به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، افزایش قیمت کاغذ، فیلم، زینک و دیگر مواد اولیه مورد نیاز برای چاپ کتاب باعث افزایش قیمت کتاب می‌شود، تا جایی که بعد از هر تجدید چاپ، قیمت تا حدی افزایش پیدا می‌کند که خرید مجدد آن برای کتاب‌فروشان نیازمند هزینه بیشتر و استفاده از سرمایه کتاب‌فروشی است.
سوی دیگر این ماجرا مولفان و مترجمان هستند که درصدی از قیمت پشت جلد را به عنوان حق‌التالیف و حق‌الترجمه دریافت می‌کنند. در چنین شرایطی برخی از ناشران حقوق نویسندگان و مترجمان را نادیده می‌گیرند و بر اساس قیمت اولیه کتاب، حق‌التالیف را پرداخت می‌کنند.
سیامک گلشیری، نویسنده حوزه بزرگسال و کودک و نوجوان درباره ناشرانی که بر اساس قیمت ابتدایی کتاب و نه تجدید چاپ‌های آن، حق‌التالیف را می‌پردازند، به خبرنگار ایرنا گفت: ناشران بزرگ و حرفه‌ای این کار را نمی‌کنند، با دو ناشر همکاری دارم که صداقت دارند و این کار را نمی‌کنند، بلکه بر اساس قیمت پشت جلد درصدی را که با مولف قرارداد بستند، پرداخت می‌کنند. حق‌التالیف به قیمت پشت جلد کتاب‌ها برمی‌گردد، هرچقدر هم قیمت کتاب تغییر کند، درصد ثابت قیمت پشت جلد برای مولف هیچ تغییری نمی‌کند.
برخی از مولفان حق کلی کتاب را می‌فروشند
به گفته این نویسنده ناشران حرفه‌ای بعد از هر تجدید چاپ کتاب، در صورت تغییر قیمت پشت جلد، درصد حق‌التالیف را محاسبه و پرداخت می‌کنند.
مترجم چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد؟ادامه داد: در سال‌های اخیر قیمت پشت جلد کتاب تغییرات زیادی دارد و درصد حق‌التالیف هم براساس درصد تعیین شده در قرارداد پرداخت می‌شود، یعنی به همان میزان بالا می‌رود. وقتی که مولف براساس درصد درج شده در قرارداد عمل کند، مساله‌ای پیش نمی‌آید مگر اینکه در قرارداد قید شده‌باشد که حق‌التالیف تا سقف مشخصی پرداخت می‌شود و بیش از آن به نویسنده و مترجم پرداخت نمی‌شود که در مورد ناشران حرفه ای اینطور نیست.
گلشیری با بیان اینکه در جریان کار ناشران بزرگ است و ناشران راهی جز افزایش قیمت کتاب ندارند، گفت: زمانی که قیمت کاغذ به صورت مکرر در حال افزایش است، ناشران باید برای بقای خودشان قیمت‌ها را افزایش بدهند. اگر قیمت کتاب را بالا نبرند چگونه می‌توانند هزینه‌های انتشارات را تقبل کنند؟ زیرا فقط قیمت کاغذ نیست که افزایش پیدا می‌کند، بلکه قیمت فیلم، زینک، کارگر، شرکت پخش و دیگر مسائل مربوط به کتاب افزایش پیدا می‌کند. که من می‌توانم بگویم، در باره کتاب‌های خودم است. برخی از کتاب‌های من تا دو سه سال پیش دو سه بار در سال تجدید چاپ می‌شدند، اما تجدید چاپ همان کتاب‌ها به یکسال یکبار یا یکسال و نیم یکبار تبدیل شده‌است.
نویسنده نفرین شدگان با بیان اینکه برخی از نویسندگان و مترجمان حق کتاب را در ابتدا به ناشر می‌فروشند، توضیح داد: در این روش یکبار رقم کلی به مولف یا مترجم پرداخت می‌شود و با تجدید چاپ کتاب، مولف حق‌التالیف دریافت نخواهدکرد. مترجمی را می‌شناسم که ۱۸ بار کتابش تجدید چاپ شد، اما همان ابتدا کتابش را فروخته و بر اساس همان قرارداد خرید، حق‌الترجمه گرفته‌بود.
مردم نمی‌توانند مانند گذشته کتاب بخرند
گلشیری افزایش قیمت کتاب و کاهش قدرت خرید مردم را به عنوان لطمه بزرگ این روزها اعلام کرد و ادامه داد: این مساله لطمه بزرگی است که خسارت آن متوجه ناشر، نویسنده، مترجم و شاعر می‌شود. قیمت کتاب‌ها به صورت مکرر افزایش پیدا می‌کند، اما قدرت خرید مردم افزایش چندانی پیدا نکرده، در نتیجه تعداد نسخه‌هایی که یک کتاب فروخته می‌شود، خیلی کم می‌شود. بنابراین ناشر متضرر می‌شود، نویسنده و مترجم هم ضرر می‌کنند.
او با طرح این سوال که مخاطب تا چه زمانی می‌تواند افزایش قیمت کتاب را تحمل کند و کتاب بخرد؟ بیان کرد: با کتاب‌فروش بسیار معتبری صحبت می‌کردم، می‌گفت که قیمت برخی از کتاب‌ها آنقدر بالا است که اگر برای مثال سال گذشته ۲۰ نسخه از کتاب را در هر دوره خرید از ناشر خریداری می‌کرد، در این روزها فقط می‌تواند پنج نسخه از کتاب را تهیه کند.
نظر شما