اگرچه این بنا تاکنون ۲ بار مرمت شده و عملیات مرمت آن در زمان حاضر در حال اجراست اما کوشک کودنگون در ابتدای راه احیا قرار دارد و حتی کاوش های باستانی شناسی جامعی بر روی آن صورت نگرفته است به طوری که کارشناسان میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد هنوز نمی توانند با قطعیت بگویند که این سازه تاریخی رصدخانه بوده یا به منظور دیگری احداث شده است.
در حالی که دیگر رصدخانه های کشور به ویژه در زمان وقوع پدیده های طبیعی چون ماه گرفتگی یا خورشید گرفتگی میزبان علاقه‌مندان به پدیده‌های آسمانی در پای تلسکوپ‌ها، تجهیزات و رصد آسمان است انجام نشدن کاوش های جامع باستان شناسی برای تایید نظر کارشناسان درباره رصدخانه بودن این بنای تاریخی جای سوال دارد.
البته بسیاری از فعالان حوزه گردشگری اعتقاد دارند که بنای تاریخی کوشک کودنگون می‌تواند فرصتی برای جذب مسافران و حتی اجرای برنامه‌های علمی مرتبط با نجوم یا تورهای عکاسی آسمان شب باشد.
فعالان دانش نجوم نیز بر این باورند که این بنای تاریخی به دلیل قرار گرفتن در یک منطقه گردشگرپذیر با جاذبه‌های گردشگری متعدد، پتانسیل زیادی برای رونق و گسترش فعالیت‌های علمی و توریستی دارد بنابراین باورها به نظر می رسد که احیای این سازه تاریخی نیازی است که افزون بر حفظ مواریث کهن در این خطه از کشورمان می تواند فرصتی برای درآمدزایی نیز باشد.
آشنایی با این سازه تاریخی
کوشک کودنگون در ۱۰ کیلومتری شرق شهر دوگنبدان قرار دارد و دارای اضلاعی مربع شکل به طول ۲۰ متر است که دیواره های اصلی این بنای تاریخی با سنگ و گچ ساخته شده است، با فاصله کمی از دیوار اصلی که دست کم ارتفاع آن به پنج تا ۵/۴متر می رسد، دیواره حجره ها در در حیاطی واقع شده که اطراف آن را حجره های مسکونی فرا گرفته است.
کارشناسان میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد اعتقاد دارند که وجود کوشک دلیلی بر رونق و آبادی این منطقه در آن زمان بوده است و احیای این بناها در دوران کنونی به دلیل گردشگری و جذب ایرانگردان و جهانگردان دارای اهمیت زیادی است.
کوشک کودنگون یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در شهرستان گچساران است که قدمت آن به دوره پیش از اسلام می رسد و این بنای تاریخی در تاریخ سیزدهم آبان سال ۱۳۸۶ به شماره ثبت ۱۹۷۴۶ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است.
دیدگاه کارشناسان درباره کوشک کودنگون
معاون میراث‌فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: بنای تاریخی کوشک کودنگون احتمالا یک رصدخانه تاریخی بوده اما برای اظهارنظر قطعی درباره اینکه این بنا رصدخانه بوده یا خیر نیازمند کاوش های باستان شناسی بیشتری هستیم.
رحیم دادی نژاد با بیان اینکه رصدخانه ها به عنوان مرکز شکوفایی علوم و فنون تمدن ایران زمین دارای ارزش تاریخی هستند تاکید کرد: این بنای تاریخی برای شناسایی بیشتر، حفظ و پیشگیری از تخریب نیازمند تزریق اعتبار است.
رصدخانه های تاریخی و کاربرد این بناها
در روزگاران گذشته که تجهیزات پیشرفته امروزی برای رصد اجرام آسمانی نبود سازه های تاریخی رصدخانه به شکلی مرتفع با پله های پرشمار ساخته می شد تا دانشمندان بتوانند براساس نیازهای آن روز اطلاعاتی کسب کنند.
بر خلاف تصور دهنی بسیاری از افراد که رصدخانه را به عنوان مکانی صرفاً برای رصد ماه و ستارگان می شناسند اما در دوره های تاریخی مختلف از رصدخانه ها برای مقاصد مهم تری مانند تعیین زمان طلوع و غروب خورشید ، تعیین انقلاب زمستانی، تابستانی و برای تدوین تقویم و مقاصد دست اول زندگی مانند کشاورزی، دامداری، هواشناسی و یا نیازهای مذهبی استفاده می شده است.
برنامه های صیانت و احیای کوشک کودنگون
دادی نژاد عنوان کرد: میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد بنای تاریخی کوشک کودنگون را در دهه ۸۰ از بخش خصوصی خریداری کرده است.
وی تاکید کرد: عملیات اجرایی آواربرداری، مرمت کوشک کودنگون از یک ماه پیش آغاز شده است.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گچساران گفت: بنای تاریخی کوشک کودنگون تاکنون ۲ بار مرمت شده و عملیات اجرایی آن هم اکنون ۷۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
رحیم خردمند اظهار داشت:این طرح با ۲۵۰ میلیون تومان اعتبار در دست اجراست.
وی عنوان کرد:این بنای تاریخی پیش از این تا زیر سقف در خاک و آوار فرو رفته بود.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گچساران تصریح کرد: نیاز است برای ادامه عملیات کاوش و مرمت این بنای تاریخی در سال جاری حداقل ۳۰۰میلیون تومان اعتبار به این بنای ارزشمند تاریخی اختصاص یابد.
خردمند از فرماندار و دیگر مسوولان گچساران و استان کهگیلویه و بویراحمد خواست تا اعتبارات بیشتری برای احیای بنای تاریخی کوشک کودنگون اختصاص دهند.
وی گفت: احیای این بنای تاریخی افزون بر زنده نگه داشتن مواریث کهن نقش مهمی در جذب ایرانگردان و حتی جهانگردان دارد.
شهرستان گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد ۱۳۷ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد.
نظر شما