بررسی خبرنگار ایرنا از دستگاه‌های اقتصادی خراسان شمالی اعم از شورای هماهنگی بانکهای دولتی و اداره کل اقتصاد و دارایی حاکیست با وجود فعالیت این واحدهای صنعتی در داخل استان و بهره‌گیری از خدمات زیرساختی این منطقه، به دلیل فعالیت دفاتر مرکزی آنها در پایتخت، تمامی مبادلات و گردش مالی و پولی این واحدها نیز در تهران انجام می شود و خراسان شمالی که تمامی خدمات مورد نیاز این واحدها را در سال بر دوش می کشد، سهمی از این گردش مالی ندارد.
بر اساس این گزارش نه تنها تمامی گردش مالی این واحدهای بزرگ صنعتی در خارج از استان و پایتخت انجام می شود که در همه گیری ویروس کرونا با وجود پیشقدم شدن خیرین برای کمک مالی و تجهیزاتی به دانشگاه علوم پزشکی بجنورد و دانشکده اسفراین، طبق اذعان استاندار خراسان شمالی به عنوان رییس ستاد استانی مقابله با کرونا کمترین سهم این کمک های انساندوستانه در همه گیری کرونا مربوط به این واحدهای بزرگ است به طوری که ۲ واحد بزرگ صنعتی بجنورد شامل پتروشیمی و سیمان تاکنون هیچ سهمی حتی در کمک های خیرخواهانه برای همه گیری کرونا نیز نداشتند.
اهمیت این موضوع به حدی است که استاندار کنونی خراسان شمالی اعلام کرد که علاوه بر اینکه ارز حاصل از صادرات صنایع مادر در پایتخت ذخیره می شود؛ منابع بانکهای خصوصی حاصل از سپرده‌گذاری نیز به خارج از استان منتقل می شود که باید این بانک ها را ملزم به سرمایه گذاری در داخل استان کنیم و در این باره چاره اندیشی کرد.
وضعیت نامناسب اقتصاد خراسان شمالی
اگر نیم نگاهی به شرایط اقتصادی خراسان شمالی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که شرایط اقلیمی متنوع در استان زمینه مساعدی را برای انجام امور کشاورزی و دامپروری برای اهالی این خطه به وجود آورده است و اقتصاد این استان بر محوریت کشاورزی بنا نهاده شده است و سال هاست که این بخش نیز سنتی اداره می شود و دغدغه های کشاورزان نیز داستانی متفاوت دارد.
صرف نظر از کشاورزی و دامداری در خراسان شمالی بخش صنایع نیز موقعیت مناسبی ندارد و بر اساس آمارها تنها ۳۴۰ واحد تولیدی در استان فعال است که به نسبت شهرستان های استان های همجوار بسیار ناچیز است و وجود مجتمع ها و صنایع دیگر نظیر مجتمع پتروشیمی، کارخانه سیمان و کارخانه‌های پلاستیک بجنورد، مجتمع فولاد اسفراین، کارخانه آلومینیومی جاجرم، نیروگاه برق و کارخانه قند شیروان از صنایع مادر استان محسوب می شوند که همین صنایع هم دست بی مهری را بر خطه کشاورزخیز خراسان شمالی می کشند و سود حاصل از صادرات و مالیات خود را در پایتخت ذخیره می کنند و دست مردم این خطه از سرمایه گذاری این صنایع کوتاه می ماند.
مهمترین تعبیر را از وضعیت اقتصادی خراسان شمالی را در مصاحبه های نماینده مردم بجنورد در مجلس شورای اسلامی با رسانه ها می توان یافت که محمد وحیدی این شرایط را "قرمز" تعبیر می کند وی می گوید این استان در سال ۱۳۹۸ کوچک‌ترین اقتصاد کشور را تجربه کرده است، گرچه این استان در سال گذشته نیز با توجه به شاخص های اقتصادی مرکز ملی آمار شرایط بهتر از این نداشته است.
این نماینده مجلس گرچه "مشوق‌های دولتی از جمله بخشش عوارض، ساده‌شدن کسب مجوزها، تسهیل محیط کسب وکار، تقویت مدیریت‌های دلسوز و توانمند، رونق صنایع بخش کشاورزی و زنجیره‌های تولید، صنایع پایین دستی صنایع بزرگ، ایجاد زیر ساخت‌های راه و راه آهن مشهد- بجنورد- گرگان و گمرک مرزی را لازمه رونق اقتصادی خراسان شمالی می داند ولی نباید از میزان ارزی که توسط صنایع مادر از استان خارج می شود نیز غافل شد".
فرار ۹۰ درصد ارز حاصل از صادرات
مدیرکل اموراقتصادی و دارایی خراسان شمالی نیز در ادامه این گزارش تغییر جهت سود حاصل از صنایع مادر را تایید و با بیان آماری جدید، می گوید: ۶۴ میلیون دلار کالا در سال گذشته از این استان صادر شد که ۹۰ درصد ارز حاصل از این صادرات در بانک های خارج استان سپرده گذاری شد.
مجید درخشانی که به سختی آمار را بر زبان می آورد و معتقد است که ناراحتی این صنایع را به دنبال خواهد داشت، می افزاید: این میزان از کالای صادراتی توسط آمار رسمی گمرک اعلام شده است و میزان ارز حاصل از صادرات و سپرده گذاری در بانک های خارج از استان توسط آمار رسمی دبیر کمیسیون هماهنگی بانک های استان اعلام شده است.
وی می گوید: صنایع مادر پتروشیمی، سیمان، آلومینا، لوله گستر و قند در خراسان شمالی در جغرافیایی استان در شمالشرق کشور فعالیت دارند و با وجود بهره گیری از خدمات استانی تمامی مبادلات و گردش مالی این واحدها در خارج از استان و پایتخت انجام می شود و با وجود آن که گردش مالی این واحدهای بزرگ تا چندین هزار میلیارد ریال برآورد می شود، به دلیل این که دفاتر مرکزی آنها در پایتخت قرار دارد، خراسان شمالی سهمی از گردش مالی این واحدهای بزرگ ندارد.
مدیرکل اموراقتصادی و دارایی خراسان شمالی که اصرار دارد این منابع باید در بانک های داخل استان سپرده گذاری شود، می افزاید: اگر گردش مالی این واحدهای بزرگ در داخل خراسان شمالی انجام شود، کمک بزرگی برای پشتوانه مالی استانی است که چرخ بسیاری از واحدهای دیگر را به حرکت در می آورد و اشتغال استان را سامان می دهد.
دبیر شورای هماهنگی بانک های خراسان شمالی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با گلایه از گردش مالی صنایع بزرگ در خارج از استان می گوید: بطور قطع بانک‌هایی که مجهز به منابع واحدهای صنعتی بزرگ در منطقه خود باشند و از سپرده ریالی و ارزی بهره مند شوند، چتر حمایتی مالی وسیع‌تری را می‌توانند برای اشخاص حقیقی و حقوقی بگسترانند.
علی اصغر هدایتی از بیان دقیق میزان ارز حاصل از صادرات این صنایع در بانک های داخل و خارج از استان خودداری کرد و می افزاید که رسانه ای کردن این آمار موجب ناراحتی مدیران این صنایع می شود و اندک منابع خود را نیز در بانک های داخل استان سرمایه گذاری نمی کنند.
دوگانگی اظهار نظر مسوولان
آلومینای ایران در شهرستان جاجرم، واحد تولیدی منحصربه‌فرد و تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور است که این محصول به عنوان ماده اولیه چهار واحد تولیدی از جمله ایرالکو، المهدی، سالکو و نیز تولید شمش در جاجرم به مصرف می‌رسد.
مجتمع آلومینای ایران در شهرستان جاجرم در ۱۵۰ کیلومتری جنوب بجنورد و پنج کیلومتری شمال شهر جاجرم واقع بوده که در سال ۱۳۸۰ به بهره‌برداری رسیده است و این مجتمع صنعتی، که قطب تولید پودر آلومینیوم در کشور است، تاکنون سه هزار و ۵۴۰ نفر فرصت شغلی مستقیم داشته است.
مدیرعامل این شرکت در مورد نحوه گردش مالی به خبرنگار ایرنا می گوید: تمامی چرخه مالی این شرکت در داخل خراسان شمالی و در بانک های شهرستان جاجرم انجام می شود و این چرخش مالی کمک زیادی به اقتصاد این خطه می کند.
تورج زارع می افزاید: این شرکت ۲ محصول آلومینا و شمش تولید می کندو تنها بخشی از شمس صادر می شود و متناسب با مقدار واردات "آند" بعنوان محصول مورد نیاز، شمش تهاتر می شود و در بخش تولیدات آلومینا نیز ممنوعیت صادرات داریم چرا که تمامی این محصول مورد نیاز کارخانجات داخل است و در داخل کشور به فروش می رسد و گردش مالی آن در بانک های شهرستان جاجرم انجام می شود.
طرح مجتمع پتروشیمی بجنورد از صنایع مادر دیگری که از سال ۱۳۷۱ آغاز و در بیش از چهار سال با صرف هزینه ۵۲۴ میلیون دلار و ۵۲۰ میلیارد ریال ساخته شد و در تیر ماه ۱۳۷۵ با حضور رئیس جمهور وقت مورد بهره برداری قرار گرفت.
پتروشیمی خراسان بزرگترین بنگاه اقتصادی شمال شرق کشور است که با استمرار تولید برای بیش از یکهزار و ۲۰۰ نفر به صورت مستقیم و بیش از سه هزار نفر به صورت غیر مستقیم فرصت شغلی داشته است و این مجتمع سالانه ۶۲۰ هزار تن کود شیمیایی اوره، ۳۳۰ هزار تن آمونیاک، ۲۰ هزار تن کریستال ملامین و ۵۰۰ تن ازت مایع تولید می کند.
مدیر امور مالی این مجتمع پتروشیمی نیز در گفت و گو با ایرنا می گوید: تمامی حساب های ارزی و ریالی این مجتمع در بانک های داخل خراسان شمالی سپرده گذاری شده است.
محمد سیدی می افزاید: سال ۱۴۰۰ در حدود ۱۳۰ میلیون دلار محصول اوره، آمونیاک و ملامین به کشورهای منطقه صادر شد که تمامی مبادلات ارزی آن از طریق صرافی های بانک های داخل استان انجام شد.
در مجموع براساس اعلام مرکز آمارد ایران تورم سالانه ( ۹۹) برای خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب ۳۸.۶ درصد و ۴۰.۶ درصد بود که برای خانوارهای شهری ۲.۴ درصد افزایش و برای خانوارهای روستایی ۲.۹ درصد افزایش داشته است.
کارشناسان اقتصادی، عقب ماندگی در زیرساخت ها به خصوص در حوزه راهها اعم از هوایی، زمینی و ریلی و عقب ماندگی حدود ۲۰ درصدی در زیرساخت راههای روستایی، نبود واحدهای بزرگ تولید پوشاک، خام فروشی محصولات تولیدی استان و دوری از مراکز تولید را از دلایل اصلی تاثیرگذار در گرانی مایحتاج عمومی این استان نسبت به سایر استان های کشور می دانند.
استان خراسان شمالی ۸۶۳ هزار نفر جمعیت دارد که ۴۴ درصد از این جمعیت در روستاها و مابقی در شهرها سکونت دارند و از لحاظ سهم اشتغال نیز حدود ۴۰ درصد از اشتغال استان در حوزه کشاورزی و مابقی در حوزه صنعت و خدمات است.
نظر شما