نقاشی چینی؛ دریافت روح طبیعت با قلم‌مو

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نقاشی سنتی چین بخش مهمی از تمدن پنج ‌هزار ساله آن است. این هنر با قلم‌مو، مرکب، کاغذ برنج یا ابریشم به‌ عنوان ابزار اصلی و خطوط و نقطه به‌ عنوان ساختار، دارای هویتی عمیق و سبک قومی منحصر به‌ فردی است. در قرن بیستم، نقاشی چینی در روندی از سنت به سوی مدرنیته گام برداشت که نشان‌ دهنده پیچیدگی آن در جذب هنر غربی و برخوردها و آمیختگی هنرهای چینی و غربی بود.

تسخیر یا دریافت روح طبیعت با قلم‌مو کتابی است که رویکرد منحصر به ‌فرد جهان نقاشی چینی در طول تاریخ را بررسی می‌کند. این کتاب با تمرکز بر روابط نزدیک میان هنر نقاشی و فرهنگ چینی، داستان‌های پشت شاهکارها، هنرمندان و سبک‌های نقاشی را بیان می‌کند.

چینی‌ها ضرب‌المثلی دارند که می‌گوید: «از قلب تا بازو، از بازو به دست، از دست تا قلم‌مو و از قلم‌مو تا به کاغذ»؛ این تجسم، مفهومی از بیان هنرمند چینی با رویکردی خودانگیخته و رسا از مفهوم نقاشی به سبک دست آزاد است. در این سبک هنرمند عناصر بنیادی و نقوش سنتی سبک ادبی را به تصویر می‌کشد. او می‌خواهد از بازنمایی صرف یک سوژه فراتر رود تا با استفاده از حداقل چی یا نیروی حیات، آن را به تصویر درآورد.

نقاشی سنتی چینی اساساً هنری انتزاعی بود. اگرچه هیچ نقاشی انتزاعی مطلق چینی در معنای اصلی آن وجود نداشت، اشیاء در نقاشی کپی مستقیم جهان طبیعت با پیروی از اصل پرسپکتیو نبودند بلکه هماهنگی ترکیبی بین دنیای طبیعت و احساسات انسانی، محصول هماهنگی طبیعت و انسان است.

تصویری که نقاشان چینی می‌خواهند در آثار خود نشان دهند، جلوه‌ای بصری از رنگ‌ها و الگوهایی نبود که همتایان غربی آنان تمایل داشتند به آن دست یابند. توصیف اشیاء در نقاشی‌های آنان به هیچ وجه دقیق نبود و تعداد کمی به عواملی مانند رنگ‌ها، اصل پرسپکتیو، آناتومی، سطح و اندازه نسبی توجه داشتند.

نقاشان چینی دوست داشتند به جهانی ذهنی از درک غیرمستقیم اشیاء دست یابند. دنیای طبیعت برای آنان شیئی نبود که بتوانند از آن کپی واقعی بسازند بلکه مجموعه عناصری بود که بتوانند با آن دنیای خودشان را بسازند.

حداقل ضربه‌های قلم‌مو برای خلق اثری حداکثری؛ در سبک دست آزاد هیچ طرحی از پیش تهیه نمی‌شود و از هیچ مدلی استفاده نمی‌شود. در عوض، هنرمند با حرکات سریع و شهودی قلم‌مو نقاشی می‌کند که تصویر ذهنی او از موضوع را به راحتی به بیننده اثر منتقل می‌کند.

کتاب نقاشی چینی؛ دریافت روح طبیعت با قلم‌مو تألیف لین تسه با ترجمه نسرین دستان در ۲۱۶ صفحه، قطع رقعی، جلد شومیز و شمارگان ۵۰۰ نسخه با قیمت ۱۷۰ هزار تومان توسط مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری فرهنگستان هنر (متن) منتشر شده است. از گو کای‌جی تا وو دائوزِه، رمانتیک‌ترین نقاشی، ارتباط با روح: زنده و ملموس بودن نقاشی، امپراتوران دوران شکووفایی بزرگ، استاد نقاشی، گنجینه‌های صحرا و نقاشی‌های دیواری دونهوانگ از موضوع‌ها و بخش‌های این کتاب است.