رقابت پا به پای واکسن سازان ایرانی با برندهای جهانی/ ایران چگونه به باشگاه صادر کنندگان واکسن پیوست؟

به گزارش گروه سلامت ایرنا، حالا دو سال از اعلام خبر قطعی ورود بیماری کرونا به کشور می گذرد، سی بهمن ماه سال ۱۳۹۸ بود که خبر ابتلای دو هموطن ساکن شهر قم به بیماری کووید۱۹ در رسانه ها منتشر شد و دیری نپایید که این ویروس تاجدار جان این دو هموطن را گرفت. خبری نگران کننده که حکایت از ورود این منحوس به کشور داشت تا آهسته آهسته شهرهای مختلف کشور را درنوردد و روزانه خانواده های زیادی را داغدار کند.

آن دوران هنوز هیچکس حتی پزشکان هم اطلاع چندانی از نحوه برخورد با این بیماری نداشتند و انتشار اخبار ضد و نقیض شیوع بیماری در ووهان و تصاویر پزشکان با لباس های سفید و عجیب و غریب بر نگرانی مردم می افزود. همچنین انتشار برخی ویدئوهای عجیب و غریب در فضای مجازی چهره ای هولناک از این بیماری در اذهان عموم ساخت.

شیوع آهسته و افزایش تعداد ابتلاهای روزانه به این بیماری باعث شد تا مسوولان بهداشت و درمان کشور اولین پروتکل های بهداشتی و درمانی را تدوین کنند، اولین پروتکل های بهداشتی در کشور ما تاکید بر شستن مکرر دست‌ها، عدم تماس دست‌ها با سطوح خصوصا در اماکن عمومی، استفاده از دستکش و رعایت فاصله گذاری اجتماعی داشت؛ هرچند در آن دوران سازمان بهداشت جهانی استفاده از ماسک را برای مردم عادی توصیه نمی کرد اما رفته رفته استفاده از ماسک در اماکن عمومی اجباری شد همچنین فعالیت برخی اصناف محدود شد.

تحریم هایی دارویی در اوج بحران کرونا

با شیوع بیش از پیش بیماری و جان باختن تعداد بیشتری از هموطنان ستاد ملی مقابله با کرونا در کشور تشکیل و در نهایت طرحی با عنوان فاصله گذاری اجتماعی در درستور کار مسوولان قرار گرفت و مقرر شد هر کدام از اصناف که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکنند مشمول جریمه شوند. بر اساس همین طرح بود که تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، مراکز فرهنگی، کاهش ساعات اداری کارکنان، محدودیت در برگزاری تجمعات مذهبی، فرهنگی و... کلید خورد و به صورت مرحله‌ای به اجرا درآمد.

هرچند در آن دوران به گفته مسوولان، تحریم‌های آمریکایی که اجازه ورود ماسک، گان، کیت‌های تشخیصی، دارو و... را به کشور نمی‌داد و مسئولان بهداشت و درمان بارها اعلام کردند که علی‌رغم دروغ بزرگ آمریکایی‌ها مبنی بر تحریم نبودن دارو و تجهیزات پزشکی، اما با توجه به بسته بودن کانال نقل و انتقال مالی و در عین حال تهدید سایر کشورها از سوی آمریکا درباره عدم معامله با ایران، راه ورود این تجهیزات به کشور بسته است. هرچند در دسترس نبودن اقلام بهداشتی مردم را برای مدتی به دردسر انداخت اما با تلاش مردم و محققان کشور در مدت زمان کوتاهی ایران به یکی از تولیدکنندگان بزرگ ماسک و اقلام بهداشتی همچنین کیت‌های تشخیصی تبدیل شد.

مرگ های هولناک کرونا در پیک های سوم و چهارم

نوروز ۱۳۹۹ فرا رسید، مردم تا حد زیادی با آموزش‌هایی که از طریق رسانه ها و کارشناسان فراگرفته بودند پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می کردند اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت آن از سوی مردم، توانایی شناسایی کرونا از طریق افزایش کیت‌های تشخیصی تست PCR، ارتقاء مهارت کادر درمانی و... روند کاهشی به خود گرفت و این روند تا اواخر اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ ادامه داشت. اوضاع آرام شد و همه گمان کردند که اپیدمی پایان یافته است و همین بهانه‌ای شد برای برداشته شدن محدودیت‌ها، خیابان‌ها شلوغ شد و سفرها آغاز. همین موضوع باعث شد تا با گذشت دو هفته از رها کردن محدودیت‌ها کرونا روی دیگر خود را نشان دهد و آمار مبتلایان و فوتی‌ها روند افزایشی بگیرد و کشور وارد پیک دوم بیماری شود. پیک دوم با موارد ابتلا و فوتی‌های بیشتری همراه شد و تقریبا تا اوایل شهریور ماه ۱۳۹۹ به طول انجامید.

شیوع بیماری کرونا به همینجا ختم نشد و وقوع پیک‌های سوم و چهارم و  مرگ‌هایی ۴۰۰ تایی و ۷۰۰ تایی خانواده های زیادی را داغدار کرد و آرزوهای زیادی زیر خاک مدفون شد. روز (۱۶ دی ماه ۱۳۹۹) وزیر بهداشت ورود گونه انگلیسی کرونا به کشور را هم تایید کرد و نسبت به خطرات آن هشدار داد. ویروسی با قدرت سرایت و انتشار چند برابری نسبت به کرونای ووهان. بنابراین کرونا طغیان چهارمش را در کشور کلید زد. کاهش شدید رعایت پروتکل‌ها، از سر گیری سفرها و بی‌توجهی برخی مسئولان به وضعیت کرونا،   موج چهارم کرونا را طوفانی آغاز کرد. پیکی که با نوع انگلیسی ویروس، از برخی استان‌های جنوبی آغاز شد و تنها طی چند روز تمام مراکز استان‌ها را قرمز و بیمارستان‌ها را از بیماران بدحال کرونایی مملو کرد.

سه مسیر وزارت بهداشت برای تامین واکسن

هرچند موج چهارم بیماری هولناک تر از موج های قبلی بود اما زمزمه های ساخت واکسن در برخی کشورهای اروپایی نور امید را در دل ها زنده کرد. در آن دوران وزارت بهداشت هم دست روی دست نگذاشت و سه مسیر را برای دسترسی به واکسن کرونا پیش گرفت؛ تولید داخلی واکسن کرونا با توان دانشمندان ایرانی، تولید مشترک آن از طریق انتقال دانش فنی و در نهایت واردات. با توجه به شرایط کشور و نیاز به تامین ۱۲۰میلیون دز واکسن، پیش بینی وزارت بهداشت آن بود که حداقل دو سوم واکسن مورد نیاز کشور از محل تولید داخل تامین شود و بر همین اساس هم با تشکیل کمیته ملی واکسن، تولید واکسن کووید در پلتفرم‌های مختلف از بهار و تابستان سال گذشته در دستور کار قرار گرفت.

صف رونمایی از واکسن های ایرانی

صف رونمایی از واکسن های ایرانی به راه افتاد، برکت، کووپارس، نورا، فخرا، اسپایکوژن و پاستوکووک از جمله واکسن‌هایی بودند که در آن دوران یکی پس از دیگری با تلاش محققان ما از آنها رونمایی شد و واکسن برکت به عنوان اولین واکسن ایرانی توانست مجوز مصرف اضطراری را هم دریافت کند اما هنوز هم سهم واکسن‌های ایرانی در سبد واکسیناسیون ملی علیه کرونا همچنان ناچیز بود. هرچند در آن دوران وزارت بهداشت تمام توان خود را برای حمایت از تولید داخل به کار گرفت اما سنگ اندازی خارجی ها در خصوص فروش برخی تجهیزات ساخت واکسن این روند را با کندی مواجه ساخت. اما تحریم ها نه تنها مانعی برای تولید واکسن های ایرانی نشد که سکوی پرتابی برای افزایش تولید واکسن کرونا در کشور شد به طوری که تاکنون بیش از ۳۸ میلیون دز واکسن توسط واکسن سازان ایرانی تولید شده است.

از سوی دیگر تلاش‌های دولت برای مهار کرونا با افزایش تولید واکسن های تولید داخل ادامه داشت به طوری که با شروع فعالیت دولت سیزدهم سیاستگذاری تغییر کرد و اولویت تسریع در روند واکسیناسیون و واکسیناسیون حداکثری برای عموم مردم محور تصمیمات قرار گرفت. محموله‌های واکسن کرونا عمدتا از شرکت سینوفارم چین هر هفته با تعدادهای میلیونی وارد کشور شد، واکسیناسیون سرعت گرفت، صف‌های واکسن خلوت شد و خوشبختانه دولت سیزدهم توانست در عرض مدت ۷ ماه از شروع به کار بیش از ۲۰۰ میلیون دز واکسن را تامین کند تا مردم نگرانی بابت تامین واکسن نداشته باشند.

دیگر واردات واکسن نداریم

وزیر بهداشت در بازدید از موسسه واکسن و سرم سازی رازی در حصارک کرج و همزمان با تحول پنج میلیون از این واکسن به وزارت بهداشت گفت: «از این پس واردات واکسن نخواهیم داشت» و اعلام کرد که در بخش مصرف واکسن کرونا در کشور، اولویت با تولیدات داخلی است و متکی به این تولیدات خواهیم بود و این اطمینان را داریم که برای مردم هر نوع واکسنی خواهیم داشت.  

عین اللهی تاکید کرد: دقت وزارت بهداشت در این حوزه بسیار بالا است و طبق بررسی‌ها واکسن هایی که در داخل تولید می‌شود به لحاظ اثربخشی و کیفیت بی نظیر است. البته این امر برای رسانه‌های معاند سنگین است و علیه واکسن های ایرانی جنگ تبلیغاتی به راه می‌اندازند. اما اعتماد ما به واکسن داخلی زیاد است و مراحل تحقیق و تولید را به خوبی می‌بینیم که با حساسیت خاصی این فرآیند طی می‌شود؛  شعار دولت سیزدهم  «ما می‌توانیم» است.

با تزریق دو دز واکسن کرونا برای اکثریت جامعه ایران از واردات واکسن کرونا بی نیاز شده است و هموطنان می توانند با استفاده از واکسن های ایرانی کرونا خود را در برابر این ویروس منحوس واکسینه کنند. از سوی دیگر صدور مجوز مصرف اضطراری این واکسن ها و نتایج مثبت مطالعات بالینی واکسن‌های ایرانی و اثربخشی بیش از ۸۰ درصد آنها باعث شد تا چندین کشور از سراسر دنیا متقاضی خرید آنها شوند و زمینه صادرات واکسن‌های ایرانی کرونا فراهم شود.

پیوستن ایران به جمع صادرکنندگان واکسن

چندی پیش نیز آیین امضای تفاهم‌نامه ارسال واکسن برکت به کشور نیکاراگوئه با حضور مدیران گروه دارویی برکت ستاد اجرایی فرمان امام، سفیر کشور نیکاراگوئه در ایران، نماینده وزارت بهداشت و وزارت امورخارجه برگزار و زمینه صادرات این دستاورد مهم کشور فراهم شد. در همین راستا حمیدرضا جمشیدی، رئیس هیات مدیره گروه دارویی برکت در این مراسم با بیان اینکه امروز برای کشور و گروه دارویی برکت روز خوبی است، گفت: بعد از اینکه برکت به ظرفیت تولید ۶۰ میلیون دُز واکسن رسید و تمام خطوط تولیدش راه‌اندازی شد، نیاز کشور ما به تولید واکسن کرونا برطرف شد.

وی با بیان اینکه حجم زیادی واکسن را به شکل ذخیره داریم، اظهار داشت: با افتتاح خطوط جدید کارخانه شفافارمد، ایران به قطب تولید واکسن برکت در غرب آسیا تبدیل شد و از این فرصت برای برداشتن گام‌های جدی در جهت ارسال واکسن به خارج از کشور استفاده می‌کنیم.

میزان واکسیناسیون ۴۰ کشور دنیا زیر ۲۵ درصد است

وی افزود: میزان واکسیناسیون ۴۰ کشور دنیا زیر ۲۵ درصد است و بسیاری از کشورها هنوز موفق به تزریق دُز دوم و سوم نشده‌اند و همچنان دنیا با خطر موتاسیون این ویروس مواجه است و ممکن است سال‌های آینده با واریانت‌های جدید این بیماری آشنا شود. ظرفیت‌سازی گسترده‌ای در کشور ما و گروه دارویی برکت برای تولید واکسن آغار شد و روزهای آخر اخذ مجوز ورود به بازار واکسن اختصاصی سویه اومیکرون از وزارت بهداشت را سپری می‌کنیم.

جمشیدی با اشاره به اینکه حداقل ۵ کشور دیگر از طریق وزرای بهداشت‌شان تقاضای رسمی برای ارسال واکسن کرده‌اند و ما با آنان در حال مذاکره‌ایم، تصریح کرد: اعلام می‌کنم که اثربخشی بالا و عوارض کم این واکسن و انتشار اسناد علمی این واکسن در ژورنال‌های معتبر علمی جهان نویدبخش حضور عالمانه و انسان‌دوستانه ما در بازارهای جهانی است.

نهایی شدن مجوز صادارت ۴ میلیون دُز واکسن دیگر

حالا با گذشت حدود یک ماه از صادارت واکسن‌های کرونا بهرام دارایی رییس سازمان غذا و دارو از نهایی شدن مجوز صادارت ۴ میلیون دُز واکسن دیگر خبر داد. خبری که ایران را در زمره صادرکنندگان مهم واکسن دنیا قرار داده است.

رئیس سازمان غذا و دارو با اعلام این خبر که تولیدکنندگان داخلی می‌توانند در ماه حداقل ۵۰ میلیون دُز واکسن کرونا تولید کنند، اظهارداشت: تعدادی از تولیدکنندگان مشتریانی در خارج از کشور دارند و حدود ۴ میلیون دُز واکسن کرونای داخلی هم به خارج از کشور صادر شده است.

واکسن ایرانی، به ۱۰ کشور آفریقایی صادر خواهد شد

همچنین چند روز پیش نیز بهرام عین اللهی وزیر بهداشت در جلسه شورای اداری شهرستان فردیس خبر خوب دیگری را در خصوص صادارت واکسن‌های ایرانی داد و گفت: در روزهای نخست دولت، روزانه بیش از ۵۰ هزار بیمار کووید۱۹ شناسایی می‌شدند و بیش از ۷۰۰ نفر فوت می‌کردند که فاجعه انسانی بود اما دولت با قدرت وارد کنترل کرونا شد و واکسیناسیون را به بحث های سیاسی و FATF گره نزد و با قدرت، واردات و تزریق واکسن را پیگیری کردیم و امروز ۶ مجموعه واکسن سازی علیه کرونا در کشور فعال است و صادرات واکسن کرونا را نیز از یکی دو هفته پیش آغاز کرده ایم و واکسن ایرانی، فعلا به ۱۰ کشور آفریقایی صادر خواهد شد.

وزیر بهداشت تصریح کرد: یکی از دلایل موفقیت دولت در کنترل کرونا و واکسیناسیون، حضور و مشارکت مردمی بود و تا امروز بیش از ۱۴۷ میلیون دُز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است. هر طرحی که با مشارکت مردم همراه باشد، حتما به موفقیت می رسد.

عین اللهی تاکید کرد: توجه به شرکت های دانش بنیان و تقویت آنها، یکی از ضروریات است. بخش زیادی از صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی کشور در البرز مستقر است. باتوجه به نیروی انسانی متخصص و متعهدی که در کشور وجود دارد، می توانیم در تولید دارو و تجهیزات پزشکی به خودکفایی و صادرات برسیم و نیاز به حمایت دارد. در تولید داروهای بایوتکنولوژی، ایران یکی از کشورهای مطرح دنیا است و تولید این داروها توانسته تا حد زیادی، میزان ارزبری را کاهش دهد و به دانشمندان و افراد عاشق در حوزه تولید و خودکفایی، این قول را می دهیم که فرصت را پیش روی آنها گذاشته و موانع را برطرف می کنیم.