گام سبز دیگری از دولت سیزدهم/حذف مصرف مازوت در نیروگاه‌ها تا سال ۱۴۰۳

پاییز هزار رنگ با تمام زیبایی هایش از راه رسید، درختان لباس های رنگین بر تن کردند، برگ ها با هر نسیمی رقص کنان و تاب خوران به زمین می افتند و فرشی از هارمونی رنگ به وجود می آورند؛ دلت می خواهد روی این برگ ها قدم بزنی تا صدای خش خش شان تو را از هیاهو و دنیای پر سر و صدای زندگی شهری دور کند، هوای تمیز و سبک پاییز را با تمام توان به ریه هایت بکشی و سرخوش از زندگی شوی، پیش بروی و خدا را بابت این همه زیبایی و نعمت شکر گویی، اما مساله این است که آیا این تابلو مسحور کننده را می توان برای شهرهای بزرگی مانند تهران هم به تصویر کشید.

تصور بر این است که هوای پاییز و زمستان به علت سرد شدن نسبت به تابستان پاک تر و سالم تر است اما تجربه برعکس این تصور را نشان می دهد، چند سالی است سرما که می آید هوا هم بد قلقی می کند، صبح ها به جای دیدن آسمان آبی و صاف با آسمانی خاکستری و پر از دود که حاصل پدیده اینورژن یا همان وارونگی دما است مواجه می شوی، در این شرایط زمانی که هوا سرد و سنگین می شود آلودگی در جو باقی می ماند چون توان بالا رفتن و خارج شدن ندارد، در واقع هوای سرد مانند پتویی آسمان را می پوشاند و آلودگی ها را در خود نگه می دارد حال در کلانشهری مانند تهران که منبع آلودگی آن مانند خودروها و صنایع بی وقفه در حال تولید آلودگی هستند، مدام حجم آلودگی در هوا بیشتر می شود و تنها راه خلاصی از آن وزش باد و جابجایی هوا است.

این روند متهمان زیادی دارد از جمله خودروهای فرسوده، سوخت های غیر استاندارد برای خودرو و صنایع که یکی از مهمترین آنها مازوت است؛ به ویژه در زمانی که میزان مصرف سوخت گاز در فصول سرد در بخش خانگی افزایش می یابد برای اینکه در روند تولید برق مشکلی ایجاد نشود نیروگاه ها مجبور به استفاده از مازوت می شوند که همین میزان مصرف گاز را به ویژه در کلانشهرها حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش می دهد، این در حالی است که میزان گوگرد ۳ و نیم تا ۴ درصد وزن حجمی مازوت مصرفی است یعنی میزان سولفور یا گوگرد در مازوت حدود ۳۵ تا ۴۰ هزار قسمت در میلیون ( ppm ) است.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره مصرف مازوت در پاییز و زمستان امسال به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: در نیمه دوم سال با پدیده وارونگی دما مواجه هستیم که موجب ماندگاری آلودگی در هوا می شود از این رو برای مقابله با این پدیده نامه ای را به ادارات کل محیط زیست استان ها ارسال و رونوشت آن را به وزارتخانه های صمت، کشور ، بهداشت و نیرو ارسال کردیم تا نسبت به اقدامات پیشگیرانه برنامه ریزی کنند، در این نامه تاکید کردیم که ادارات کل محیط زیست استان ها گشت های شبانه را به ویژه در صورت اضطرار آلودگی هوا تشکیل دهند، همچنین از وزارت نیرو  خواستیم که سوخت گاز نیروگاه ها و صنایع را تا حد امکان تامین کند، از آنجا که استانداران رییس کمیته کاهش آلودگی هوا هستند و تصمیمات اصلی را می گیرند از این رو وزارت کشور این نامه را به تمام استانداران سراسر کشور ابلاغ کرد.

داریوش گل علیزاده درباره مازوت سوزی در نیروگاه ها افزود: در نیمه دوم سال به دلیل کاهش محسوس دما و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، تامین گاز مورد نیاز نیروگاه ها به عنوان سوخت با مشکل مواجه می شود، در واقع در شرایط عادی ۴۵۰ میلیون متر مکعب گاز در بخش خانگی و تجاری مصرف می شود که در شرایط سرما با افزایش ۱۵ تا ۲۰ درصدی به حدود ۶۵۰ میلیون متر مکعب افزایش می یابد.

وی ادامه داد: روزانه ۸۵۰ تا ۸۷۰ میلیون متر مکعب گاز با ورود به شبکه داخلی صرف بخش های مختلف خانگی، تجاری و صنعتی می شود، حال اگر مصرف در یکی از این بخش ها مثلا خانگی افزایش یابد به ناچار برای تامین سوخت کافی از سهم نیروگاه ها کم می شود تا مشکلی برای بخش خانگی ایجاد نشود، سوخت گاز مورد مصرف روزانه نیروگاه ها ۲۶۰ تا ۲۷۰ میلیون متر مکعب یا معادل همین میزان سوخت مایع مانند گازوییل و مازوت است، اما زمانی که هوا سرد می شود مصرف گاز در بخش خانگی روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون متر مکعب افزایش می یابد که برای جبران آن باید از بخش صنعت کم شود تا اختلالی در برق بخش های مختلف مانند خانگی ، بیمارستان ها و برخی صنایع ایجاد نشود در اینجا نیروگاه ها به ناچار به سمت مصرف سوخت دوم یعنی گازوییل یا مازوت می روند و گاهی هم تلفیقی ( گاز و مازوت ) مصرف می کنند که این امر موجب تشدید آلودگی هوا می شود.

سازمان حفاظت محیط زیست به طور کامل با مصرف مازوت مخالف است، اما می گوییم اگر قرار است مازوت یا ذغال سنگ بسوزانند باید حتما سیستم کنترلی نصب کنند تا خروجی منطبق با حدود مجاز تعیین شده از سوی دولت باشد این در قانون هوای پاک هم آمده است.گل علیزاده با اشاره به اینکه فقط نیروگاه های بخاری قابلیت استفاده از مازوت را دارند، گفت: در مجموع سه دسته نیروگاه حرارتی داریم از جمله نیروگاه گازی، سیکل ترکیبی و بخاری که ۱۶ نیروگاه در کشور بخاری است و قابلیت مصرف را مازوت دارد و برخی از آنها که در کلانشهرها و حاشیه آنها واقع شده اند دیگر مازوت مصرف نمی کنند، مثلا بخش سوخت نیروگاه بعثت در تهران از سال ۹۰ - ۹۱ پلمب شده و به هیچ عنوان امکان مصرف مازوت ندارد و چون داخل شهر واقع شده به دنبال فک این پلمب هم نیستند.

وی ادامه داد: یک نیروگاه هم در داخل شهر اسلام آباد در اصفهان فعال است که آن هم سالهاست مازوت نمی سوزاند، نیروگاه شهید منتظری شاهین شهر اصفهان هم که پیرامون شهر واقع شده و قابلیت مصرف ۶ میلیون متر مکعب سوخت را دارد در ۳ تا ۴ سال اخیر امکان مصرف مازوت نداشت چون بخش سوخت مازوت آن پلمب بود اما سال گذشته به دلایلی ۵۵ روز مازوت مصرف کرد، نیروگاه شازند هم به صورت تلفیقی می سوزاند، نیروگاه شهید رجایی حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد مازوت می سوزاند، نیروگاه منتظر قائم فردیس کرج که نزدیک تهران است هم مازوت نمی سوزاند اما در دو تا سه سال قبل یک هفته به صورت آزمایشی مازوت سوزاند.

وی تاکید کرد: اما سازمان حفاظت محیط زیست به طور کامل با مصرف مازوت مخالف است، اما می گوییم اگر قرار است مازوت یا ذغال سنگ بسوزانند باید حتما سیستم کنترلی نصب کنند تا خروجی منطبق با حدود مجاز تعیین شده از سوی دولت باشد این در قانون هوای پاک هم آمده است.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: میزان گوگرد مازوت مصرفی ۳ و نیم تا ۴ درصد وزن حجمی آن است یعنی میزان سولفور یا گوگرد در مازوت حدود ۳۵ تا ۴۰ هزار قسمت در میلیون ( ppm ) است، بنابراین وقتی سیستم کنترلی نباشد و آلودگی منتشر شود به مرور طی فعالیت شیمیایی تبدیل به ذرات معلق ثانویه می شود، می دانیم که شاخص آلایندگی هوا در بیشتر شهرها همان ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است از این رو حجم آلودگی افزایش می یابد.

وی گفت: با توجه به اهمیت موضوع، جلساتی با وزارت نفت داشتیم و بازرسی کل کشور هم ورود کرده بود، نمایندگان تمام پالایشگاه ها هم حضور داشتند، قرار شد تا سال ۱۴۰۳ نیروگاه های بخاری برای کیفی سازی سوخت، مازوت را به طور کامل حذف کنند یا میزان گوگرد مازوت را به زیر ۱ درصد برسانند در این شرایط کیفیت مازوت بهتر می شود، البته این شامل بخشی از صنایع مانند پتروشیمی ها ، پالایشگاه ها ، فولاد و سیمان می شود که در زمستان دچار محدودیت سوخت می شوند اما در مجموع باید سیستم کنترلی مناسب نصب کنند.

گل علیزاده تاکید کرد: تمام بخش ها چه خانگی و چه صنعتی که گاز مصرف می کنند باید برای خروجی سیستم کنترلی داشته باشند تا با اندازه گیری خروجی بتوان میزان اکسیدهای نیتروژن را به حداقل رساند، چند سالی است که در تهران با آلاینده ازن مواجه هستیم که دومین آلاینده این کلانشهر است، اینطور است که در تابستان ناکس و اکسیدهای نیتروژن تحت تاثیر تابش شدید خورشید به آلاینده ثانویه ازن تبدیل می شوند، مدتی است در تهران و اصفهان اکسیدهای نیتروژن افزایش یافته که در سوخت های فسیلی و گاز موجود است؛ در زمان مصرف در خودرو و صنایع ساطع و در هوا منتشر و با تابش خورشید به ازن تبدیل می شود، بنابراین استاندارد کردن سوخت و استفاده از سیستم های کنترلی در خروج صنایع باید جدی گرفته شود.

9014