ابزار سوت‌زنی، زمینه‌ساز افزایش شفافیت در معاملات بازار سرمایه

«محمد میرزایی» امروز (یکشنبه) در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به راه‌اندازی سامانه سوت‌زنی در بازار سرمایه و تاثیر آن بر روند معاملات بورس اشاره کرد و افزود: ارزیابی فواید یا مضرات یک اقدام سیاستی، نیازمند گذر زمان است تا بتوان در مورد آن تحلیل کرد؛ در غیر این صورت مباحثی که بیان می‌شود فقط انتزاعی خواهد بود.

وی خاطرنشان‌کرد: با این‌حال ۲ نکته کلی حائز اهمیت است، در ابتدا این اقدام می‌تواند ضمن بهبود کارایی بازار سهام در افزایش ریسک تخلفات و کاهش احتمال وقوع تخلف تاثیرگذار باشد.

میرزایی ادامه‌داد: نباید از این نکته غافل ماند در محیط‌هایی که ساختار حقوقی مستحکم و همه‌جانبه‌ وجود ندارد، ممکن است رقبا از این ابزار برای ایجاد شوک استفاده کنند، برای مثال موضوعی کذب را برای سوت‌زنی درنظر بگیرند و در عمل به بازار لطمه بزنند.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که سوت‌زنی تا چه میزان می‌تواند در شناسایی جرایم تاثیرگذار باشد، گفت: در ابتدا برای بررسی تاثیر این اقدام، لازم است تا زمان مناسب سپری و کارایی این ابزار مشخص شود، همچنین انتظار تاثیر از هر ابزاری را باید در حد نفوذ آن ابزار تنظیم کرد و از طرفی تناسب انواع، ماهیت و عامل تخلفات با ابزار مورد استفاده مورد توجه قرار بگیرد.

وی اضافه‌کرد: برخی از رفتارهای نامناسبی که در بازار رخ می‌دهد ناشی از فقدان قواعد تنظیم‌گری مشخص در برخی حوزه‌ها، فقدان ابزارهای شفاف‌کننده معاملات به صورت سریع و خلاءهای زیرساختی و قانونی در مورد نحوهء گزارش عملکرد بنگاه‌ها است که باید مورد توجه ناظران بازار سرمایه باشد.

میرزایی به تاثیر ابزار سوت‌زنی در راستای شفاف‌سازی و سالم‌سازی بازار اشاره کرد و افزود: از این ابزار باید به اندازه حیطه نفوذ انتظار داشت و شکی در زمینه کمک این ابزار در وضعیت شفاف‌سازی بازار وجود ندارد اما در خصوص میزان و کیفیت آن نمی‌توان ضریب چندان بالایی را ارائه داد.

این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: باید این موضوع مورد توجه باشد که فعالان بازار سرمایه، اشخاص همگن نیستند، برخی از قدرت بالا و چندجانبه‌ برخوردارند که این افراد در زمره بزرگترین اشخاص فعال بورس قرار می‌گیرند و برخی‌ دیگر عناصر خرد و با وزن اندک هستند.

وی افزود: طبیعتا تاثیرگذاری این ابزار بر این ۲ طیف یکسان نیست و در صورتی که بر دسته نخست تاثیر خاصی نداشته باشد، به طور حتم بر وضعیت کلی بازار هم نمی تواند با تاثیر چشمگیری همراه شود.

با اشاره به اینکه بازار تحت تاثیر اقداماتی نظیر راه‌اندازی سامانه سوت‌زنی، افزایش عمق مظنه، تصمیمات اصلاحی برای ETFها، تعیین سقف خوراک گاز صنایع بورسی، پرداخت سود سهام عدالت و سودهای رسوبی شرکت‌ها وضعیت مناسب‌تری پیدا کرده است، افزود: در مجموع طی ماه‌های اخیر، بازار سرمایه وضعیت مناسب‌تری را نسبت به سال ۱۳۹۹ و نیمه ابتدایی ۱۴۰۰ تجربه کرده است.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: برخی از این اقدامات، مانع از بروز شوک در بازار سهام شدند و برخی دیگر ساختار تصمیم‌گیری در بازار را همراه با اطلاعات بیشتر و شفاف‌تری کردند، همچنین برخی ریسک بروز تخلفات را کاهش دادند. 

وی اضافه کرد: به طور طبیعی برخی از اقدامات انجام شده توانست تا حدی موثر بر روند بازار موثر واقع شود که اکنون با توجه به اقدامات انجام شده شاهد آرامش نسبی، رشد تقریبا پیوسته و آهسته‌ای در بازار هستیم. با این ‌وجود باید پذیرفت که بازار سهام در مجموعه‌ای بزرگتر به نام سیستم اقتصادی فعالیت دارد و در بلندمدت، مولفه‌ها و محیط اقتصاد کلان بر وضعیت بازار تاثیرگذار خواهد بود. 

میرزایی گفت: اگر سیاستی اتخاذ شود که در کوتاه‌مدت به نفع بازار سهام باشد اما در کل این سیاست‌ها دارای آثار منفی در محیط کلان اقتصادی باشند به‌طور حتم می تواند از مجاری دیگری بر وضعیت بازار سهام تاثیر منفی بگذارند.