به گزارش ایرنا، با وجود اینکه جمعیت جوان به عنوان یکی از عوامل مهم اقتدار کشورها به شمار می‌رود و نیروی جوان از پایه‌های اصلی قدرت و رشد اقتصادی - اجتماعی هر جامعه شناخته می‌شود در سال‌های اخیر با وجود افزایش چشمگیر امید به زندگی در ایران، نسبت روند باروری شیب نزولی داشت به طوری که نرخ باوری کلی از ۲.۱ در سال ۱۳۹۵ به ۱.۷۴ در سال ۱۳۹۸ رسیده بود.
با شیوع بیماری کووید ۱۹ و بحران اقتصادی و شرایط خاص ناشی از شیوع کرونا پیش‌بینی می‌شد روند کاهشی میزان موالید در کشور همچنان تداوم داشته باشد و جمعیت سالمندان کشور پس از ۲۰ سال حدود ۲ برابر شود که این فرایند در دیگر کشورها ۱۰۰ ساله است.
به اعتقاد کارشناسان، یکی از مهمترین مولفه‌های سرمایه انسانی، وضعیت سلامت مردم است که خوشبختانه امید به زندگی زنان و مردان در ایران در ۴۵ سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و هم اکنون به بیش از ۷۵ سال رسیده اما به همان نسبت با توجه به رویه‌های طرح شده در سال‌های قبل در بحث تاثیر تعداد فرزندان بر سطح رفاه خانواده‌ها تمایل پدران و مادران به داشتن حداکثر ۲ بچه و در بیشتر مواقع تک فرزندی باعث کاهش نرخ جمعیت شد.
بر اساس آمار سرشماری نفوس و مسکن، متوسط رشد جمعیت کشور از ۳.۱۳ درصد در سال ۱۳۴۵ به ۱.۲۴ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است و این روند کاهشی هشدار جدی برای اقتدار، پویایی و بالندگی کشور محسوب می‌شود و مساله نگران کننده دیگر، ترکیب و ساختار جمعیت کشور و کاهش سطح باروری است.
زنگ خطر مساله جمعیت و تحدید نسل از سال ۹۲ توسط رهبر معظم انقلاب به صدا در آمد.
ایشان در آن سال فرمود: مسئله تحدید نسل برای کشور ما خطر است؛ محدود کردن نسل، برای کشور ما یک خطر بزرگی است. ما می توانستیم جلوی این کار را بگیریم، نگرفتیم.
پیش بینی رهبر انقلاب بر اساس نگاه علمی متخصصان و کارشناسان بر این مبنا استوار است که کشور ما با این روند کنونی در آینده دچار مشکل فراوان خواهد شد و کشوری خواهیم داشت که دچار پیری عمومی و تحدید نسل می شود.
نمی‌توان مشخص کرد که از آن سال تاکنون چه نهادها و موسساتی آستین ها را بالا زده و چه اقداماتی انجام دادند اما روند رشد جمعیت کشور نشان می‌دهد که برنامه‌ها و فعالیت‌های صورت گرفته چندان کارساز نبود.
مهمترین اقدام انجام شده برای متوقف کردن روند پیرشدن جامعه، تصویب و اجرای قانون "حمایت از خانواده و جوانی جمعیت" است که مهر سال گذشته به تصویب رسید و اجرای این قانون مورد استقبال قرار گرفت.
کاهش ۱۸ درصدی جمعیت گروه سنی تا ۱۴ سال کشور
در حالی که ساختار هرم سنی ایران در سال ۱۳۳۵ جوان بود و سهم قابل توجهی از جمعیت کشور (۴۲.۲ درصد) در سنین ۰-۱۴ سال قرار داشتند، از سال ۱۳۷۵ به بعد با کاهش سهم جمعیت این رده، قاعده هرم سنی در حال جمع شدن است و در سال ۱۳۹۵، سهم این گروه به ۲۴ درصد کاهش یافت و در مقابل، سهم جمعیت ۶۴-۱۵ سال و ۶۵ سال و بیشتر افزایش یافته و ترکیب غالب جمعیت کشور به سمت میانسالی پیشرفت کرده است.
در گلستان هم این شیب کاهشی مشهود است به طوری‌که نرخ باروری کلی در این استان از ۲.۳ فرزند در سال ۱۳۹۵ به ۱.۹۹ فرزند در سال ۱۳۹۹ رسید و همچنین رشد جمعیت طبق اطلاعات سالنامه آماری اداره کل ثبت احوال از ۱.۷۷ در سال ۹۵ به ۰.۹۶ در سال ۹۹ کاهش داشت که این وضعیت با اجرای برنامه‌های آموزشی و بهداشتی هدفمند در مسیر بهبود قرار گرفته است.
به گفته سکینه جمعه‌نیا مشاور خانواده، تغییر سبک زندگی و رواج فردگرایی، تغییر ارزش‌های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی، بالا رفتن انتظارات و تامین خواسته‌های فرزندان، تجمل گرایی، سست بودن بنیان خانواده با توجه به آمار بالای طلاق، بی ثبات بودن وضعیت اقتصادی جامعه، نگرانی از آینده فرزندان (شغل،تحصیلات،ازدواج) و تبلیغات فضای مجازی از جمله دلایل کاهش تمایل خانواده‌های ایرانی به فرزندآوری است.
وی اظهارداشت: مسوولان باید با توجه به شرایط کشور هم از بعد اجتماعی از جمله ایجاد حساسیت خانواده‌ها در نقش تاثیر گذار آنها در ادامه حیات کشور که وابسته به فرزند آوری است و هم بهبود شرایط اقتصادی ورود جدی تری داشته باشند.
این کارشناس امور خانواده بیان کرد: بی‌تفاوتی خیلی از مردم نسبت به آینده باعث کاهش تمایل خانواده‌ها به فرزندآوری و یا تاکید بر تک فرزندی شده و پدران و مادران این چنینی بدون توجه به سنگینی بار مسوولیت در آینده برای تک فرزندشان، با تاکید بر تجمل گرایی تمام تمرکز خود را معطوف به تامین کامل امکانات رفاهی برای وی می‌کنند.
جمعه‌نیا تاکید کرد: برای حمایت از خانواده و جوانی جمعیت لازم است از سنین پایه و در محیط مدارس آموزش‌های لازم ارائه شود و فضاهای دانشگاهی هم فرصت خوبی برای افزایش حساسیت جوانان به موضوع تحکیم بنیان خانواده و فرزندآوری است و علاوه بر آن باید به تصویرسازی‌های بصری در محیط اجتماعی در بحث شعار فرزند بیشتر زندگی شادتر بیشتر توجه شود.
اضطراب مهمترین آسیب در پدیده تک فرزندی
حجت الاسلام محمد نودهی کارشناس امور خانواده و تربیت فرزند هم اضطراب را از جمله آسیب‌های تک فرزندی دانست و گفت: اگر والدین تک فرزند از بهترین روش‌ها برای تربیت کودک خود استفاده کنند باز هم نمی‌توانند مانع شکل‌گیری این آسیب شوند.
وی افزود: فرزندان تک به دلیل حضور فیزیکی کمتر والدین و نداشتن همبازی، تنهایی و انزوای بیشتری را احساس می‌کنند که نتیجه آن اضطراب و شکل‌گیری دلبستگی ناایمن در آنان است به این معنا که این فرزندان وابستگی زیادی به والدین خود دارند اما این وابستگی امنیت ندارد چرا که نمی‌دانند تا کی می‌تواند ادامه داشته باشد.
به گفته این کارشناس، با ترویج تک فرزندی به مرور مفهوم عمو و دایی، خاله و عمه به فراموشی سپرده می‌شود و باید در قصه‌ها این اسامی را بشوند لذا سازمان تبلیغات در یک کار فرهنگی با برگزاری کارگاه‌های مختلف برای خانواده‌ها سعی دارد مزایای چند فرزندی را ترویج کرده و آنان را تشویق به فرزندآوری کند.
نودهی حداکثر فاصله سنی میان کودکان را سه سال اعلام کرد و اظهارداشت: با توجه به دوره‌های تحولی رشد در کودکان فاصله بیشتر از این به مرور در نوع تربیت و برقراری روابط عاطفی در خواهر و برادر مشکل ایجاد خواهد کرد.
افزایش بیش از هزار موردی تولد در گلستان
به گفته سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گلستان، بر اساس سامانه ناب در سال ۹۹ حدود ٣١ هزار موالید در استان ثبت شد که این رقم سال گذشته به بیش از ۳۲ هزار تولد رسید که نشان دهنده افزایش بیش از هزار تولد جدید است.
موسی الرضا شبیهی افزود: با توجه به اینکه برخی خانواده‌ها تا زمان واکسن ۲ ماهگی ممکن است برای ثبت تولد فرزندان خود مراجعه نکنند احتمال دارد تا خرداد امسال این آمار همچنان روند افزایشی داشته باشد.
وی اظهارداشت: گلستان جزو محدود استان‌های کشور محسوب می‌شود که نرخ موالید آن به دلیل اجرای برنامه‌های آموزشی، مشاوره‌های به موقع و مساعدت‌های مالی برای درمان مادران بی بضاعت در یک سال گذشته افزایش پیدا کرده است.
سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گلستان بیان کرد: مشاوره‌های فرزند آوری وسیع و گسترده، اجرای اقدامات مشاوره‌ای در بخش بهداشت برای ترغیب زنان به فرزندآوری بیشتر، جمع‌آوری روش‌های پیشگیری از سطح خانه‌های بهداشت از اواسط سال ۹۹، مساعدت مالی به مادران باردار بی بضاعت در بحث هزینه‌های درمانی سرپایی از جمله برنامه‌های موثر در افزایش موالید در استان محسوب می‌شود.
شبیهی افزود: ازدواج به موقع و در سن مناسب، کاهش فاصله بین ازدواج تا تولد اولین فرزند که الان حدود چهار سال است و همچنین کم کردن فاصله بین فرزندان اول و دوم که که الان حدود پنج تا ۵.۵ سال است با همکاری تمام دستگاه‌های فرهنگی از جمله تبلیغات اسلامی و رسانه های عمومی به‌ویژه صدا و سیما می‌تواند باعث بهبود رشد جمعیت در گلستان باشد.
گره ذهنی رابطه تعداد فرزندان و رفاه خانواده، مانع فرزندآوری
مدیرکل تبلیغات اسلامی گلستان هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: نخستین مساله‌ای که مانع فرزندآوری در جامعه شده، ایجاد گره ذهنی به معنی دوگانگی تاثیر تعداد فرزندان بر رفاه و آسایش خانواده‌هاست که منشا آن به سیاست‌های غلط سازمان‌های بین المللی که به دنبال کاهش جمعیت دنیا هستند برمی‌گردد.
حجت الاسلام عباسعلی گرزین افزود: برای تاثیرگذاری این دوگانگی چندین سال بر روی افکار عمومی کار کردند و برای مردم این مساله جا افتاد که کاهش جمعیت مساوی با رفاه و آسایش بیشتر است در حالی که امروزه مجامع علمی ثابت کردند کاهش جمعیت با آرامش و آسایش انسان و تربیت یک نسل فرهیخته برای آینده ایران تناقض دارد.
وی ادامه داد: مهمترین راهکار برای حمایت از خانواده‌ها و تشویق آنان به فرزندآوری برطرف کردن این دوگانگی ذهنی است که مسوولیت آن بر عهده نهادهای فرهنگی از جمله سازمان تبلیغات اسلامی قرار دارد و در کنارش مجلس و دولت هم سیاست‌های اقتصادی خوبی را برای تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری تدوین کردند.
مدیر کل تبلیغات اسلامی گلستان بیان کرد: این نهاد فرهنگی در سطح ملی و استانی با استفاده از اساتید شاخص و مسلط کارگاه‌ها و نشست‌های صمیمانه با پدران و مادران و جوانان با موضوع حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و پاسخگویی به دوگانگی‌های ذهنی ایجاد شده در خانواده‌ها در بحث فرزندآوری را در حال اجرا دارد.
گرزین گفت: برطرف کردن این دوگانگی‌های ذهنی به صورت عالمانه و منطقی و بر اساس مستندات و در همچنین اجرای بسته‌های حمایتی دولت و مجلس باعث شده تا تمایل خانواده‌ها در استان گلستان به فرزندآوری در مقایسه با قبل بیشتر شود.
مدیرکل تبلیغات اسلامی گلستان بیان کرد: امسال با هماهنگی همه دستگاه‌های استانی از جمله استانداری، دانشگاه علوم پزشکی، مراکز بهداشت، اداره کل آموزش و پرورش و نهادهای فرهنگی دیگر تلاش داریم سلسله نشست‌های متعدد تخصصی تبیین چرایی افزایش جمعیت و اهمیت و فواید آن برگزار شود.
به گزارش ایرنا، هفته ملی جمعیت (۲۴ لغایت ۳۰ اردیبهشت ماه) فرصت مغتنمی است تا تمام ارگان‌ها و دستگاه‌ها با همدلی بتوانند در راستای حساس سازی و اطلاع رسانی عمومی در خصوص بحران کاهش جمعیت و ضرورت فرهنگ سازی و اقدامات موثر در راستای اهداف جوانی جمعیت برنامه ریزی و مداخله کنند.
گلستان مطابق سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵، یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت متشکل از اقوام و مذاهب مختلف در ۳۴ نقطه شهری و هزار و ۷۵ روستا دارد.
نظر شما