جوجه‌آوری پرنده در حال انقراض اردک سرسفید در تالاب «کانی برازان» مهاباد

محسن معارف پناه روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در بازدیدهایی که از این تالاب بین المللی همه روزه انجام می گیرد چندین قطعه اردک سرسفید به همراه جوجه‌های تازه متولد شده مشاهده شدند که حضور این تعداد پرنده از این گونه نادر و جوجه آوری آنها در این تالاب نشانگر شرایط بسیار مناسب زیستی در آن و ایجاد مکانی امن برای این پرندگان است.

وی اضافه کرد: اردک سرسفید در فصل زمستان به مناطق جنوبی و گرم کشور مهاجرت می‌کند و با شروع فصل بهار به منظور لانه سازی و تخم گذاری دوباره وارد تالاب‌های این شهرستان و دیگر تالاب های استان می‌شود.

کارشناس حفاظت محیط زیست مهاباد با اشاره به اینکه در آخرین سرشماری پرندگان در این تالاب حدود ۷۰ قطعه اردک سرسفید شمارش شد، افزود: این پرندگان مهاجر پس از جوجه آوری و با افزایش دما در این منطقه، کوچ خود را به مناطق شمالی تر ادامه می‌دهند و برخی نیز تا شروع فصل سرما در این تالاب ماندگار می‌شوند.

معارف پناه ادامه داد: اخیرا چند بال از پرنده «خوتکای ابرو سفید» نیز که جزو گونه های نادر و حفاظت بالای ایران به شمار می رود، در تالاب بین المللی کانی برازان اقدام به لانه سازی و تخم گذاری کرده است.

وی افزود: وضعیت مناسب بارندگی های سال زراعی جاری و اقدامات انجام شده برای تامین حقابه آن از سد مهاباد از سویی دیگر جلوگیری از خروج و هدرروی آب از این تالاب موجب شده تا شرایط بسیار مناسبی برای زیست انواع پرندگان بوجود آمده و شمار زیادی از انواع پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی به این تالاب مهاجرت کنند.

وی اظهار کرد: با توجه به جوجه آوری گونه‌های نادر و شمار زیاد پرندگان مهاجر و بومی، نظارت و گشت‌های کنترلی محیط بانان این اداره در این تالاب شدت بیشتری دارد و ورود افراد متخلف به این تالاب با شدت بیشتری کنترل می‌شود.

معارف پناه از اهالی روستاهای اطراف این تالاب خواست در این مدت همکاری بیشتری با محیط بانان و کارشناسان این اداره داشته باشند و در صورت مشاهده افراد متخلف در حاشیه تالاب مراتب را به یگان حفاظت محیط زیست اطلاع دهند.

وی بیان کرد: اکنون در تالاب‌های این شهرستان ۳۵ گونه مختلف انواع پرندگان شناسایی شده است که شامل فلامینگو، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، پرستوی دریایی، کشیم بزرگ، غاز خاکستری، غاز پیشانی سفید، سیلوش، آووست، خروس کولی، حواصیل، تنجه، انواع مرغابی و اردک از جمله اردک سرسبز، ارده ای، سرحنایی، سرسفید و بلوطی است.

معارف پناه افزود: از این تعداد بیش از ۳۰ هزار بال انواع پرندگان آبزی و کنار آبزری مهاجر و بومی در تالاب بین المللی تالاب کانی برازان حضور دارند.

اردک سرسفید با نام «white- headed Duck» از راسته غازسانان و تیره اردکیان بوده و نام علمی آن «Oxyura Leucocephala» است؛ این پرنده از سوی اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست در فهرست گونه‌های در خطر انقراض قرار دارد.

بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی سازمان محیط زیست، جمعیت اردک سرسفید در کشور بین چهار تا پنج هزار قطعه برآورد شده است.

این پرنده برای تولید مثل به تالاب‌های شمال غرب کشور از جمله آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی مهاجرت کرده و در آنجا تخم گذاری می‌کند؛ اردک سرسفید علاوه بر این ۲ استان در استان‌های گیلان، مازندران، کردستان، خوزستان، فارس و اصفهان نیز مشاهده شده است.

تالاب بین المللی کانی برازان مهاباد با وسعتی افزون بر ۹۱۰ هکتار یکی از مهمترین تالاب‌های اقماری جنوب دریاچه ارومیه و با ارزش ترین زیستگاه‌های انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی در شمال غرب کشور به شمار می‌رود.
این تالاب که به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصر بفرد خود در سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد، به نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان غربی تبدیل و به این ترتیب به عنوان یکی از مناطق چهارگانه کشور با جایگاه قانونی معرفی شده است.
بر اساس آخرین بررسی‌ها تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده است که در صورت اضافه کردن گونه‌های خشکی زی، این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید و همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

در منطقه کانی برازان تاکنون ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده است که این گیاهان ۲۱ جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهد و بیشتر گونه‌های شناسایی شده از خانواده اسفناج Chenopodiaceae و گندمیان Graminae بوده و گونه‌های شناسایی شده در داخل تالاب نیز شامل نی، بوریا، جگن و گز است.

در مهاباد علاوه بر تالاب بین المللی کانی برازان، تالاب‌های دائمی «حسن خان» و «قوپی باباعلی» و تالاب‌های فصلی دیگری از جمله گروس، داشخانه و قره قشلاق نیز وجود دارد.