سهم سرانه جهانی جنگل در مدت ۶۰ سال ۶۰ درصد کاهش یافت

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری «زی‌ام‌ئی ساینس»، گروهی از پژوهشگران «مرکز تنوع زیستی و تغییرات اقلیمی» در ژاپن می‌گویند: ما این روزها خیلی عادت به دیدن جنگل‌ها نداریم؛ نه تنها به این علت که در شهرها و دور از طبیعت زندگی می‌کنیم بلکه به این علت که جنگل‌های کمتری هم وجود دارد.

این پژوهشگران گزارش داده‌اند که در مدت ۶۰ سال گذشته (از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۹ میلادی) وسعت جنگل‌های جهان به میزان ۸۱.۷ میلیون هکتار کاهش یافته است. هر چند در این مدت ۳۵۵.۶ میلیون هکتار جنگل جدید ایجاد شده اما از سوی دیگر ۴۳۷.۳ میلیون هکتار جنگل هم نابود شده است.

این محققان در مقاله خود توضیح داده‌اند: روند مداوم از دست رفتن و تنزل جنگل‌ها بر استحکام اکوسیستم‌های جنگل‌ها تاثیر می‌گذارد و توانایی آنها برای تولید خدمات ضروری و حفظ تنوع زیستی را کاهش می‌دهد. این مساله همچنین بر زندگی حداقل ۱.۶ میلیارد نفر در سطح جهان و به خصوص در کشورهای در حال توسعه تاثیر می‌گذارد چرا که آنها برای مقاصد مختلف به جنگل‌ها وابسته هستند.

این گروه تحقیقاتی به سرپرستی «رونالد سی. استوک» دانشمند محیط زیستی، با استفاده از داده‌های جهانی درباره بهره‌برداری از زمین‌ها، روند تغییر در پوشش جنگلی جهان در مدت ۶ دهه گذشته را پیگیری کرده‌ است. 

این محققان گزارش داده‌اند که از دست رفتن جنگل‌ها عمدتا در کشورهای با درآمد پایین به خصوص در مناطق استوایی (tropics) روی داده است. از سوی دیگر رشد جنگل‌ها بیشتر در کشورهای با درآمد بالا و دور از مناطق استوایی روی داده است.

به گفته محققان، این نتایج از فرضیه انتقال جنگل‌ها حمایت می‌کند؛ بر اساس اطلاعات پایگاه داده فرا-تحلیل سامانه‌های اجتماعی-اکولوژیک «دارتموث»، با افزایش درآمد در کشورهای فقیر، جنگل‌زدایی تا مرحله خاصی افزایش می‌یابد اما بعد از آن شروع به کاهش می‌کند.

کشورهای ثروتمند به جای غره شدن باید به این فکر کنند که انتقال به سمت جایگاه بالاتر اجتماعی-اقتصادی موجب کاهش جنگل‌زدایی نمی‌شود بلکه آن را به جای دیگری صادر می‌کند. در واقع مردم ثروتمند به دیگران پول می‌دهند تا آنها درخت‌های خود را قطع و جنگل‌های خود را نابود کنند.

این مقاله می‌افزاید: با وجود این الگوی مکانی (spatial ) که مطابق آن جنگل‌ها عمدتا در کشورهای کمتر توسعه یافته نابود می‌شوند اما نقش کشورهای توسعه‌یافته‌تر در نابودی جنگل‌های جهان هم باید با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد.

این کاهش جنگل‌ها در کنار افزایش جمعیت جهان در بازه زمانی مورد بررسی موجب شده که سهم سرانه جنگل هر انسان روی زمین از ۱.۴ هکتار در سال ۱۹۶۰ به نیم هکتار در سال ۲۰۱۹ کاهش یابد.

جنگل‌ها از ارکان اصلی اکوسیستم‌های طبیعی هستند که به اشکال مختلف از زندگی انسان حمایت می‌کنند و از این رو کاهش سهم سرانه جنگل،‌ به شدت نگران‌کننده است. همچنین این سوال پیش می‌آید که چه زمانی ممکن است جنگل‌ها مضمحل شوند و قادر به حمایت از زندگی ما نباشند و اینکه سهم سرانه جنگل ها در جهان «ناکافی و بیش از اندازه کم» خواهد بود؟

این حقیقت که جنگل‌زدایی در مناطق استوایی جهان متمرکز است نیز نگرانی را تشدید می‌کند زیرا جنگل‌های این مناطق از متراکم‌ترین نوع جنگل‌ها در جهان هستند و از این رو از دست رفتن هر هکتار جنگل در این مناطق معادل نابودی چندین هکتار در مناطق دیگر است. جنگل‌زدایی گسترده همچنین تاثیر منفی شدیدی بر توانایی ما برای کاستن از شتاب تغییرات آب و هوایی خواهد داشت.