زمینه‌های خداحافظی با دلار در تبادلات تجاری ایران و روسیه

به گزارش ایرنا، به گفته دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین حجم تبادلات تجاری دو کشور در سال گذشته میلادی به بالاترین رقم در تاریخ روابط دو کشور رسید .

حجم صادرات ایران به  روسیه که در سال گذشته با رشدی ۱۰۰درصدی به ۴ میلیارد دلار رسید ؛ قرار است  دریک دوره  کوتاه مدت دو ساله به ۸ میلیارد دلار و در چشم انداز میان مدت به  ۱۵ میلیارد دلاربرسد  که پیش نیاز اصلی تحقق این هدف  تسهیل امور بانکی و مالی است .

هم افزایی ظرفیت ها برای مقابله باتحریم

ایران و ورسیه  با بالاترین میزان ذخایر انرژی مدتی است که  با تحریم های ظالمانه غرب  مواجه اند و حالا قصد دارند با هم افزایی ظرفیت های بی بدیل خود این تحریم های ظالمانه را بی اثر کنند .

دیمیتری پسکوف می گوید:"با توسعه‌ همکاری‌های بانکی بین ایران و روسیه ، از این پس با ارزهای ملی یکدیگر حجم تبادلات را محاسبه خواهیم کرد  چرا که حساب و کتاب کردن به دلار آمریکا، دیگر جایی نخواهد داشت."
این به معنای خداحافظی با دلار درعرصه مبادلات تجاری میان ایران و روسیه است  رویکردی که گفته می شود با اجرایی شدن ان و تحقق تسویه مبادلات تجاری با روبل و ریال ؛ بستر لازم برای کاسته شدن تقاضا برای دلار دست کم به میزان سالانه ۳ میلیارد دلار فراهم خواهد شد  .

رونمایی از نماد معاملاتی ارز- روبل

امروز در نخسین گام از این رویکرد نماد معاملاتی جهت ارز ریال - روبل در بازار متشکل ارزی ایران گشایش یافت ، با راه اندازی نماد معاملاتی روبل روسیه ؛صادرکنندگان ایرانی از طریق بانک‌ها و صرافی‌های کارگزار بازار متشکل معاملات ارز می‌توانند همانند اسکناس دلار و یورو، روبل را با نرخ توافقی در این بازار عرضه کنند.

بر این اساس متقاضیان روبل می‌توانند در چارچوب مقررات ارزی بانک مرکزی ایران درخواست خود را در یکی از سرفصل‌های مصارف ارزی خدماتی (غیربازرگانی) که از سوی بانک مرکزی تعیین شده است ثبت کنند.

این اقدام نخستین مرحله از بسته اقدامات بانکی است که توافقات ان در سفر اخیر رئیس کل بانک مرکزی به روسیه نهایی شد، اقای صالح ابادی در این سفر ضمن دیدار با  دو معاون نخست وزیر ،وزیر توسعه اقتصادی ، رئیس کل بانک مرکزی روسیه و رئیس کمیسیون مشترک دو کشور اخرین توافقات را برای اجرایی شدن موافقتنامه های تنظیم شده در سفر سال گذشته رئیس جمهور به روسیه را  نهایی کرد.

در جریان سفر سال گذشته ؛ روسای جمهور دو کشور با انتشار بیانیه ای بر گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی، مالی و بانکی، توسعه همکاری‌های مالی و بانکی ، استفاده از ارزهای ملی برای مبادلات، تعریف سیستم پیام‌ رسان بانکی بین دو کشور تاکید کردند .

پوتین در تهران

حالا با گذشت پنج ماه از سفر آقای رئیسی به روسیه و دیدارهایش با پوتین و درحالی که پوتین به تهران سفرکرده است این توافقات وارد مرحله جدیدی شده است .

صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی می گوید: " ایجاد بسترهای مالی، یکی از مهمترین محورهای توسعه اقتصادی به شمار می‌رود و هم اکنون ایران برای جایگزینی سوئیفت، از سامانه‌های پیام رسان بین بانکی بومی استفاده می‌کند و روسیه نیز پیام‌رسان‌های بومی و مالی خود را دارد که می‌تواند مبنایی برای همکاری بانکی بین دو کشور باشد."

انزوای دلار در سایه تحریم ها

اما ریشه اصلی روی اوردن کشورها به سوی توافق های پولی دو و چند جانبه را باید در رویکرد سالهای اخیر غرب  به حربه تحریم برای وادار کردن کشورهای مستقل از سیاستهای تحمیلی نظام سلطه جستجو کرد و باید گفت ظهور راهکارهای نوین و انسجام کشورها ؛ تنها مولود  فشار حداکثری و جنگ اقتصادی که  از سوی امریکا براقتصاد جهانی تحمیل شد و فشارهایی قرار بود کشورهای مستقل را منزوی کند حالا بلای جان "دلار" شده است .

در شرایط کنونی حربه اقتصادی به اصلی ترین ابزار برای درهم شکستن مقاومت کشورهای مستقل از سوی نظام سلطه بکار گرفته می شود به گونه ای که طی سالهای اخیربه ابزار اصلی  ایجاد اشوب و نارضایتی در جوامع و سرنگون کردن نظام های سیاسی مستقل از نظام سلطه تبدیل شده است .

تجربه تشدید تحریم های ظالمانه برعلیه جمهوری اسلامی ایران ٰ، تحریم سوریه ،‌لبنان ،ونزوئلا و تحریم های اخیر غرب برعلیه روسیه از مصادیق  عینی جنگ اقتصادی است جنگی که ابزار ان روابط پولی و مالی و سو استفاده از سیطره دلار بر روابط اقتصادی است

هم اکنون بسیاری از بانک‌ها و فعالان اقتصادی برجسته که تابعیت یا ارتباط مستقیم با کشورهای مورد تحریم امریکا قرار گرفته اند  در فهرست تحریم‌های اقتصادی گنجانده شده اند و مدام این لیست به روز رسانی می شود . مرکز فرماندهی غرب در این جنگ، وزارت خزانه‌داری آمریکا است که طی بیش از یک دهه به طور خاص روی ایران تمرکز نموده است.

در شرایط کنونی که ایران و روسیه تحت تحریم های ظالمانه غرب هستند طبعا استفاده از ارزهای غیر دلار و یورو و سایر موضوعاتی که تجار و فعالان اقتصادی بتوانند از بسترهای جدیدی برای مبادلات تجاری  استفاده کنند از اولویت های نخست و توسعه روابط اقتصادی است .

دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین با انتقاد شدید از تحریم‌های یکجانبه آمریکا و غرب علیه تهران و مسکو گفت: این تحریم‌ها، هزینه‌ای است که روسیه و ایران، برای استقلال و حق حاکمیت خود پرداخت می‌کنند.
وی می افزاید : ما به وجود این تحریم‌ها عادت کرده ایم، چراکه تحریم‌ها تنها مربوط به ۴ ماه اخیر نیست، بلکه در طول سال‌های طولانی و از زمان شوروی سابق بیش از هزاران تحریم در حوزه‌های مختلف علیه کشور ما وضع شده است، ایران نیز  دهه هاست که زیر بار تحریم قرار دارد، اما مسیر خود را پیدا کرده و برای پیشرفت کشور و تامین رفاه مردم خود، در مقابل این محدودیت‌ها سازگار شده است.

سخنگوی کرملین می گوید :" ایران و روسیه  نه تنها در عرصه روابط دوجانبه، بلکه بر اساس توافقنامه‌های مختلف، از جمله توافقنامه مناطق ویژه اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ایران، همکاری خود را تقویت می‌کنیم و با نهایی شدن قرارداد جامع همکاری‌های بلندمدت بین دو کشور، این همکاری‌ها سرعت خواهد گرفت."

پیمان پولی

یکی از پروژه هایی که همواره بسیاری از کارشناسان مالی برای دورزدن تحریمها مطرح می کردند، شکل‌دهی یک شبکه مالی به موازات سوئیفت و مبتنی بر ارزهای ملی دو کشور بود که بر اساس آن بتوان به دور از فضای تحریمی و ردیابی های معمولی که از طریق سوئیفت برای تحت فشار قرار دادن ایران در تبادلات مالی با دنیا صورت می گیرد، زمینه را برای شکل دهی کلونی‌های مالی داخلی با دنیا فراهم آورد رویکردی که در قالب پیمان های پولی دو و چند جانبه بین کشورها در حال شکل گیری است .

در پیمان پولی دوجانبه، تجارت با استفاده از پول‌های محلی انجام می‌شود؛ یعنی به جای استفاده از یک پول واسط مانند دلار و یورو، از پول کشورهای مبدا و مقصد تجارت استفاده می‌شود و دلار واسط تجاری نیست.

بروز بحران مالی در سال ۲۰۰۷ در سطح جهان، باعث گرایش کشورهای مختلف به رویکرد جدیدی در ساختار تجارت بین‌المللی شد به نحوی که نقش دلار و یورو را کمرنگ کنند. در واقع کشورهایی که قبلاً از پول‌های رایج مانند دلار و یورو در مبادلات خود استفاده می‌کردند، روش جدیدی را انتخاب کردند که به پیمان پولی دوجانبه معروف شده است.

در این رویکرد جدید، تجارت با استفاده از پول های محلی انجام می‌شود؛ یعنی به جای استفاده از یک پول واسط مانند دلار و یورو، از پول کشورهای مبدا و مقصد تجارت استفاده می‌شود و دلار واسط تجاری نیست.

پیمان پولی دوجانبه یک کانال امن بانکی بین دو کشور و بدون درگیر شدن ارز ثالث است. در شرایط اعمال تحریم بانکی، پیمان‌های پولی می‌توانند به عنوان یک کانال امن و بدون ارتباط با نظام‌های مالی تحت کنترل غرب عمل کنند.

برای انتقال پول بین دو کشور (برای مثال ایران و روسیه)، باید دو مرحله تبدیل ارز صورت گیرد، ابتدا ریال به دلار تبدیل و در نهایت دلار به روبل تبدیل می‌شود که در این حالت، دو مرحله پرداخت کارمزد لازم است، چنانچه از پیمان پولی دوجانبه استفاده شود، تجارت دو کشور ارزان تر خواهد بود.

پیمان پولی مسیر جدیدی در کنار سایر روش‌ها برای انتقال پول بین دو کشور است. با استفاده از این روش، تجار بدون نیاز به ارزهای سخت (مانند دلار/یورو) تجارت خود را انجام می‌دهند.

بنابراین پیمان پولی می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای دلار و به تبع آن کنترل نرخ دلار در برابر ریال در بازارهای داخلی شود. تنوع‌گرایی در روش‌های پرداخت تجارت خارجی و کاهش ریسک کشوراز دیگر دستاوردهای انقعاد پیمان های پولی است به گون های که  پیمان پولی دوجانبه، روشی جدید است و در کنار سایر روش‌های سنتی، پرداخت‌های خارجی کشور را مدیریت خواهد کرد.

تاکنون ۴۷ "پیمان پولی دوجانبه" بین کشورهای مختلف امضا شده است. در این رویکرد جدید، تجارت با استفاده از پولهای محلی انجام می‌شود. یعنی به جای استفاده از یک پول واسط مانند دلار و یورو، از پول کشورهای مبدأ و مقصد تجارت استفاده می‌شود و دیگر دلار واسط تجاری نیست.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی پیمان دوجانبه پولی آغاز پایان امپراطوری دلار قلمداد می کنند اما با توجه تحولات این روزهای بازار یورو رشد شتابان ارزهای همچون یوان چین باید گفت شرایط برای خاتمه پنج دهه سیطره دلار به عنوان یک ارز  پرقدرت براقتصاد جهانی فرا رسیده است .