چند حدیث گهربار از امام خوبی‌ها

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، امام رضا (ع) هشتمین امام شیعیان است که به مهربانی و هوش و ذکاوت عالی معروف بودند. آخرین روز از ماه صفر، سالروز شهادت ضامن آهو، امام رضا(ع) است. به بهانه شهادت ایشان، احادیثی ارزشمند از امام هشتم(ع) را در ادامه می خوانیم:

از جمله حقوق مؤمن بر مؤمن

إنَّ مِن حَقِّ المُؤمِنِ عَلَی المُؤمِنِ: المَوَدَّهَ لَهُ فی صَدرِهِ، وَالمُواساهَ لَهُ فی مالِهِ، وَالنُّصرَهَ لَهُ عَلی مَن ظَلَمَهُ، وإن کانَ فَیءٌ لِلمُسلِمینَ وکانَ غائِباً أخَذَ لَهُ بِنَصیبِهِ، وإذا ماتَ فَالزِّیارَهُ إلی قَبرِهِ، ولا یظلِمَهُ، ولا یغُشَّهُ، ولا یخونَهُ، ولا یخذُلَهُ، ولا یغتابَهُ، ولا یکذِّبَهُ…

از جمله حقوق مؤمن بر مؤمن، این است که در دل، او را دوست بدارد، با مالش به او کمک برساند، او را در برابر کسی که به وی ستم کند، یاری دهد، اگر مسلمانان غنیمت و خراجی داشتند و او غایب بود، سهم او را برایش بگیرد، هر گاه درگذشت، تا قبرش او را تشییع کند، به او ستم نکند، با او دغلی نکند، به او خیانت نکند، او را وا نگذارد، از او غیبت نکند، دروغگویش نشمارد…

قضاء حقوق المؤمنین: ص۳۵ ح۴۵، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۸۸

وساطت اهل بیت(ع)

إذا نَزَلَت بِکم شِدَّهٌ فاستَعینوا بِنا عَلَی اللّهِ.

هر گاه سختی ای به شما رسید، به واسطه ما از خدا کمک بجویید.

تفسیر العیاشی: ج۲ ص۱۷۶ ح۱۶۶۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۰۲

نماز شب

عَلَیکم بِصَلاهِ اللَّیلِ! فَما مِن عَبدٍ یقومُ فی آخِرِ اللَّیلِ فَیصَلّی ثَمانِی رَکعاتٍ ورَکعَتَینِ لِلشَّفعِ ورَکعَهً لِلوَترِ؛ ثُمَّ قَنَتَ وَاستَغفَرَ اللّهَ فی قُنوتِهِ سَبعینَ مَرَّهً، إلاّ اُجیرَ مِن عَذابِ القَبرِ وعَذابِ النّارِ.

بر شما باد خواندن نماز شب؛ زیرا هیچ بنده ای نیست که در آخرِ شب بر خیزد و هشت رکعت [نماز] و دو رکعت [نماز] شَفع و یک رکعت [نماز] وَتر بگزارد، سپس قنوت بخواند و در قنوتش هفتاد بار از خدا آمرزش بخواهد، مگر آن که از عذاب قبر و از عذاب آتش [دوزخ]، پناه داده می شود.

الدعوات: ص۲۷۲ ح۷۷۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۰

طلب بهشت بدون عمل!

مَن سَأَلَ اللّهَ الجَنَّهَ وَلَم یصبِر عَلَی الشَّدائِدِ، فَقَدِ استَهزأَ بِنَفسِهِ.

کسی که از خدا بهشت بخواهد، امّا در برابر سختی ها شکیبا نباشد، خود را ریشخند کرده است.

کنز الفوائد: ج۱ ص۳۳۰، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۸

پاداش کمترین آزار برای زیارت امام رضا(ع)

ما مِن مؤمن یزورُنی فَیصیبُ وَجهَهُ قَطرَهٌ مِنَ الماءِ، إلاّ حَرَّمَ اللّهُ تَعالی جَسَدَهُ عَلَی النّارِ.

هیچ مؤمنی نیست که مرا زیارت کند و قطره ای از آسمان بر چهره اش بیفتد، مگر آن که خداوند متعال، بدن او را بر آتش، حرام می گردانَد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص۲۲۷ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۵۰

 دین امامان(ع)

إنَّ مِن دینِهِم [أی الأَئِمَّهِ(ع)]: الوَرَعَ، وَالعِفَّهَ، وَالصِّدقَ، وَالصَّلاحَ، وَالاِجتِهادَ، وأداءَ الأَمانَهِ إلَی البَرِّ وَالفاجِرِ، وطولَ السُّجودِ، وَالقیامَ بِاللَّیلِ، وَاجتِنابَ المَحارِمِ، وَانتِظارَ الفَرَجِ بِالصَّبرِ، وحُسنَ الصُّحبَهِ، وحُسنَ الجِوارِ، وبَذلَ المَعروفِ، وکفَّ الأَذی، وبَسطَ الوَجهِ، وَالنَّصیحَهَ، وَالرَّحمَهَ لِلمؤمنینَ.

از دینِ آنان ـ یعنی امامان(ع) ـ است: پارسایی، پاک دامنی، راستی، درستی، سخت کوشی، باز گرداندن امانت به نیکوکار و تبه کار، سجده طولانی، عبادت شبانه، دوری از حرام، انتظار فرج با شکیبایی، حُسن همنشینی، حُسن همسایگی، نیکی کردن، بی آزاری، گشاده رویی، خیرخواهی و مهربانی با مؤمنان.

تحف العقول: ص ۴۱۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۸۰

گریه بر اهل بیت(ع)

مَن تَذَکرَ مُصابَنا وبَکی لِما ارتُکبَ مِنّا کانَ مَعَنا فی دَرَجَتِنا یومَ القیامَهِ.

هر کس مصیبت ما را به یاد آورد و برای ستم هایی که بر ما رفته است، بگِرید، روز قیامت، با ما در یک درجه خواهد بود.

الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲

شرکت در مجلس اهل بیت(ع)

مَن جَلَسَ مَجلِساً یحیی فیهِ أمرُنا لَم یمُت قَلبُهُ یومَ تَموتُ القُلوبُ.

هر کس در مجلسی بنشیند که یاد و نام ما در آن زنده می شود، در آن روزی که دل ها می میرند، دل او نمی میرد.

الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲

ویژگی های شیعیان

 شیعَتُنا: المُسَلِّمونَ لِأَمرنا، الآخِذونَ بِقَولِنا، المُخالِفونَ لِأَعدائِنا؛ فَمَن لَم یکن کذلِک فَلَیسَ مِنّا.

شیعیان ما، تسلیم فرمان ما هستند، از سخن ما پیروی می کنند و با دشمنان ما مخالف اند. پس هر که چنین نباشد، از ما نیست.

صفات الشیعه: ص ۸۲ ح ۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۶

ویژگی های قائم (عج)

إنَّ القائِمَ هُوَ الَّذی إذا خَرَجَ کانَ فی سِنِّ الشُّیوخِ ومَنظَرِ الشُّبّانِ، قَویاً فی بَدَنِهِ، حَتَّی لَو مَدَّ یدَهُ إلَی أعظَمِ شَجَرَهٍ عَلَی وَجهِ الأَرضِ لَقَلَعَها! ولَو صاحَ بَینَ الجِبالِ لَتَدَکدَکت صُخورُها! یکونُ مَعَهُ عَصا موسَی وخاتَمُ سُلَیمانَ علیهماالسلام، ذاک الرّابِعُ مِن وُلدی، یغَیبُهُ اللّهُ فی سِترِهِ ما شاءَ، ثُمَّ یظهِرُهُ فَیملأُ بِهِ الأَرضَ قِسطاً وعَدلاً کما مُلِئَت جَوراً وظُلماً.

قائم، کسی است که وقتی ظهور می کند، در سنّ پیران و سیمای جوانان است، بدنی چنان نیرومند دارد که اگر دستش را به طرف بزرگ ترین درخت روی زمین ببرد، آن را از ریشه در می آورد و اگر در کوهستان فریاد زند، صخره ها در هم می ریزند. عصای موسی و انگشتر سلیمان را با خود دارد. او چهارمین از نسل من است، خداوند برای مدّتی او را در پس پرده خود پنهان می سازد، سپس آشکارش می گرداند و به وسیله او زمین را همچنان که از ظلم و ستم آکنده شده است، از عدل و داد پر می کند».

کمال الدین: ص۳۷۶ ح۷، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۷۲

اطاعت از خدا حتی بدون وعده به بهشت و جهنم

لَو لَم یخَوِّفِ اللّهُ النّاسَ بِجَنّهٍ ونارٍ، لَکانَ الواجِبُ أن یطیعوهُ ولا یعصوهُ؛ لِتَفَضُّلِهِ علَیهِم وإحسانِهِ إلَیهِم، وما بَدأهُم بهِ مِن إنعامِهِ الَّذی ما استَحَقّوهُ.

اگر خداوند، مردم را به بهشت و دوزخی هم وعده و وعید نمی داد، باز واجب بود که از او اطاعت کنند و نافرمانی اش نکنند؛ زیرا به آنان تفضّل و نیکی فرموده و نعمت هایش را در اختیارشان گذاشته است، بی آن که [به سبب انجام عملی،] استحقاق آن را داشته باشند.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۱۸۰ ذیل ح ۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۸۶

شهرت به عبادت

مَن شَهَرَ نفسَهُ بِالعِبادَهِ فاتَّهِموهُ علی دینِهِ.

هر که خود را به عبادت شهره می سازد، به دین (/ دینداری) او بدگمان باشید.

الأمالی للطوسی: ص ۶۴۹ ح ۱۳۴۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۸۸

پاداش زیارت امام رضا(ع)

ألا وإنّی لَمَقتولٌ بِالسَّمِّ ظُلماً، ومَدفونٌ فی مَوضِعِ غُربَهٍ، فَمَن شَدَّ رَحلَهُ إلی زِیارَتی استُجیبَ دُعاؤهُ وغُفِرَ لَهُ ذَنبُهُ.

بدانید که من با زهر ستم، کشته خواهم شد و در خاک غربت، دفن خواهم شد. پس هر که برای زیارت من بارِ سفر بربندد، دعایش مستجاب و گناهانش آمرزیده می شود.

الخصال: ص۱۴۴ ح۱۶۷، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۳۲

صلوات بر پیامبر و خاندان او زائل کننده گناهان

مَن لَم یقدِر عَلی ما یکفِّرُ بِهِ ذُنوبَهُ، فَلیکثِر مِنَ الصَّلاهِ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِهِ؛ فإِنَّها تَهدِمُ الذُّنوبَ هَدماً.

هر کس توانایی دادن کفّاره برای گناهانش را نداشت، بر محمّد و خاندان او فراوان صلوات بفرستد؛ زیرا صلوات، گناهان را به کلّی از بین می برد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۱ ص۲۹۴ ح۵۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۲

دوری از آتش بدون عمل

مَن تَعَوَّذَ بِاللّهِ مِنَ النّارِ ولَم یترُک الشَّهَواتِ، فَقَدِ استَهزَأَ بِنَفسِهِ.

هر که از آتش دوزخ به خدا پناه ببرد، امّا ترک شهوات نکند، در واقع، خود را ریشخند کرده است.

کنز الفوائد: ج۱ ص۳۳۰، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۰

اطاعت از پدر و مادر

بِرُّ الوالِدَینِ واجِبٌ وإن کانا مُشرِکینِ، ولا طاعَهَ لَهُما فی مَعصیهِ الخالِقِ.

اطاعت از پدر و مادر واجب است، اگر چه مشرک باشند؛ ولی در معصیت خالق، از آنان نباید اطاعت کرد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۲ ص۱۲۲ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۵۴

 تشکر در قبال خوبی مردم

 مَن لَم یشکرِ المُنعِمَ مِنَ المَخلوقینَ لَم یشکرِ اللَهَ عز و جل.

هر که در قبال خوبی مردم تشکر نکند، از خداوند عز و جل هم تشکر نکرده است.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۲ ص۲۴ ح۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۶۶

پوشاندن گناه

المُستَتِرُ بالسَّیئَهِ مَغفورٌ لَهُ.

پوشاننده گناه آمرزیده می گردد.

الکافی: ج۲ ص۴۲۸ ح ۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۸۲

حدیث امام رضا درباره خوش رفتاری با خانواده

امام رضا (ع) می فرماید:

أَقْرَبُکُمْ مِنِّی مَجْلِساً یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً وَ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِچ

امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:نزدیکترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده خود خوش رفتار باشد.(صحیفه الإمام الرضا علیه السلام، ص:۶۷)

حدیث امام رضا درباره همسرداری

امام رضا (ع) می فرماید:

وَ قَالَ إِنَّهَا تَشْتَهِی مِنْکَ مِثْلَ الَّذِی تَشْتَهِی مِنْهَا

همسرت از تو همان را می خواهد که تو از او توقع داری.(بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج‏۷۳، ص:۱۰۲)

حدیث امام رضا درباره بوی خوش

امام رضا (ع) می فرماید:

الطّیبُ مِن أخلاقِ الأَنبیاءِ.

به کار بردن بوی خوش، از اخلاق پیامبران است. (الکافی، ج ۶ ، ص ۵۱۰ )

حدیث امام رضا درباره افطاری دادن

امام رضا (ع) می فرماید:

فِطرُک أخاک الصّائِمَ أفضَلُ مِن صیامِک.

افطاری دادن تو به برادر روزه دارت، فضیلتش بیشتر از روزه داشتن توست. (مصباح المتهجّد، ص ۶۲۶، ح ۷۰۴ )

حدیث امام رضا درباره حفظ آبرو با مال

امام رضا (ع) می فرماید:

أفضَلُ المالِ ما وُقِی بِهِ العِرضُ.

برترین دارایی آن است که آبرو با آن حفظ شود. (العدد القویة، ص۲۹۲ ، ح۱۷)

حدیث امام رضا درباره دست کشیدن از غذا پیش از سیری کامل

امام رضا (ع) می فرماید:

رفَع یدَیک مِنَ الطَّعامِ وبِک إِلَیهِ بَعضُ القَرَمِ؛ فإنَّهُ أصَحُّ لِبَدَنِک، وأذکی لِعَقلِک، وأخَفُّ عَلی نَفسِک إن شاءَ اللّهُ.

در حالی که هنوز اندک اشتهایی داری، دست از غذا بکش؛ زیرا این کار، به خواست خدا جسم تو را سالم تر، فکرت را تیزتر و روانت را سبک تر می دارد. (گزیده حکمت نامه رضوی، ص ۵۰۰ )

حدیث امام رضا درباره سکوت

امام رضا (ع) می فرماید:

ما أحسَنَ الصَّمتَ لا مِن عی، وَالمِهذارُ لَهُ سَقَطاتٌ.

چه نیکوست آن خاموشی ای که از روی درماندگی [در سخن گفتن] نباشد! و برای پُرگو لغزش هاست. (گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه، ۴۶۸ )

حدیث امام رضا درباره خشم

امام رضا (ع) می فرماید:

الغَضَبُ مِفتاحُ کلِّ شَرٍّ.

خشم، کلید هر بدی است. (مشکاة الأنوار، ص۳۸۳، ح۱۲۶۶)

حدیث امام رضا درباره سپاسگذاری از والدین

امام رضا (ع) می فرماید:

إنَّ اللّه َ أمَرَ بِالشُّکرِ لَهُ و لِلوالِدَینِ، فَمَن لَم یَشکُر والِدَیهِ لَم یَشکُرِ اللّه َ

خداوند به سپاس گزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده است؛ پس هر که از پدر و مادرش سپاس گزاری نکند، خداوند را سپاس نگفته است!.(الخصال، ص ۱۵۶)

حدیث امام رضا درباره همسایه

امام رضا (ع) می فرماید:

المُسلِمُ الَّذی یَسلَمُ المُسلِمونَ مِن لِسانِهِ و یَدِهُ ولَیسَ مِنّا مَن لَم یَأمَن جارُهُ بَوائِقَهُ

مسلمان کسی است که مردم از دست و زبان او آسوده باشند و از ما نیست آن که همسایه اش از شرّ او در امان نباشد.(عیون أخبار الرّضا علیه السلام، ج ۱، ص ۲۴ )

حدیث امام رضا درباره تلاش نکردن

امام رضا (ع) می فرماید:

مَن سَألَ اللّه َ التَّوفیقَ و لَم یَجتَهِد فَقَدِ استَهزَأَ بِنَفسِهِ

هر کس از خدا توفیق بخواهد و تلاش نکند، خود را مسخره کرده است.(میزان الحکمه، ح ۲۷۹۰ )

حدیث امام رضا درباره دروغ نگفتن

امام رضا (ع) می فرماید:

السلام:اَنَّ رَجُلاً اَتَی سَیِّدَنا رَسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله فَقالَ یا رَسولَ اللّه ِ عَلِّمْنی خُلُقایَجْمَعُ لی خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ فَقالَ صلی الله علیه و آله لا تَکْذِبْ.

مردی نزد سرور ما رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد:به من اخلاقی بیاموزید که خیردنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند:دروغ نگو.(فقه الرضا علیه السلام، ص ۳۵۴)