تصویر ۲ جرم آسمانی توسط تلسکوپ ملی ثبت شد

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، حبیب خسروشاهی امروز (چهارشنبه) در نشست خبری که در محل پژوهشگاه دانش‌های بنیادی برگزار شد، افزود: در ساخت تلسکوپ ملی ۷۰ هزار قطعه الکترونیکی در سیستم کنترل و ۱۰۰ هزار قطعه مکانیکی استفاده شده است.

وی یادآور شد: فعالیت اصلی برای توسعه و ساخت رصدخانه ملی و تلسکوپ از سال گذشته آغاز شد، ولی به دلیل شیوع بیماری کرونا و تامین برخی اقلام در اجرای فرآیند تاخیری صورت گرفت.

مجری طرح رصدخانه ملی ایران ادامه داد: از سال ۱۴۰۰ تا اوایل تابستان امسال لایه‌نشانی آینه تلسکوپ اجرایی شد، این لایه‌نشانی آلومینیوم خالص به ضخامت ۸۰ نانو متر به روش کندوپاش است.

خسروشاهی با یادآوری اینکه اولین تصاویر این تلسکوپ ملی در هفته اول مهرماه دریافت شد، گفت: این امر بسیار نادر است که با اولین نورگیری اولین تصاویر نجومی دریافت شود و ما با اولین نورگیری تصویری از " آرپ ۲۸۲" را در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری از زمین دریافت کردیم.

مجری طرح رصدخانه ملی ایران، دومین تصویر دریافت شده از تلسکوپ ملی را از کهکشان INO۳۴۰_NGC۲۳ اعلام کرد و افزود: اجرای فاز ۳ گام دیگری از این طرح بعد از نورگیری است، ‌در این فاز تلسکوپ در موقعیتی قرار می گیرد که امکان جدید رصدی را در شبکه تلسکوپ‌های کلاس چهار متری در دنیا ایجاد کند.

خسروشاهی همچنین درمورد بخش انتهای تلسکوپ  "اداپتور ابزارگان"، جایی که ابزارهای رصدی در آن قرار می‌گیرد، اظهار داشت: این بخش علاوه بر آنکه اجازه می‌دهد چند ابزار را همزمان روی تلسکوپ نصب و در زمان بسیار کوتاهی از یک ابزار به ابزار دیگر سوئیچ کنیم، مغز فرماندهی تلسکوپ نیز هست.

وی یادآور شد: این بخش سامانه‌هایی است که علاوه بر آنکه به تلسکوپ امکان می‌دهد که به طور خودکار، مدل‌سازی رهگیری اجرام آسمانی را انجام دهد، امکان حرکت تلسکوپ در زاویه بسیار کوچک در حد یک دهم ثانیه قوسی جا به جایی را نیز فراهم کند. سیستم رهگیری خودکار این جا به جایی را در تلسکوپ تسهیل می‌کند. 

مجری طرح رصدخانه ملی ایران همچنین درمورد بخش اپتیک تلسکوپ گفت: یکی از زیر سامانه‌هایی که این تلکسوپ را به یکی از تلسکوپ‌های مدرن دنیا تبدیل می‌کند، زیر سامانه اپتیک فعال است. ۶۰ عملگر محوری، ۳۲ نگهدارنده جانبی و ۶ تعیین کننده محوری و جانبی، شکل آیینه اصلی را در وضعیت مطلوب حفظ می‌کند؛ ایمنی آینه اصلی توسط دهها ضربه‌گیر در مقابل زلزله حفظ می‌شود.

خسروشاهی محفظه یا گنبد تلسکوپ را از دیگر بخش‌های رصدخانه ملی عنوان کرد و گفت: تلسکوپ باید به آسمان دسترسی داشته باشد، ولی در ساعاتی در روز باید پوشیده باشد از این رو محفظه مدرنی برای تلسکوپ ساخته شده است.

وی ادامه داد: این محفظه دارای چهار طبقه است که ۲ طبقه آن به تجهیزات مکانیکی و کنترلی اختصاص یافته، یک طبقه "سرد" است که مانع از ورود حرارت ایجادشده در طبقات پایین به طبقه رصد می‌شود و در طبقه میانی نیز تلسکوپ در آن قرار گرفته است.

مجری طرح رصدخانه ملی ایران با بیان اینکه ارتفاع گنبد ۲۲ متر با قطر ۱۹ متر که ۲۵۰ تن آن می‌چرخد، توضیح داد: ارتفاع تلسکوپ ۱۱ متر با قطر ۷ متر است. تلسکوپ این رصدخانه از بیش از ۱۰ هزار قطعه تشکیل شده و هزاران هزار پیچ و مهره که این مجموعه را در کنار هم قرار داده است.

خسروشاهی همچنین گفت: برای انجام فرآیند لایه‌نشانی، محفظه خلاء را طراحی کردیم که خلأ ایجاد شده باید به میزان ۱۰ به توان منفی ۶ میلی بار باشد که خلأ بالایی محسوب می‌شود و دسترسی به آن در کشور انجام نشده بود،از این رو طرحی را با همکاری یکی از شرکت‌های خصوصی و با همکاری پژوهشگاه دانش‌های بنیادی تعریف کردیم و توانستیم به این خلأ برسیم.

وی یادآور شد: هیچ اقدامی بدون خطا نیست، گفت: بنابراین ما در مسیر اجرای این پروژه گام برداشته‌ایم و در صدد بودیم که آن را به نتیجه برسانیم.

مجری طرح رصدخانه ملی ایران درخصوص چرایی اجرای اولین نورگیری تلسکوپ ملی در سکوت خبری هم خاطرنشان کرد: در شرایط امروز نمی‌توان بی‌تفاوت بود و ما بر اساس استانداردهای دنیا پروژه را اجرایی و اطلاع‌رسانی کردیم.

به گزارش ایرنا، طرح رصدخانه ملی ایران که در قله گرگش شهر کامو توابع کاشان واقع است، در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با تکیه بر دانش و فناوری بومی‌ شد و با حمایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه اجرا می‌شود. این طرح، گام مهمی در توسعه نجوم و کیهان‌شناسی رصدی و ایجاد و توسعه فناوری‌های مرتبط به آن در بخش اپتیک، مکانیک و کنترل محسوب می شود.

ساخت و راه اندازی سامانه پیچیده لایه نشانی در سال ۱۴۰۱ پایان یافت تا شیشه‌های صیقل داده شده به آینه تبدیل شوند. این سامانه بزرگ ترین سامانه لایه نشانی در شرایط خلا بالاست. با انتقال و نصب آینه اولیه و ثانویه تلسکوپ، مهم ترین و حساس‌ترین مرحله اجرایی این طرح به انجام رسید تا در مهرماه امسال بر اساس برنامه تعیین شده قبلی نورگیری این تلسکوپ محقق شود.

رصدخانه ملی ۲۳ مهرماه اعلام کرد: آخرین گام در مرحله تجمیع زیرمجموعه‌های تلسکوپ و تکمیل طرح رصدخانه ملی ایران  با ثبت اولین نور تلسکوپ ۳.۴ متری این رصدخانه برداشته شد.