به گزارش ایرنا، از رییس پیشین سازمان مدیریت و برنامه ریزی تا استانداران و امام جمعه‌ها و نمایندگان ولی فقیه در این استان تا مدرسان دانشگاه هر کدام به نوعی در این خصوص صحبت کرده و بر لزوم تغییر رویکردها در راستای رسیدن به توسعه متوازن و ایجاد فرصت‌های عادلانه اشتغال در سراسر هرمزگان مطلبی بیان کرده اند که بیان همه آنها در این مجال نمی‌گنجد.
مسوولان و مدیران استان هرمزگان در همین راستا طی سال‌های گذشته در پی برنامه‌ای برای رسیدن به نقطه مطلوب توسعه‌ای بودند که سازمان مدیریت و برنامه ریزی هرمزگان سفارش تدوین سند آمایش هرمزگان را به دانشگاه هرمزگان داد و این سند اکنون به تصویب شورای عالی آمایش کشور رسیده و بر روی سایت سازمان یاد شده منتشر شده است.
هدف آمایش براساس تعریفی که از آن داده شده؛ جلوگیری از درهم بودن و عدم تناسب و تداخل فعالیت‌ها و ایجاد هماهنگی بیشتر آنها با محیطی است که در آن استقرار می‌یابند، به عبارتی آمایش یک نوع چینش فعالیت هاست که منجر به هماهنگی و تعادل شود.
یعنی علاوه بر توزیع متناسب جمعیت، فعالیت‌ها هم باید متناسب توزیع شود اما اکنون همه فعالیت‌ها در هرمزگان در بندرعباس متمرکز شده است که می‌توان به کارخانه‌های فولاد، پالایشگاه‌ها، آبشیرین کن یک میلیون متر مکعبی بندرعباس، احداث پارک کود و سم، صنایع آلومینیوم، کشتی سازی، نیروگاه‌ها و غیره اشاره کرد.
بیشترین جمعیت هرمزگان هم به واسطه همین فعالیت‌ها و فراهم‌تر بودن امکانات در این شهر متمرکز شده و این شهر از نظر امکانات جذابیت خاص خود را دارد و از طرفی هم تراکم جمعیت در مناطق شرقی این استان مانند جاسک و بشاگرد سه، چهار تا پنج نفر در هر کیلومتر مربع است.
درحالی که بندرعباس با حضور نهادهای مختلف و وجود فعالیت‌های گوناگون بیشترین جمعیت را دارد مناطق شرقی هرمزگان وضعیتی دگرگونه دارند و اجرای سند آمایش هرمزگان می‌تواند زمینه را برای توسعه آن مناطق با جلوگیری از بارگذاری نامتعادل و نامتوازن فعالیت‌ها و کارکردها در سطح استان فراهم کند.
به عنوان مثال پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌هایی مانند نگین مکران و شهید سلیمانی را می‌توان در سواحل مکران ایجاد کرد که با استقرار این‌ها امکانات برای توسعه هم به آن مناطق برده خواهد شد و از نظر جمعیتی هم می‌تواند شرایط را بهبود بخشیده و زمینه اشتغال اهالی آن مناطق را هم فرآهم آورد که در دولت سیزدهم به این مهم توجه شده است.
آمایش می‌گوید اگر می‌خواهید به توسعه برسید نباید در مکان شلوغ و پر تراکم صنعتی این را رقم بزنید بلکه زمانی موفق می‌شوید که جانمایی فعالیت ها براساس انسان و فضا انجام شود.
براساس سند آمایش هرمزگان عمده مناطق دارای اولویت برای بارگذاری فعالیت‌ها در نواحی ساحلی بویژه در نواحی مرکزی و به خصوص جاسک و سیریک بوده و عمده مناطق برای بارگذاری جمعیت هم منطقه مرکزی و نوار ساحلی از بندر خمیر تا سیریک و سواحل مکران است.
هرمزگان در این سند به سه بخش هرمزگان شرقی، هرمزگان مرکزی و هرمزگان غربی و جزایر تقسیم شده که بندرعباس و حاجی آباد هرمزگان مرکزی را تشکیل می‌دهند و حدود ۶۰ درصد فشردگی جمعیت شهری را به خود اختصاص داده است و تراکم انواع متعددی از فعالیت‌های اقتصادی، اداری و خدماتی در این ۲ شهرستان به‌ویژه بندرعباس متمرکز شده است.
هرمزگان غربی هم شامل چهار شهرستان خمیر، بستک، بندرلنگه و پارسیان بوده که ۱۶ و ۶ دهم درصد جمعیت شهری و ۲۳ و سه دهم درصد جمعیت روستایی هرمزگان را در بر می‌گیرد و هرمزگان شرقی هم شامل پنج شهرستان میناب، رودان، بشاگرد، جاسک و سیریک است با ۴۴ و هفت دهم درصد جمعیت روستایی بیشترین درصد جمعیت روستایی را به خود اختصاص داده است و بخش جزایر هم شامل شهرستان‌های قشم و ابوموسی است.
هر کدام از این مناطق دارای ملاحظات خاصی اند که برنامه ریزان برای برنامه ریزی و اجرای طرح‌های توسعه هرمزگان بایستی به آنها توجه داشته باشند به عنوان مثال در هرمزگان مرکزی مسایلی همچون تمرکز زدایی جمعیت شهری از مرکز، تخریب زیست محیطی ناشی از استقرار صنایع و معادن، آلودگی دریا، اسکان غیر رسمی گسترده و ظرفیت‌های خوب صنعتی باید مد نظر باشد.
بنابراین راهبرد کلان هرمزگان شرقی براساس ملاحظات برنامه ریزی، رشد همه‌جانبه تعیین شده است بدین معنا که توسعه این منطقه باید به صورت متعادل و متوازن در همه محورها صورت گیرد.
راهبرد کلان هرمزگان مرکزی هم تثبیت و پالایش است، دلیل انتخاب این راهبرد رشد و تمرکز جمعیت و برخی خدمات در هرمزگان مرکزی است که نیازمند پالایش و بازنگری برای رفع مسائل و مشکلات است.
توسعه متوازن، راهبرد کلان اتخاذ شده برای منطقه هرمزگان غربی است، عدم توسعه یافتگی شهرستان‌های بستک و خمیر در کنار شهرستان‌های بندرلنگه و پارسیان، منطقه غربی را نیازمند متوازن سازی کرده است، برای جزایر نیز استراتژی کلان، پیشران و پشتیبان توسعه سرزمین اصلی در نظر گرفته شده است، به علت موقعیت راهبردی در پهنه دریا و نقش آنها در برقراری ارتباط با کشورهای منطقه و همچنین نقش امنیتی این جزایر از دلایل انتخاب این استراتژی در سند آمایش هرمزگان است.
براین اساس امید می‌رود هرمزگانی که امروزه از نبود تعادل و توازن توسعه‌ای و توزیع نامناسب رنج می‌برد با برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیح براساس سند آمایش مصوبش بتواند به تدریج مسیر پیشرفت را طی کرده همه نقاط آن به توسعه برسد.براین اساس امید می‌رود هرمزگانی که امروزه از نبود تعادل و توازن توسعه‌ای و توزیع نامناسب رنج می‌برد با برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیح براساس سند آمایش مصوبش بتواند به تدریج مسیر پیشرفت را طی کرده همه نقاط آن به توسعه برسد.
در خصوص نبود توازن و تعادل بین توسعه و محیط و جمعیت این استان می‌توان به موارد متعددی اشاره کرد که در سند آمایش هم به تفصیل آمده است، بندرعباس همواره رتبه برتر برخورداری از امکانات را داشته که ناشی از برنامه‌ریزی متمرکز و قطبی کشور و این استان است و علاوه بر محدودیت‌های اقلیمی سیاست‌های اتخاذ شده در دهه های اخیر موجب شده بسیاری از نواحی هرمزگان دسترسی کافی به خدمات و منابع نداشته باشند.
رویکرد حاکم بر برنامه‌ریزی هرمزگان از الگوی توسعه مرکزی-پیرامون پیروی می‌کند که همین منجر شده بندرعباس حجم بیشتری از سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص دهد، همچنین با وجود اینکه بندرعباس رتبه نخست توسعه یافتگی و میناب رتبه دوم را دارد فاصله و شکاف بسیاری بین این‌ها وجود دارد و خمیر و بشاگرد کمترین شرایط شاخص توسعه یافتگی را برخوردارند.
پراکنش سطوح توسعه در هرمزگان نامتعادل بوده و میان شهرستان‌های این استان ناهماهنگی از نظر سطح توسعه دیده می‌شود، می‌توان گفت این استان به دلیل نبود مدیریت یکپارچه و هوشمند و نبود برنامه ریزی‌های صحیح با مشکل های فراوانی از قبیل تعارض در توزیع جمعیت و توزیع نامتعادل عناصر زیربنایی و تمرکز گرایی شدید دارد و از طرفی هم نبود پایگاه جامع اطلاعات و بروزرسانی ضعیف و کُند پایگاه‌های موجود سبب محدودیت در روند برنامه‌ریزی برای این استان شده و ظرفیت‌های توسعه‌ای را محدود می‌کند.
مشکل‌های اقتصادی و نبود کارآیی نظام اقتصادی هرمزگان هم باعث افزایش آسیب‌های اجتماعی به صورت عمده پدیده قاچاق و حاشیه نشینی در این استان شده است.
از نظر سند آمایش اکنون در بندرعباس باید در پی تثبیت فعالیت ها بود تا ایجاد و احداث فعالیت‌های جدید و این مساله در مناطق شرقی هرمزگان وجود ندارد و به این نکته هم باید توجه شود که بارگزاری بیش از حد فعالیت‌ها در یک محیط آسیب هایی خواهد داشت و به همین دلیل میزان فعالیت‌ها نباید بیش از ظرفیت و اکولوژی سیستم باشد.
بنابراین اگر بخواهیم به تعادل برسیم می‌توان با احداث پتروپالایش ها و صنایع در شرق هرمزگان و منطقه سواحل مکران به جای بندرعباس توسعه را به آن مناطق هدایت کنیم، چونکه با این کار امکانات هم به آن مناطق برده خواهد شد.
اما درحال حاضر شهرستان بندرعباس به دلیل تمرکز فعالیتی، تمرکز جمعیتی هم دارد و نیمی از جمعیت شهری هرمزگان هم در این شهر ساکن‌اند، و به همین سبب تعادل مناسبی در این استان وجود ندارد و در نتیجه امکانات و خدمات به طور نامتعادل توزیع شده است.
از سویی هرمزگان از تعارض بین فعالیت‌ها در حوزه‌های مختلف رنج می‌برد و یکی از ضرورت‌های هر منطقه حفظ اکوسیستم و نواحی زیستی هستند که استقرار فعالیت‌های ناسازگار در مجاورت این مناطق با ماهیت و ضرورت حفظ مناطق ارزشمند در تعارض است و اثر منفی بر عمل‌کرد و موجودیت این مناطق می‌گذارد.
نظر شما