صنعت ترانزیت، ظرفیتی برای شکوفایی اقتصادی گلستان

به گزارش ایرنا، در روزگاری که برخی از فعالیت های اقتصادی  استان کم برخوردار و کمتر توسعه یافته گلستان در بخش کشاورزی به سبب خشکسالی و در بخش گردشگری به سبب شیوع کرونا دچار رکود شد، افزایش تبادلات تجاری و ترانزیت کالا با کشورهای همسایه راه میانبری برای جبران این نقصان و مسیری به سوی استمرار توسعه در استان است، راهبردی که می تواند به رونق بخش هایی همچون صنایع دستی و صنعت استان بینجامد.

جایگاه خاص ژئوپلیتیکی (موقعیت جغرافیایی)گلستان و قرار گرفتن در دروازه ورودی کشورهای مشترک المنافع این استان را در زمره استان های مستعد در بهره گیری از صنعت ترانزیت قرار داده است.

تحولات منطقه ای در حوزه سیاسی- امنیتی به ویژه در ارتباط با مواضع کشور روسیه با برخی از همسایگانش در کنار رویکرد سیاسی جامع دولت سیزدهم  و توجه ویژه به ظرفیت های کشورهای هم‌مرز و پیرامونی افق روشنی فراروی مقوله بهبود تعاملات اقتصادی کشور به ویژه استان های مرزی با همسایگان خارجی گشوده است.

از مهمترین فرصت های حوزه تجارت خارجی، بخش ترانزیت کالاست که استان گلستان به سبب برخورداری از شرایط خاص جغرافیایی بیش از سایر استان ها می تواند از این فرصت بهره ببرد.

به اعتقاد کارشناسان وجود برخی زیر ساخت های ترانزیتی در بخش ریلی، جاده ای و هوایی فرصت مغتنمی است تا از محل کسب درآمدهای ترانزیتی اقتصاد نحیف استان را تنومند سازد.

سفر اخیر روسای جمهور قزاقستان و ترکمنستان به ایران  و ترانزیت نمادین محموله ریلی کانتینری قزاقستان به سوی ترکیه  و حل فصل مشکلات زیرساختی در حوزه ریلی اینچه برون و تسهیل گری های کشورهای دوست و همسایه در حوزه CIS بیانگر آن است که در آنسوی مرزها هم اراده جدی برای تقویت این تعاملات اقتصادی به ویژه در بخش ترانزیت کالا وجود دارد.

فرصت مغتنم برای گلستان و استان های شمالی 

در این پیوند ، رییس خانه صنعت، معدن و تجارت استان گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: زیر ساخت های ترانزیتی گلستان و استان های شمالی کشور برای ترانزیت کالا در قالب واردات یا صادرات کامل فراهم است.

رمضان بهرامی افزود : وجود بنادر متعددی مانند فریدونکنار، امیرآباد و بندرانزلی در کنار وجود مسیرهای ریلی متعددی مانند اینجه برون و مسیرهای بزرگراهی مناسب به سوی شرق، غرب و مرکز کشور فرصت مغتنمی است که از بخش ترانزیت برای درآمدزایی و ارتقای اقتصادی کشور و البته  استان های شمالی استفاده کنیم.

وی گفت : وقتی خطوط انتقال برق و گاز از سالیان گذشته مهیا شده است، چرا نباید از این فرصت بی بدیل استفاده کنیم.

بهرامی خاطرنشان کرد : در دولت های قبلی غفلت هایی انجام شده که زمینه بهره گیری از برخی از مسیرهای ترانزیتی را کاهش داده است، به عنوان مثال وقتی امکان سوآپ گاز در کشور و گلستان به سوی ترکیه یا آذربایجان وجود داشت، برخی تصمیمات نادرست سبب شد تا کشور ترکمنستان خط جدید گازی به سوی چین ایجاد کند و ظرفیت بخش ترانزیت گاز یا سوآپ کاهش یابد.

لزوم نقش آفرینی بخش ترانزیت در اقتصاد 

رییس خانه صنعت ، معدن  و تجارت استان گلستان یادآور شد : برخی تحولات سیاسی اقتصادی منطقه سبب شده تا در شرایط کنونی بخش ترانزیت در اقتصاد نقش آفرینی بیشتری داشته باشد.

 بهرامی ادامه داد: وقایع بین روسیه و اکراین و روسیه با ترکیه می تواند به عنوان یک فرصت طلایی برای بهره گیری از توان ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران باشد.

این فعال اقتصادی گفت: با توجه به ظرفیت های قزاقستان در بخش غلات و یا معادن و برخی تنگناها برای صادرات این محصولات از روسیه به اروپا مسیر ایران برای انتقال این کالاها به ممالک جنوبی خلیج فارس و یا ترکیه از امتیازات خوبی برخوردار است اما باید بخش خصوصی و دولت برای تبدیل این ظرفیت بالقوه به بالفعل باید تلاش بیشتری داشته باشند.

بهرامی ادامه داد: ناوگان ریلی کشور متعلق به تکنولوژی نیم قرن قبل است و ناوگان جاده ای هم فرسوده و متوسط سن آن بیشتر از ۳۰ سال است؛ برای استفاده از فرصت های ترانزیتی کشور باید زیر ساخت های این بخش بروزرسانی شود.

وی افزود : برغم اثرگذاری مباحث ترانزیتی بر اقتصاد کلان کشور، اما در دولت های قبلی از این مباحث غفلت شده و برای بهسازی این ظرفیت ها سرمایه گذاری خوبی انجام نشده است.

بهرامی یادآور شد: کشورهای بسیاری در سراسر جهان هستند که از گذر ترانزیت کالا درآمدهای چند ده میلیارد دلاری بدست می آورند و با توجه به ظرفیت های خدادادی این مبحث برای ایران و در مقیاس کوچک تر در گلستان فراهم است.

صنعت ترانزیت اشتغالزاست

رییس اتاق بازرگانی استان گلستان گفت : ورود قطار ترانزیتی از قزاقستان از مسیر مرز اینچه برون به  سمت ترکیه و اروپا نقطه شروع خوبی برای احیای این مسیر است.

علی محمد چوپانی در گفت و گو با ایرنا افزود: اگر این مسیر ترانزیتی احیا شود، علاوه بر درآمدزایی دسترسی ما را به کالاهای وارداتی با سرعت بیشتر و در زمان کمتری میسر کرده و موجب رونق اقتصادی منطقه آزاد اینچه برون می‌شود.

وی اضافه کرد : قطارهایی که از سمت کشورهای اوراسیا وارد ایران شده به دلیل آنکه ریل آنها عریض است باید در اینچه برون، تخلیه و بارگیری مجدد شده و با قطار متوسط به سمت ترکیه و اروپا حرکت کند در نتیجه اشتغالزایی به همراه خواهد داشت.

به ازای هر تن در کیلومتر درآمد ارزی نصیب ایران می شود

رییس اتاق بازرگانی استان گلستان یادآور شد : هرگونه خدمات ریلی بسته به نوع خدمت مانند تعویض بوژی، جابجایی و تخلیه کالا و حق ترانزیت مشمول دریافت فرانک سوئیس شده و به ازای هر تن در کیلومتر درآمد ارزی نصیب ایران می‌کند.

وی اضافه کرد: البته اگر می خواهیم پذیرای این خدمات باشیم و این محور استمرار داشته باشد باید زیرساخت‌ها را در اینچه برون فراهم کنیم تا به جابجایی ۱۰ میلیون تن کالا برسیم.

چوپانی در بخش دیگری بیان کرد: قزاقستان و روسیه انبار غله جهان بوده و باید از این ظرفیت در کشور نهایت بهره را ببریم و با ورود کالا از طریق ریل و انتقال آن به سمت جنوب یا غرب بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم.

توسعه ترانزیت رویکرد جدی دولت 

نماینده مردم بندرگز، بندرترکمن ، گمیشان و کردکوی در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: رویکرد جدی دولت در توسعه ترانزیت منطقه ای به ویژه در تبادلات ریلی گره گشای مشکلات مالی و پویایی اقتصاد کشور و استان های مرزی مانند گلستان است.

عبدالجلال ایری اظهارداشت: گذرهای ریلی و جاده ای ایران در زمره مطمئن ترین مسیرهای حمل و نقلی هستند و دولت سیزدهم در تلاش است تا از این مفر برای دستیابی به منابع درآمدی پایدار استفاده کند. 

وی خاطرنشان کرد: در شرایط خاص اقتصادی کشور و تحریم های ظالمانه دشمنان باید از ظرفیت های چشمگیر ترانزیتی ایران در خدمت تسهیلِ ترانزیت بین المللی کالاها بویژه در بخش ریلی استفاده کرد.
ایری خاطرنشان کرد: ترانزیت اخیر کالا از قزاقستان به سوی ترکیه از راه آهن جمهوری اسلامی از ورودی اینچه برون بیانگر آن است که فصل جدیدی در تبادلات مالی و اقتصادی ایران با کشورهای عضو CIS در حال رقم خوردن است.

صنعت ترانزیت فرصت بی نظیر پیش روی اقتصاد گلستان 

این نماینده مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: توسعه زیرساخت های ریلی و تلاش دولت برای توسعه منطقه اینچه برون اقدام موثری برای فقرزدایی از مناطق مرزی محروم گلستان است.
وی ادامه داد : صنعت ترانزیتی یکی از فرصت های بی نظیر پیش روی اقتصاد گلستان است که تاکنون از آن غفلت شده است با توسعه صنعت ترانزیت علاوه بر اشتغال زایی فرصت مناسبی برای کم اثر کردن تحریم های بین المللی علیه ایران ایجاد می شود.

ایری گفت: برای توسعه بخش ترانزیت باید از توان شرکت های خصوصی استفاده حداکثری صورت بگیرد و در این مسیر  نهادها و دستگاه‌های متولی باید برای مشارکت بخش خصوصی شروط سختگیرانه ای ترسیم کنند.

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگاران اظهارکرد: یکی از مزیت‌های استان گلستان ارتباط با کشورهای اوراسیا از جمله قزاقستان و ترکمنستان است و در سال‌های اخیر به دنبال این بودیم که ارتباط ریلی با این کشورها برقرار شود.

ورود قطار قزاقستان رونق گمرگ اینچه برون را به دنبال داشت

رمضانعلی سنگدوینی افزود: طی روزهای اخیر شاهد سفر رییس جمهور قزاقستان، ترکمنستان و نخست وزیر پاکستان به کشور بودیم و این تعاملات سبب اشتغال آفرینی و ارزآوری خواهد شد.

وی ادامه داد:  قزاقستان یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده غلات بوده و معادن بسیاری دارد که باید از این ظرفیت استفاده کنیم.

وی افزود: ورود این قطار ترانزیتی سبب رونق گمرک در مرز اینچه برون شده و می‌تواند به ایجاد اشتغال کمک کند، اگر مسیر ریلی اینچه برون- آزادشهر- شاهرود هم احداث شود، می‌توانیم به آب‌های آزاد دسترسی یافته و هزینه حمل و نقل و زمان آن هم کاهش می‌یابد.

وی با اشاره به وجود منطقه آزاد و منطقه تجاری اترک در گلستان، گفت: می‌توان در این مناطق صنایعی مستقر کرد و همچنین با وارد کردن کالاها از خارج، زمینه رونق اقتصادی را فراهم کنیم.

قابلیت های ریلی ظرفیتی است برای گلستان

 استاندار گلستان هم در جلسه کارگروه توسعه صادرات غیرنفتی اظهارداشت : قابلیت‌های انتقالی جاده‌ای و ریلی از ظرفیت‌هایی است که می‌توان در رسیدن‌ به هدفگذاری میزان صادرات از استان، موثر باشد.

علی محمد زنگانه گفت : با تمام ظرفیت های ترانزیتی موجود در بخش ریلی و جاده ، آورده و سهم این بخش در آمدهای استان  ناچیز است.

استاندار گلستان گفت: ایجاد مرکز لجستیک در مرز اینچه‌برون می تواند یکی از موئلفه  هایی باشد که می تواند زمینه افزایش صادرات  از استان را فراهم کند.

از جمله مسیرهای حمل و نقل برای انتقال کالا و صارات تولیدات استان به سایر کشورهای منطقه به تاکید کارشناسان، بهره مندی از مسیر خط آهن ایران (اینچه برون) - ترکمنستان - قزاقستان است.

طول راه آهن گرگان - اینچه برون - اترک - برکت در سه کشور قزاقستان، ترکمنستان و ایران حدود ۹۰۸ کیلومتر و در شرق دریای خزر ساخته شد که ۱۲۰ کیلومتر آن در قزاقستان، ۷۰۰ کیلومتر در ترکمنستان و ۸۸ کیلومتر در ایران قرار دارد و این خط ریلی کشورهای مستقل همسود (CIS) را به خلیج فارس و کشورهای جنوب شرق آسیا متصل می‌کند.

از سال ۹۳ که خط آهن ایران (اینچه برون) - ترکمنستان - قزاقستان با حضور روسای سه جمهور سه کشور در نقطه صفر مرزی اینچه برون افتتاح شده بود تاکنون به علت مشکلاتی از جمله نبود پل برای گذر قطار و عریض بودن راه آهن ترکمنستان در مبادله کالا و جابجایی واگن‌ها مشکلاتی ایجاد شده بود.

تا سال ۹۷ ترکمنستان پل های مورد نیاز را احداث کرد اما به دلیل عریض بودن خط آهن این کشور، واگن‌ها و قطارها، تجار پس از تعویض بوژی (شاسی قطار) در خاک این کشور و با پرداخت هزینه اقدام به جابجایی واگن‌ها می‌کردند که بالاخره گره راه آهن اینچه برون گشوده شد و اتصال خط عریض ریلی ۲ کشور ایران و ترکمنستان در نقطه صفر مرزی اینچه برون گلستان به طول هشت کیلومتر در خاک ۲ کشور ایران و ترکمنستان با اعتباری بالغ بر چهار میلیون دلار به بهره برداری رسید تا تسریع و تسهیل در مبادلات حوزه ریلی با کشورهای CIS (اتحادیهٔ کشورهای مستقل همسود یا کشورهای مستقل مشترک‌المنافع) و ایجاد اشتغال و توسعه پایدار و شکوفایی اقتصادی گلستان وارد مرحله جدیدی شود.

گلستان با بیش از ۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت و جای دادن هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم دنیا در همسایگی سه استان مازندران، خراسان شمالی و سمنان و کشور ترکمنستان قرار دارد و در تولید محصولات کشاورزی از جایگاه ممتازی در کشور برخوردار است به طوری که بخش کشاورزی این استان با ۲۲۰ هزار خانوار بهره بردار معادل ۳۸ درصد اشتغال خالص را به خود اختصاص داده است.

زندگی حدود نیم میلیون ترکمن و ده ها هزار قزاق  در استان مرزی گلستان و مشترکات فرهنگی ، اجتماعی ، مذهبی ترکمن ها و قزاق های  ایران با اهالی ترکمنستان و قزاقستان  فرصت مغتنمی است تا بتوانیم با همت مدیران جهادی در دولت مردمی سیزدهم به روند توسعه گلستان شتاب ببخشیم.