سفرنامه «مادورو»؛ خط بطلان بر هژمونی آمریکا، مهر تایید بر خنثی‌سازی تحریم

«ما دستور کار بسیار فشرده‌ای داشتیم، سراسر منطقه اوراسیا و شمال آفریقا را سفر کرده‌ایم و گفت‌وگوهای عمیقی را توسعه داده‌ایم. من دیدم که آگاهی از اینکه بشر چگونه باید باشد، بدون جنگ و با همکاری و همبستگی، در حال ظهور است. گفت‌وگو با سران دیگر کشورها، بخشی از بشریت چند قطبی است که بدون امپراطوری یا هژمونی در حال ظهور است. این اجماع جدیدی برای بشریت است. جهان چند مرکزی و چندقطبی در حال حاضر ظهور کرده است. این شش کشور کلیدی موفق شده‌اند روی موضوعات کلیدی کار کنند. ما توافق‌های بزرگی را در زمینه‌ سرمایه‌گذاری در حوزه نفت، گاز، کشاورزی، غذا، گردشگری، حمل‌ونقل هوایی و همچنین علم و فناوری در دست داریم. از هفته آینده همچنین جلساتی در کاراکاس با موضوع سرمایه‌گذاری‌های ویژه در زمینه گاز، پتروشیمی، نفت و تولید مواد غذایی با نمایندگان کشورهایی که به آن‌ها سفر داشتیم، برگزار خواهد شد».

عبارت‌هایی که خواندیم اظهارنظرهای دیروز (شنبه) «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهوری ونزوئلا در فرودگاه سیمون بولیوار دقایقی پس از ورود به کشورش پس از تور فشرده بین‌المللی ۱۱ روزه به شش مقصد اوراسیایی و آفریقایی بود. جهان چندقطبی، عصر جایگزینی جنگ با همکاری و همبستگی، توافق‌های بزرگ سرمایه‌گذاری، جهان به دور از هژمونی و اجماع جدید بشریت، همه کلیدواژه‌هایی است که تفسیر روشنی از سفر رئیس دولت این کشورِ تحت سخت‌ترین تحریم‌های آمریکا را ارائه می‌دهد.

به گزارش ایرنا، مادورو پس از سه سال، از روز سه شنبه هفتم ژوئن (۱۷ خرداد) سفرهای رسمی خود را با ترکیه به عنوان ایستگاه نخست آغاز کرد و با آذربایجان به عنوان ایستگاه نهایی به پایان رساند. سفر  ۱۱ روزه‌ای که علاوه بر ترکیه و آذربایجان، دیدار با مقام‌های الجزایر، ایران، کویت و قطر با امضای ده‌ها سند همکاری ثمره آن برای دولت و ملت بولیواری بود.

ترکیه؛ مقصد اول

از زمان برقراری روابط دیپلماتیک میان ترکیه و ونزوئلا در سال ۱۹۵۰ میلادی، فاصله جغرافیایی نه تنها لطمه ای به مناسبات میان دو کشور وارد نکرده بلکه با آشکار شدن سیاست‌های ضد آمریکایی دو کشور و زمینه مناسب برای همکاری‌های اقتصادی و تجاری، به ویژه از سال ۲۰۱۶ میلادی، روابط دو کشور در مسیر تقویت روابط دو جانبه پیش رفته است.  

مادورو روز چهارشنبه (۱۸ خرداد) با هدف تعمیق روابط با همتای ترکیه‌ای خود دیدار کرد. مادورو دقیقا ساعاتی پس از ورود «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه به آنکارا، وارد این کشور شد.

مادورو در دیدار با «رجب طیب اردوغان» همتای ترک خود، سه قرارداد جدید در زمینه گردشگری، کشاورزی و مالی- پولی امضا کردند.  به گزارش خبرگزاری آناتولی، پس از دیدارهای دوجانبه روسای‌جمهوری و بین هیات‌های ترکیه و ونزوئلا، مراسم امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری بین دو کشور در مجتمع ریاست‌جمهوری بش‌تپه در آنکارا برگزار شد. یادداشت تفاهم جهت همکاری بین انجمن آژانس‌های مسافرتی ترکیه (TÜRSAB) و شرکت گردشگری دولتی ونزوئلا (Venetur) نیز توسط وزرای فرهنگ و گردشگری دو کشور به امضا رسید. همچنین توافق‌نامه‌هایی در خصوص حفظ نباتات بین دو کشور امضا شد.

«شهاب کاوجی اوغلو» رئیس بانک مرکزی ترکیه و «کالیکستو اورتگا» رئیس بانک مرکزی ونزوئلا نیز تفاهم‌نامه همکاری بین بانک‌های مرکزی دو کشور امضا کردند.

روزنامه ال پائیس اسپانیا نوشت نیکلاس مادورو در فراخوانی از شرکت‌های ترکیه‌ای خواست تا در حوزه‌های گردشگری، انرژی، معادن طلا و زغال سنگ، صنعت و ... در ونزوئلا سرمایه‌گذاری کنند.

دو کشور در ماه آوریل و در جریان سومین «کمیسیون مشترک همکاری ونزوئلا و ترکیه» در کاراکاس که با حضور چاووش اوغلو برگزار شد، هشت توافق‌نامه‌ راهبردی امضا کردند. وزیر امور خارجه ترکیه با تاکید بر اینکه «کمیسیون مشترک، نتایج ملموسی در پی خواهد داشت» گفت: ما هیشه به ونزوئلا اعتقاد داریم و از آن حمایت می‌کنیم. چاووش اوغلو با اشاره به رشد قابل توجه همکاری‌های میان دو کشور از سال ۲۰۱۸ میلادی، خاطر نشان کرد همکاری‌ها در سال ۲۰۲۰، سه برابر شده است و امروز، ترکیه رتبه اول صادرات ونزوئلا را به خود اختصاص داده است.  

الجزایر؛ مقصد دوم

رئیس‌جمهوری ونزوئلا به عنوان دومین مقصد سفرهای بین‌المللی خود وارد فرودگاه هواری بومدین الجزایر شد و مورد استقبال «ایمن عبدالرحمن» نخست وزیر الجزایر قرار گرفت. «عبدالمجید تبون» رئیس‌جمهوری الجزایر روز پنجشنبه (۱۹ خرداد) در جریان دیدار با همتای ونزوئلایی خود گفت پروازهای مستقیم بین الجزایر و کاراکاس در ماه‌های آینده آغاز خواهد شد.

به گزارش تلویزیون دولتی ونزوئلا، روسای دو کشور درباره موضوعات فرهنگی و اقتصادی گفتگو و توافق کردند. مادورو بدون ارائه جزئیات از گفت‌وگوها در مورد نفت، گاز و کشاورزی خبر داد.

دو کشور بیش از ۵۱ سال روابط دیپلماتیک دارند و تاکنون توافقنامه‌هایی در زمینه‌های مختلف از جمله انرژی، آموزش، فرهنگ، تجارت و صنعت امضا کرده‌اند.

همچنین در چارچوب کمیسیون مشترک دوجانبه که در فوریه گذشته (بهمن- اسفند) برگزار شد، نمایندگان دو طرف بر تقویت همکاری در بخش کشاورزی تاکید کردند.

ایران؛ مقصد سوم

رئیس‌جمهوری ونزوئلا به عنوان سومین مقصد تور اورآسیایی خود روز جمعه (۲۰ خرداد) وارد تهران شد و گفت: ایران و ونزوئلا اگر چه از نظر جغرافیایی دور هستند، اما در ساخت جهانی عادلانه‌تر، چندقطبی و بدون هژمونیسم (سلطه طلبی) آمریکایی سهیم هستند.

مادورو در بیان اهمیت سفر به ایران به تعمیق همکاری بین دو کشور اشاره کرد که در ۲۰ سال گذشته عمیق‌تر شده و شاهد تولد رابطه برادری، کار و منافع مشترک بوده است.

وی رابطه تهران- کاراکاس را الگوی همبستگی و حمایت متقابل در مواقع سخت دانست و ارسال چندین نفتکش حامل بنزین توسط ایران در اواسط سال ۲۰۲۰ میلادی برای کمک به ونزوئلا را از نمونه کمک‌های ایران در دوره دشوار شیوع کووید-۱۹ و شرایط سخت ناشی از تحریم‌های یکجانبه آمریکا برشمرد.  

مادورو با یادآوری اینکه خدمه این کشتی‌ها با تهدید آمریکا مبنی بر رهگیری آن‌ها در دریاهای آزاد مواجه شدند، خاطرنشان کرد: این محموله باعث تقویت ونزوئلا و آماده‌سازی آن برای آغاز احیای صنعت و اقتصاد ملی نفت شد.  

به این ترتیب، روسای جمهوری ایران و ونزوئلا، روز شنبه (۲۱ خرداد) در  محل مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد سند همکاری‌های جامع راهبردی ۲۰ ساله دو کشور را امضا کردند. ایران و ونزوئلا علاوه بر سند جامع همکاری‌های راهبری ۲۰ ساله، اسنادی را برای همکاری در زمینه‌های سیاسی، فرهنگی، گردشگری، اقتصادی، نفتی و پتروشیمی امضا کردند.

در حاشیه این نشست همچنین کشتی نفتکش افرامکس ساخت شرکت صدرا به ونزوئلا تحویل داده شد.

سفر «نیکلاس مادورو» به ایران به دعوت رسمی آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» انجام ‌شد و بعد از سفر آبان ۹۵، دومین سفر او به تهران است.  مادورو همچنین در جریان این سفر با مقام معظم رهبری دیدار کرد.

کویت؛ مقصد چهارم

مادورو در جریان سفر به کویت با «شیخ احمد ناصر الصباح» وزیر امور خارجه و رئیس صندوق کویت برای توسعه اقتصادی کشورهای عربی دیدار و گفتگو کرد.

هیات‌های دو کشور، توافق‌نامه‌های امضا شده در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و تجاری و همچنین سایر بخش‌ها یاستراتژیک را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.

شایان ذکر است که ونزوئلا و کویت از اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) هستند.

قطر؛ مقصد پنجم

مادورو به عنوان پنجمین ایستگاه در تور اوراسیایی خود در ۱۵ ژوئن (۲۵ خرداد)، به منظور ارتقای روابط برادری برای دیدار با «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر وارد این کشور شد.

رئیس‌جمهوری ونزوئلا اعلام کرد در جریان این سفر، برنامه سرمایه‌گذاری در چندین موضوع استراتژیک از جمله پرواز مستقیم کاراکاس- دوحه از اکتبر سال جاری میلادی بررسی شد.  

جمهوری آذربایجان؛ ایستگاه پایانی

جمهوری آذربایجان ششمین مقصد تور اوراسیا و شمال آفریقا بود که نیکلاس مادور با هدف تقویت روابط همکاری راهبردی دو جانبه در حوزه گردشگری، کشاورزی، علم و فناوری عازم آن شد.

نیکلاس مادورو و «الهام علی اف» رئیس‌جمهوری آذربایجان روز جمعه (۲۷ خرداد) با هدف ارزیابی وضعیت روابط دوجانبه دیدار کردند.

اهمیت سفر مادورو و چشم‌انداز روابط تهران- کاراکاس

گذشته از نمود ظاهری سفر مادورو به شش کشور به گفته او «نوظهور» با امضای توافق‌های متعدد و متنوع، عزم ونزوئلا برای کنار زدن پیله در هم تنیده تحریم‌های آمریکا از طریق تقویت هر چه بیشتر روابط با متحدان را شاید بتوان مهمترین دستاورد تور بین‌المللی این رئیس‌جمهوری چپگرا دانست.

روند رو به رشد تقویت روابط دو جانبه و چند جانبه ایران و ونزوئلا که از قضا تحریم‌های یکجانبه آمریکا فصل مشترک آن‌ها است از به چالش کشیده شدن اثرگذاری ابزار تحریم‌های واشنگتن خبر می‌دهد. روابط چشمگیری که به رغم فاصله جغرافیایی  ۱۲  هزار کیلومتری، نقاط راهبردی دو کشور را به یکدیگر گره زده است.

سند جامع همکاری‌های راهبردی ۲۰ ساله درست در زمانی با ونزوئلا امضا می‌شود که به رغم تحریم‌ها، این کشور با دور زدن تحریم‌ها و تقویت پایه‌های اقتصادی خود، با خروج از ابر تورم، شاهد رشد دو رقمی در سه ماهه نخست ۲۰۲۲ بوده و به نوشته نشریه ال اکونومیستا اسپانیا، این کشور احتمالا شگفتی‌ساز امسال خواهد بود. امضای این سند مهر تاییدی بر اراده دو کشور برای تقویت همکاری‌های بلندمدت است.

چنان که رهبر معظم انقلاب در دیدار با مادورو بیان کردند: تجربه موفقیت‌آمیز دو کشور نشان داد تنها راه مقابله با این فشارها مقاومت است.

به این ترتیب، اراده دولت سیزدهم برای تقویت هر چه بیشتر روابط با کشورهای آمریکای لاتین از جمله ونزوئلا، نه تنها به نخ‌نما کردن طرح‌های خصمانه آمریکا می‌انجامد بلکه همچون کاتالیزور، فرآیند گذار از هژمونی به جهان چندقطبی را تسریع می‌کند. البته چنان که مادورو گفت «جهان چند مرکزی و چندقطبی در حال حاضر ظهور کرده است».

بنابراین گستره و حجم مناسبات و زمینه‌های همکاری های دو کشور به عنوان ارمغان سفر مادورو را می‌توان نقطه عطفی در روابط دو کشور به ویژه در بحبوحه تحولات سیاسی و بازار انرژی جهانی دانست.

ایران و ونزوئلا دهه‌هاست روابط قوی و محکمی در حوزه‌های مختلف داشته‌اند و بی تردید تحکیم روابط میان دو کشور در جبران کمبودها و تعدیل مشکلات ناشی از تحریم‌های یکجانبه آمریکا کارساز خواهد بود.