات با متخصصان روانشناسی گفت وگو کرده و مشورت بگیرند.
نظر شما