مهدی خانعلی‌زاده روز چهارشنبه در نشست بررسی تخصصی نتایج مذاکرات ایران و ۱+۴ در دانشگاه صنعتی شریف اظهار کرد: یکی از ایرادات جدی که نگاه سیاست خارجی دولت قبل آن را بر هم زد، نگاه به مذاکره بود. این نگاه که مذاکره به طور کلی به مفهوم ارزش است اشتباه بود واین نگاه هم که عنوان کردند مذاکره بد است هم اشتباه است؛ پس هر دوی این نگاه بد است.
کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: ابزارهای مختلفی در دیپلماسی وجود دارد که یکی از آنها مذاکره است در آن زمان دوقطبی ایجاد شد که یا موافق مذاکره هستید یا مخالف آن. شهادت سردار سلیمانی نیز فضای آن زمان را احساسی کرد.
وی تصریح کرد: توافق برجام قرار نبود صرفا هسته‌ای باشد، قرار بود سنگ بنای مسیر کنترل قدرت ایران را بردارد که اوباما نیز در کتاب سرزمین موعود آن را مطرح می کند. پس هدف برجام بهانه‌ای برای کنترل قدرت ایران بود.
کارشناس مسائل بین‌الملل عنوان کرد: برجامی که دولت قبل و تیم مذاکره کننده سابق اجرایی کردند، صرفا هسته‌ای نبود زیرا توان دفاعی و قدرت منطقه‌ای ایران را تحت‌الشعاع قرار می‌داد.
خانعلی‌زاده گفت: یک سال معطل اینستکس شدیم، تحریم‌های آیسا و کاستا مطرح شد و سپاه در لیست تروریستی و تحریمی قرار گرفت.
وی تصریح کرد: قانون لغو تحریم‌ها که اجرایی شد، باعث شد دولت بایدن از نگاه هدفمندانه‌ای که داشت برگردد. دولت قبل اشتباهی در حوزه دیپلماسی انجام داد که وارد فرآیند مذاکره برای بازگشت آمریکا به برجام شد.
کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: از نمایندگان مجلس بخواهید که به شما بگویند در وین ۶ آیا بندی وجود دارد که نشان بدهد ایران قصد واگذاری قدرت منطقه‌ای خود را دارد یا خیر در واقع تعهد فرابرجامی دادند.
خانعلی‌زاده بیان کرد: گزارش آخر وزیر امور خارجه قبلی به مجلس شورای اسلامی که خلاف واقع است، نمی‌تواند سند درستی برای استناد باشد باید حتما به متن پیش‌نویس وین ۶ استناد شود.
وی با بیان اینکه ما یک محصول حداقلی به نام برجام داریم، افزود: اگر بتوانیم از این حداقل، بهره‌مندی حداکثری داشته باشیم و طرف مقابل بتواند این را هضم کند، ما می‌توانیم مذاکره کنیم و بپذیریم که آمریکا به برجام برگردد. در شهریورماه ۱۴۰۰ جلسه‌ای با اعضای شورای عالی امنیت ملی برگزار شد و مقرر شد تیم ایرانی اگر می‌تواند انتفاع حداکثری در چارچوب برجام برای ایران فراهم کند، برود مذاکره کند.
کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: بنابراین از شهریور ۱۴۰۰ تصمیم نظام این شد که برجام احیا شود و از آذر ۱۴۰۰ تیم راهی مذاکرات شد و از آن زمان دستاوردهای روشنی داشته باشد از شهریور ۱۴۰۰ تا اواخر آبان، حدود دو ماه طول کشید روسیه و چین گفتند اگر شما به مذاکرات برنگردید ما به سمت آمریکا می‌رویم و اروپا هم عنوان کرد که مکانیزم ماشه را فعال خواهد کرد. بنابراین ایران مجبور به از سرگیری مذاکرات وین شد.
خانعلی‌زاده گفت: اکنون هم همه مذاکرات در قالب non-paper است و چیزی تحت عنوان پیش‌نویس وجود ندارد. PMD (ابعاد احتمالی نظامی) بسته شد. ایران سوالات آژانس را پاسخ داد و پرونده PMD ایران توسط شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسته شد.
وی ادامه داد: موضوع دیگر نگهداری سانتریفیوژها بود. ایران گفت آنها را از بین نمی‌برم و در سایت نگهداری می‌کنم. در صورت عمل نکردن به تعهدات توسط طرف مقابل، ظرف ۲۴ ساعت، سانتریفیوژها را فعال می‌کنیم که در NON-PAPER پذیرفته شد. این‌ها تعهدات ذاتی است که طرف مقابل حاضر به پذیرش آنها شد.
در ادامه این نشست، مسعود براتی کارشناس مسائل تحریمی بیان کرد: در واقع یک گزاره ای در مردم ایجاد شد که مذاکره می‌تواند رفع تحریم بیاورید و به تبع این رفع تحریم، می توان مشکلات اقتصادی را حل کرد. این گزاره به عنوان گزاره‌ای معتبر بین خواص نهادینه شد.
وی اضافه کرد: سال ۹۲ و زمان انتخابات، جامعه درگیر مذاکرات و گزاره آن شد و با استناد به کتاب راز سر به مهر قائم مقام وزیر خارجه ایتالیا تماس گرفت و گفت که دیگر مذاکره میان شما و ما نیست؛ مذاکره مطالبه مردم ایران از شما است.
این کارشناس مسائل تحریم بیان کرد: از سال ۹۲، خوب یا بد، تلخ یا شیرین، سیاست اعلامی ما در سیاست خارجی، همان بود که آمریکا می خواست؛ مذاکره برای رفع تحریم. مذاکره برای رفع تحریم بال مکمل برای اعمال تحریم است که این موضوع را خود آمریکایی‌ها بارها اعلام کرده‌اند.
براتی گفت: جامعه باید کاملا درگیر شود و با همان شرایطی که رهبری اعلام کردند؛ نقد باید دلسوزانه باشد و روی بدبینی و بدخواهی نباشد. آقای باقری را می شناسم. ایشان واقعاً مبارزه می‌کنند. با مطالعه مقاله آقای باقری در نشریه فایننشال تایمز متوجه این موضوع میشوید.
این کارشناس مسائل تحریمی تاکید کرد: توافق قرار است که انتفاع اقتصادی تامین کند و اگر غیر از این باشد طبیعتاً تکلیف روشن است.
براتی خاطرنشان کرد: دولت سیزدهم پذیرفته که مسیر مذاکره، مسیر قابل اتکایی نیست؛ همین مسئله باعث می‌شود مسیر اجتماعی شدن به درستی طی شود و به اصالت خودمان و قدرت خودمان بازگردیم.
علی خضریان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست گفت: تیم مذاکره کننده جدید متن پیش‌نویس وین ۶ را به طور کامل تفسیر و برخی تغییراتی در آن به وجود آورد.
وی اضافه کرد: تیم‌های مقابل ابتدا آن را نپذیرفتند اما از آنجایی که چیزی امضا نشده بود مجبور به پذیرش حرف ایران شدند.
سخنگوی کمیسیون اصل نود اضافه کرد: رهبر انقلاب فرمایشاتی در زمینه مذاکرات دارند که ما در زمان صحبت در مورد این مسئله، موظف به رعایت آنها هستیم و حق خروج از این سیاست‌ها را نداریم.
هادی آجیلی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست با اشاره به پذیرش اجرای پروتکل الحاقی توسط ایران در زمان اجرای برجام، گفت: ایران ابتدا عضو NPT شد، پس از آن اجرای پروتکل الحاقی نیز به آن اضافه شد.
وی اضافه کرد: در بند یک پروتکل الحاقی نظارت‌های سرزده سایت‌های هسته‌ای ایران وجود دارد که بازرسان آژانس ۴۸ ساعت قبل خبر می دهند و سایت ها را بررسی می کنند.
آجیلی افزود: بند دوم نیز نظارت نامحدود به لحاظ جغرافیایی در این پروتکل وجود دارد یعنی بازرسان آژانس از هر سایتی که بخواهند در هر زمانی بازرسی می کنند.
وی گفت: مذاکره کنندگان قبلی اجازه نظارت‌های فراپروتکلی را نیز به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی دادند یعنی علاوه بر نظارت های پروتکل الحاقی، اجازه نظارت بر معادن و نصب دوربین های آنلاین در سایت‌های هسته‌ای را به آژانس دادند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: ایران تنها کشوری بود که اجازه نظارت در این چارچوب را به آژانس انرژی اتمی داد.
وی گفت: این سوال وجود دارد که چه ضمانتی وجود دارد که رئیس جمهور بعدی آمریکا در صورت توافق دوباره تحریم‌ها را برنگرداند و زیر قرارداد نزند که طرف آمریکایی بحث Long Day (روز طولانی) مطرح کرد که ایران آن را نپذیرفت.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: این ضمانت ها تنها با راستی آزمایی توسط ایران و فروش میزان زیادی از بشکه های نفت و بازگشت پول آن به کشور محقق می‌شود.
ابوالفضل بازرگان کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در این نشست گفت: هماهنگی میدان و دیپلماسی از مهم ترین اتفاقاتی بود که سال گذشته روی داد.
وی با بیان اینکه مذاکره را مطرح می‌کردند و اعلام می‌کرد که گزینه نظامی روی میز است، افزود: اما امروز با بالارفتن قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، آمریکا توان عنوان کردن آن را ندارد و بحران‌های کنونی مانند بحران اوکراین، چین و تایوان، باعث شده است که آمریکا این توان را نداشته باشد و مجبور به بازگشت به برجام شده است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: این فرصتی برای ما بود که به لحاظ تاکتیکی به آمریکا فشار وارد کنیم تا منافع ما را تامین کند و تحریم‌های ایران را لغو کند.
وی اظهار کرد: ضرب الاجل برای ما قرار می‌داد، بارها عنوان می‌کرد که حاضر به انجام تصمیمات سخت هستیم، چه شده است که امروز تعلل می‌کند و با خیال راحت مذاکرات را جلو می‌برد؟
این کارشناس مسائل بین‌الملل اضافه کرد: ما باید بلد باشیم که خواسته های خود را جلو ببریم و به اصطلاح، کالای خود را گران بفروشیم. اگر منافع و امنیت ملی ما در مذاکرات تأمین نشود ما هم مثل دولت‌های دیگر مجبور به اتخاذ تصمیمات سخت می‌شویم.
وی گفت: منظور من عبور از فتوای رهبری و ساخت بمب هسته‌ای نیست؛ در واقع برای احیای برجام و برای اینکه به شروط خود دست پیدا کنیم باید فشار بیشتری وارد کنیم. اما نه اینکه بخواهیم مذاکرات را برهم بزنیم.
بازرگان خاطرنشان کرد: ایران تاکنون از شرایط بین‌المللی استفاده کرده و در واقع مذاکرات وین هفت و هشت، قابل مقایسه با وین ۶ نیست.
کیان عبداللهی سردبیر خبرگزاری تسنیم نیز در این نشست با بیان اینکه مبنای مذاکرات مبنای تامین منافع ملی است، گفت: فضای سیاسی کشور در دولت قبل به شکلی شده که جناح های سیاسی وارد یک ورطه شدند.
وی اضافه کرد: ما باید آرام آرام تلاش کنیم این فضا را به سمت راهبرد خودمان برگردانیم و نباید فکر کنیم که این توافق همه مسئله کشور است و تنها بخشی از پروسه خواهد بود.
عبداللهی تصریح کرد: به هر حال ما برجام را به ارث برده‌ایم و اگر بخواهیم برجام را برهم بزنیم، بازگشت به پیش از برجام، برگشت به صفر نیست؛ بلکه بازگشت به صفر کلوین است.
نظر شما