سیل و توفان‌های بیشتر، رهاورد تشدید چرخه آب و تغییرات اقلیمی

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری کانوِرسِیشِن (The Conversation)، سیستم‌های توفانی قدرتمند در اواخر ژوییه (تیر، مرداد) باعث جاری‌شدن سیل ناگهانی در سراسر ایالات متحده آمریکا شد. برخی محله‌ها در آب فرو رفتند و در برخی مناطق مردم با رانش گل و لای مواجه شدند. حداقل ۱۶ نفر در سیل جان باختند.

تأثیر تغییرات اوضاع اقلیمی بر رویدادهای مرتبط با آب، روزبه‌روز آشکارتر می‌شود. توفان‌ها در ایالات متحده آمریکا در پی جاری‌شدن سیل شدید در هند و استرالیا (در سال جاری) و در غرب اروپا (در سال گذشته) روی داد.

مطالعات دانشمندان در سراسر جهان نشان می‌دهد که چرخه آب در حال تشدید است و با گرم‌شدن سیاره زمین، این وضعیت ادامه خواهد یافت. یک ارزیابی بین‌المللی اقلیمی که در سال ۲۰۲۱ برای هیات بین‌دولتی تغییر اقلیم (IPCC) تهیه شد، جزییات را نشان می‌دهد.

این ارزیابی نهایت افزایش رطوبت (بارش شدیدتر در بیشتر مناطق) و نهایت خشکی (خشکی در مدیترانه، جنوب غربی استرالیا، جنوب غربی آمریکای جنوبی، آفریقای جنوبی و غرب آمریکای شمالی) را ثبت کرد. همچنین نشان داد که نهایت رطوبت و نهایت خشکی، با افزایش گرمایش در آینده افزایش خواهند یافت.

چرا چرخه آب تشدید می‌شود؟

آب در محیط می‌چرخد و بین جو، اقیانوس، خشکی و مخازن آب یخ‌زده حرکت می‌کند. این آب ممکن است به صورت باران یا برف ببارد، به زمین نفوذ کند، به یک آبراه وارد شود، به اقیانوس بپیوندد، یخ بزند یا تبخیر شود و دوباره به جو باگردد.

گیاهان نیز آب را از زمین می‌گیرند و آن را از طریق تعرق از برگ‌های خود آزاد می‌کنند. در دهه‌های اخیر، میزان بارش شدید و تبخیر افزایش کلی داشته است.

تعدادی از عوامل، چرخه آب را تشدید می‌کنند؛ اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها این است که گرم‌شدن دمای هوا، حداکثر میزان رطوبت موجود در هوا را افزایش می‌دهد؛ این امر احتمال بارندگی بیشتر را افزایش می‌دهد.

با افزایش دما، توفان‌های شدید مرطوب‌تر می‌شوند

گزارش جدید هیات بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC)، نشان می‌دهد با افزایش گرمایش جهانی، شدت توفان‌ها افزایش می‌یابد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که توفان‌های مرطوب‌تری که به طور تاریخی هر ۱۰ سال یک‌بار رخ می‌دهند، احتمالاً در دمای ۱/۵ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر از میانگین دما در اواخر قرن نوزدهم، افزایش پیدا می کند.

این جنبه از تغییرات اوضاع اقلیمی در گزارش هیات بین دولتی تغییر اقلیم تأیید شده است. فیزیک پایه با استفاده از مدل‌های کامپیوتری این مسئله را پیش‌بینی کرده است و قبلاً در داده‌های رصدی به‌عنوان افزایش کلی شدت بارندگی در حین گرمایش نشان داده شده است.

درک این مسئله و سایر تغییرات در چرخه آب، بیش از آمادگی در برابر بلایا مهم است. آب یک منبع ضروری برای همه اکوسیستم‌ها (زیست‌بوم‌ها) و جوامع انسانی به‌ویژه کشاورزی است.

تشدید چرخه آب در آینده چه معنایی دارد؟

تشدید چرخه آب به این معنی است که هم نهایت رطوبت و هم نهایت خشکی و هم تغییرپذیری کلی چرخه آب افزایش می‌یابد، هرچند این افزایش در سراسر جهان به صورت یکنواخت اتفاق نمی‌افتد.

انتظار می‌رود شدت بارندگی در بیشتر مناطق زمین افزایش یابد، اما بیشترین افزایش خشکی در مدیترانه، جنوب غربی آمریکای جنوبی و غرب آمریکای شمالی پیش‌بینی می‌شود.

در سطح جهانی، رویدادهای بارش شدید روزانه احتمالاً به ازای هر یک درجه سانتی‌گراد افزایش گرمایش جهانی، حدود هفت درصد تشدید می‌شود.

این گزارش نشان می‌دهد بسیاری از جنبه‌های مهم دیگر چرخه آب نیز با افزایش دمای جهانی تغییر خواهند کرد و با این تغییرات روبه‌رو خواهیم بود: کاهش یخچال‌های طبیعی کوهستانی، کاهش مدت زمان پوشش فصلی برف، ذوب زودهنگام برف و تغییرات در باران‌های موسمی در مناطق مختلف که منابع آبی میلیاردها نفر را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

چه می‌توان کرد؟

یکی از موضوعات مشترک در این جنبه‌های چرخه آب این است که انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای، اثرات بزرگ‌تری بر جای خواهد گذاشت.

هیات بین دولتی تغییر اقلیم توصیه‌های سیاستی ارائه نمی‌کند. در عوض، اطلاعات علمی مورد نیاز برای ارزیابی دقیق انتخاب‌های سیاست را فراهم می‌کند. نتایج نشان می‌دهد که پیامدهای انتخاب‌های مختلف احتمالاً چه خواهد بود.

چیزی که شواهد علمی در این گزارش به وضوح به رهبران جهان می‌گوید این است که محدود کردن گرمایش زمین به هدف توافق پاریس یعنی ۵/۱ درجه سانتی‌گراد، مستلزم کاهش فوری و شدید انتشار گازهای گلخانه‌ای است.

صرف نظر  از هر هدف خاصی، واضح است که شدت تأثیرات تغییرات آب‌وهوایی ارتباط نزدیکی با انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد: کاهش انتشار، تأثیرات را کاهش می‌دهد. هر کسری از درجه اهمیت دارد.

به گزارش ایرنا، هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) در سال ۱۹۸۸ بوسیله سازمان ملل متحد، سازمان هواشناسی جهانی (WMO) و برنامه محیط‌زیستی سازمان ملل (UNEP) ایجاد شد. این نهاد بین دولتی علمی اقدام به ارزیابی جامع از اطلاعات علمی، فنی و اجتماعی–اقتصادی جاری در مورد مخاطرات تغییرات آب‌وهوایی بر اثر فعالیت‌های انسانی در سراسر جهان می‌کند. ارزیابی پیامدهای بالقوه این تغییرات و گزینه‌های احتمالی سازگار شدن با این پیامدها و کاستن از عواقب آن، از کوشش‌های این نهاد است. هزاران دانشمند و کارشناس به‌طور داوطلبانه در تهیه گزارش‌ها و مرور اطلاعات به این نهاد بین‌دولتی یاری می‌رسانند.