استقلال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بوته آزمایش

به گزارش ایرنا، منابع خبری روز سه‌شنبه گزارش دادند که قطعنامه ضد ایرانی ایالات متحده آمریکا و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده است. خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌های آگاه ادعا کرد: طرح محکومیت ایران به دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل ارائه شد. شبکه‌های عربی نیز به نقل از منابع مطلع مدعی شدند: آراء کافی برای تصویب قطعنامه علیه ایران وجود دارد.

هم‌زمان «نفتالی بنت» نخست وزیر رژیم صهیونیستی در اظهار نظری که نشان‌دهنده ردپای آشکار تل‌آویو در این اقدام شتابزده است، از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته که با تصویب این قطعنامه درباره فعالیت های اتمی ایران هشدار دهد. این عنصر صهیونیستی روز سه‌شنبه در جلسه کمیته روابط خارجی و دفاعی پارلمان گفت: «از آژانس انتظار داریم که هشداری آشکار درباره برنامه هسته‌ای به ایران بدهد.»

در فرازهایی از این سند پیشنهادی که به رویت برخی رسانه‌های غربی رسیده، آمده است: شورای حکام آژانس از ایران می‌خواهد برای انجام تعهدات قانونی خود به صورت فوری اقدام کند و پیشنهاد مدیرکل آژانس در مورد تعامل بیشتر برای شفاف سازی و حل و فصل همه مسائل پادمان‌های باقی مانده را بلافاصله بپذیرد.

برخی منابع خبری با اعلام اینکه احتمالا عصر امروز (چهارشنبه) و یا صبح روز پنجشنبه به وقت محلی رای گیری درخصوص پیش نویس قطعنامه پیشنهادی یاد شده در نشست جاری شورای حکام انجام خواهد شد، نوشتند که  این پیش نویس قطعنامه لحن چندان تندی هم ندارد و به نظر هم نمی رسد که موضوع ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد.

این قطعنامه درحالی پیشنهاد شده که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته پیش با انتشار گزارشی یکسویه و تحریک آمیز ادعا کرد که ایران در ارائه پاسخ‌های «معتبر فنی» به سوال‌های این سازمان درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای در سه مکان اعلام نشده، ناکام بوده و به این ترتیب مسائل پادمانی که قرار بود در هماهنگی با توافق اسفند ماه گذشته میان ایران و آژانس حل و فصل شود، باقی مانده است.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهای غربی بر اساس ادعاهای ساختگی رژیم صهیونیستی، ایران را به پنهان‌کاری در فعالیت‌های اتمی متهم می‌کنند. ایران قویاً این ادعاها را رد و تاکید دارد که به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.

گروسی دیروز با ایراد سخنانی در افتتاحیه نشست شورای حکام، ادعا کرد که تهران «توضیحاتی ارائه نکرده است که از نظر فنی در رابطه با یافته های آژانس در سه مکان اعلام نشده در ایران معتبر باشد. همچنین ایران مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای و/یا تجهیزات آلوده به مواد هسته‌ای را که در سال ۲۰۱۸ از تورقوزآباد منتقل شده است، به آژانس اطلاع نداده است.»

وی مدعی شد: تا زمانی که ایران از لحاظ فنی توضیحات معتبری برای حضور ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در تورقوزآباد، ورامین و مریوان ارائه نکند و آژانس را از همه مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای و/یا تجهیزات آلوده مطلع نکند، این سازمان نمی‌تواند صحت و کامل بودن اعلامیه های ایران ذیل موافقتنامه جامع پادمان را تائید کند. بنابراین، مسائل پادمان مربوط به این سه مکان باقی مانده است.

مدیرکل آژانس سپس در نشست با خبرنگاران ادعاها علیه ایران را تکرار کرد و گفت: فکر می‌کنم به نفع ایران باشد که موضوعات (باقیمانده) را برطرف کند تا بتوان به مسیر ادامه داد. وی مدعی شد که به غیر از این راه دیگری برای صداقت وجود ندارد.

آمریکا با صرف میلیاردها دلار بودجه نظامی، مسیر دیگری جز امنیتی سازی پرونده ایران در شورای حکام و مشارکت رژیم صهیونیستی که دشمن قسم خورده جمهوری اسلامی ایران بشمار می‌رود، در چنته ندارد

وی ادعا کرد که در مقام مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی طرفدار یا مخالف قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی علیه ایران نیست و تصمیم‌گیری درباره قطعنامه در حیطه اختیارات اعضای شورای حکام است؛ اما از نحوه بیان و لابلای گفتارش پیدا بود که  هرچند سعی می‌کند از تداوم گفت‌وگو با ایران حمایت کند ولی چندان هم مخالف قطعنامه پیشنهادی غرب نیست.

این درحالیست که ایران بارها هشدار داده است که در صورت فاصله‌ گرفتن آژانس از استقلال و ماهیت فنی خود و وارد شدن به بازی های سیاسی غربی-صهیونیستی در رابطه با برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، به شکل مناسب پاسخ خواهد داد.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه دهم خرداد اظهار داشت که ایران در نشست آتی شورای حکام آژانس به هر «حرکت غیرسازنده» قوی و متناسب پاسخ خواهد داد. وی هشدار داد: کسانی که گزارش شورای حکام و مدیرکل را اهرم و ابزار بازی های سیاسی علیه ایران می دانند، مسئول عواقب آن هستند.

یک روز بعد، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، هرگونه مداخله سیاسی در امور فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «غیرسازنده» توصیف و بر لزوم پرهیز از رویکردهای سیاسی در نشست آتی شورای حکام آژانس تاکید کرد. وی گفت: فرایند همکاری فنی بین آژانس و سازمان انرژی اتمی [ایران] و تأکید مکرر آژانس بر ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران نمی تواند به طور ناگهانی و از طریق یک بیانیه سیاسی عجولانه معکوس شود.

هم زمان وزارت امور خارجه چین نسبت به تضعیف همکاری های موجود بین ایران و آژانس از طریق «حرکات تقابلی» علیه جمهوری اسلامی در نشست آتی شورای حکام آژانس هشدار داد. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: اعمال فشار بیشتر بر ایران «نمی‌تواند مشکلی را حل کند» و «تنها تنش را تشدید کرده و اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند».

روز جمعه ۱۳ خرداد، وزیر امور خارجه کشورمان در تماس تلفنی با جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به سفر گروسی به فلسطین اشغالی در آستانه نشست شورای حکام واکنش نشان داد و گفت که این سفر با اصول آژانس مبنی بر رعایت بی طرفی و حفظ رویکرد فنی و حرفه ای این سازمان در تناقض است. امیرعبداللهیان همان روز در تماس با همتای روس خود گفت که اقدام «غیرسازنده» آمریکا و متحدان اروپایی‌اش روند مذاکرات وین را مختل می‌کند. وی هشدار داد: طرف‌های مانع از مسیر دیپلماتیک مسئولیت عواقب هرگونه قطعنامه احتمالی علیه ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بر عهده دارند. وی همچنین در توئیتی نوشت: اگر بانیان قطعنامه ضد ایرانی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی(IAEA) روش تهدید را دنبال کنند، مسئول همه عواقب آن هستند.

محمد اسلامی  رییس سازمان انرژی اتمی ایران نیز روز دوشنبه هفته جاری در مصاحبه با شبکه الجزیره تاکید کرد: دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به تصاویر ضبط شده دوربین‌ها وابسته به سرنوشت برجام است.

اسلامی افزود: پاسخ‌هایی که تاکنون به سوالات آژانس بین المللی انرژی اتمی داده‌ایم، دقیق بوده است.

وی گفت: مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اراده جدی برای "قانع کننده" توصیف کردن پاسخ های ما ندارد. آژانس بین المللی انرژی اتمی به گزارش های اطلاعاتی دشمنان ما و در راس آن ها اسرائیل استناد می کند.

اسلامی گفت: قطعنامه‌ای که برخی در شورای حکام برای رسیدن به آن تلاش می کنند اوضاع جدیدی را به وجود نخواهد آورد. آژانس باید نفوذ سیاسی در داخل خود را متوقف کند و به قوانین پایبند باشد.

مروری بر اشکالات فنی گزارش آژانس

گزارش اخیر مدیرکل آژانس بدون توجه به تعامل سازنده و همکاری‌های گسترده داوطلبانه کشورمان با آژانس در زمینه فراهم کردن دسترسی بازرسان آژانس به مکان‌های مذکور، ارائه اطلاعات اولیه و تکمیلی، برگزاری نشست‌های مشترک فنی و حقوقی جهت بررسی و حل و فصل موضوعات یاد شده صورت گرفته است.

بهروز کمال‌وندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در یادداشتی نوشته است: آژانس به استناد اطلاعات غیرمعتبر و جعلی که رژیم صهیونیستی در اختیار آن نهاد قرار داده است این موضوعات را در دست پیگیری قرار داده است.

اگرچه ایران تعهدی برای پاسخ به سئوالات مطرح شده توسط آژانس براساس اسناد جعلی و غیرمعتبر ندارد، با این حال ایران براساس رویکردی داوطلبانه، کلیه اطلاعات مورد نیاز و مدارک پشتیبان را به آژانس ارائه کرد و دسترسی‌های لازم و نیز پاسخ به پرسش‌های آژانس را فراهم نمود. این سطح از همکاری توسط ایران گواهی بر حسن نیت ایران برای شفاف‌سازی است. ایران در صورتی که قصد همکاری با آژانس در این زمینه را نداشت می توانست از دادن دسترسی و ارائه اطلاعات پشتیبان خودداری کند. متأسفانه، استناد آژانس به اسناد ساختگی و واقعی پنداشتن آنان منجر به ارزیابی نامعتبر و ناعادلانه شده است.

کمال‌وندی اشاره می‌کند: پس از توافق برجام در مجموع، ٢٢ درصد از کل بازرسی‌های انجام شده توسط آژانس در سراسر دنیا، در ایران انجام شده و مطابق با گزارش اجرای پادمان سال ٢٠٢١ آژانس، در طول ٢٠ سال گذشته شدیدترین راستی آزمایی‌ها در ایران انجام شده است.

وی خاطر نشان کرد: هجده گزارش فصلی مدیرکل آژانس نیز حاکی از همکاری سازنده و گستردۀ جمهوری اسلامی ایران با آژانس بوده و همکاری ایران در ارائه دسترسی‌ها به بازرسان آژانس خود گویای عمق تعهد و پایبندی جمهوری اسلامی ایران و شفافیت بسیار بالا در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای آن است.

کمال‌وندی با تاکید بر اینکه آژانس نباید به ابزاری برای پیشبرد سیاست‌های برخی دولت‌ها تبدیل شود خاطر نشان کرد که این نهاد بین‌المللی همواره براساس ادعاهای رژیم صهیونیستی، اتهام‌هایی علیه برنامه کاملاً صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مطرح نموده و بی توجهی به تبعات این مسأله، بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری آژانس را خدشه‌دار نموده و استقلال آن را مخدوش می‌کند.

تلاش برای بزرگنمایی اختلافات پادمانی و صدور قطعنامه مشکوک

واقعیت این است که اختلافات میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ایران در حد مسائل ادعایی پادمانی مربوط به گذشته است. این مسائل برخلاف تلاش و تبلیغات گسترده کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی برای بزرگنمایی و امنیتی سازی این پرونده بشمار می رود و ارتباطی به ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز در نشست با خبرنگاران در خصوص برخی گمانه‌زنی‌ها پیرامون دسترسی ایران به مواد کافی برای ساخت سلاح اتمی تصریح کرد که  فعالیت‌های غنی‌سازی ایران محرمانه نیست و آژانس از فعالیت‌های اتمی در ایران آگاهی دارد و آن را بازرسی می‌کند.

گروسی همچنین درباره اظهارات «بنی گانتس» وزیر دفاع رژیم صهیونیستی مبنی بر این که ایران سرگرم تأسیسات زیر زمینی تازه‌ای در نطنز است، گفت که از نظر او این موضوع تازه‌ای نیست «زیرا علی اکبر صالحی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران پیش‌تر گفته بود که قصد دارد، تأسیسات زیرزمینی بیشتری برای نصب سانتریفیوژهای بیشتری بسازد».

این درحالیست که باتوجه به صدور فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) مبنی بر تحریم تولید، تکثیر، انباشت و استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی و شفاف‌سازی گسترده و بی‌سابقه توأم با یک مکانیسم شدید راستی‌آزمایی، جمهوری اسلامی ایران چیزی برای پنهان کردن نداشته و اساساً به دلایل متعدد استرات‍ژیک نیازی به سلاح هسته‌ای ندارد.

اما برای ایالات متحده که مذاکرات وین را پس از ماه‌ها گفت‌وگوهای فشرده، به دلیل تعصبات غلط، زیاده‌خواهی و تعلل در تصمیم‌گیری به یک وضعیت بن‌بست کشانده، چاره‌ای جز توسل به اقداماتی نظیر صدور قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام برای انحراف افکار عمومی نمانده است. در واقع آمریکا با صرف میلیاردها دلار بودجه نظامی، مسیر دیگری جز امنیتی سازی پرونده ایران در شورای حکام و مشارکت رژیم صهیونیستی که دشمن قسم خورده جمهوری اسلامی ایران بشمار می‌رود، در چنته ندارد.

از نظر روسیه پیشنهاد قطعنامه علیه ایران از سوی کشورهایی که خواستار ازسرگیری اجرای برجام هستند مشکوک به نظر می‌رسد. میخائیل اولیانوف در توئیتی نوشت: مشارکت‌کنندگان غربی در گفت وگوهای وین درباره برجام پیش‌نویس قطعنامه‌ای درباره ایران را برای تصویب در نشست جاری شورای حکام آژانس انرژی اتمی ارائه کردند.

وی با بیان اینکه آن‌ها به دلایل نامعلوم، معتقدند که یک قطعنامه بهترین راه برای رسیدگی به مسائل پادمان باقی مانده است هشدار داد که این اقدام به شدت مشکوک است.

طبق گزارش‌های منتشر شده احتمالا رای‌گیری درباره قطعنامه علیه ایران امروز عصر (چهارشنبه) و یا پنجشنبه (صبح) برگزار می‌شود. تصویب این قطعنامه بلحاظ حقوقی جایگاهی در نظام و رژیم‌های سازمان‌های بین‌المللی ندارد اما اعضای شورای حکام باید در نظر داشته باشند که تصویب آن به طور قطع جایگاه و اعتبار دیده‌بان سازمان ملل متحد در امور اتمی را تضعیف خواهد کرد.