بازی‌هایی که هرگز از مُد نمی‌افتند

بازیهای بومی و محله ای از گذشته های دور تاکنون بهترین فرصت برای معرفی داشته‌های یک منطقه، و جغرافیای یک ملت و با توجه به اینکه امروز ورزش بیان مشترکی میان مردمان شده  و برگزاری بازی های بومی و محلی باعث اجتماع پذیری فرهنگها و احترام به این فرهنگ ها خواهد شد.

 ورزش های محلی و بومی در کهگیلویه و بویراحمد بر اساس نظریه کارشناسان قدمتی به درازای تاریخ دارد و  در این استان که بیشتر ساکنان آن را عشایر و روستانشینان تشکیل می دهند همچنان در بین نسل حاضر این خطه رواج دارد.

این ورزش های محلی ریشه در اعتقادات مردم منطقه دارد و انجام این بازیها علاوه بر ایجاد شور و نشاط اجتماعی ، شجاعت، توانمندی و سلحشوری مردم عشایر را نمایان می سازد.

آنها اعتقاد دارند که ورزشهای سنتی، بر تقویت ایمان انسان افزوده و ضمن جلوگیری از آلودگیها،روح را تقویت، بدن را ورزیده و از ثمره جوانمردی بهره مند می سازد.

نگاهی به ورزش های بومی و محلی در کهگیلویه و بویراحمد

بیش از ۵۰ درصد جمعیت ۷۲۶ هزار نفری کهگیلویه و بویراحمد را عشایر و روستاییان تشکیل می دهند که از دیر باز به علت وضعیت خاص خود با ورزش و تحرک آشنا بوده و از همین رو در بین آنان افرادی سالم، قوی و با طول عمر بالا به وفور دیده می شود.

در این منطقه با توجه به ساختار فرهنگی و رسوم و سنت های حاکم بازی ها و ورزش ها نیز دارای ویژگیهای خاصی است که مردم این سامان برای خود انتخاب کرده اند.

 آداب، رسوم و خرده فرهنگ‌هایی در برگزاری بازی های بومی و محله ای وجود دارد که نشان از فرهنگ اصیل مردمان هر منطقه است.

به گفته بیشتر کارشناسان  درس آموزی از آیین و فرهنگ گذشتگان  و سازگاری با نظام و محیط اجتماعی از ویژگی بازی های بومی و محلی استان چهار فصل کهگیلویه وبویراحمد است.

 محقق فرهنگ سنتی کهگیلویه و بویراحمد در این رابطه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا ورزش های بومی و محلی را یادگار گذشتگان دانست و گفت: این ورزش های مفرح و نشاط آور  پشتوانه ای محکم برای توسعه ورزش های عمومی و حتی قهرمانی است.

فریدون داوری افزود: تنوع و نشاط اجتماعی بازی های بومی و محلی نقش مهمی در انتقال فرهنگ غنی کهگیلویه و بویراحمد به نسل حاضر به ویژه خردسالان و جوانان دارد.

 اسب دوانی، گوشتیل (کشتی )، گل پوچ ، شالشالک، تارتنبول، هفت سنگ ، دوال بازی،تیرو کمان بازی، چوکلی ، شه فراخک ، تقله بازی، کیفاربازی، قلتوبازی، هدرسه ، هیلو ، برفبازی ، لیلی بازی، حلجی ،چوگو، اغادمبه، قطور، گرنا، کلکله برد ، الختر ، و... از جمله ورزش های سنتی کهگیلویه و بویراحمد هستند.

استمرار ورزشهای سنتی و بومی محلی در کهگیلویه و بویراحمد

ورزشهای سنتی و بومی محلی به شیوه های گوناگون و اسامی مختلف در مناطق این استان انجام می شود.

" چوکلی " نیز یکی دیگر از مسابقات محلی منطقه است که در آن بازیکنان به دو دسته چند نفری تقسیم شده گودالی در زمین حفر کرده و دو قطعه چوب یکی حدود ۳۰ سانتی متر بنام کلی و دیگری حدود یک متر فراهم نموده و بازی می کنند.

سوارکاری، ورزش سوارکاری از دیر باز در این منطقه رایج بوده است، شیئی را از روی زمین برداشتن، ایستادن و تیراندازی روی اسب ، پریدن روی اسب و بالعکس و بغل اسب پنهان شدن از شرایط مسابقه سوارکار است. بطور کلی همه بازیها و مسابقات محلی کهگیلویه و بویراحمد ریشه در اعتقادات مذهبی، ملی، فرهنگ سنتی، آداب و رسوم های اهالی که بیشتر منطقه ای عشایری است، دارد.

کارشناس اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد در این رابطه گفت: با توجه به اینکه  فضای مجازی و رسانه های الکترونیک بر فضای حاکم جامعه و بخصوص فرهنگ ها چیره شده  حفظ هویت و ماندگاری فرهنگ و سنت های گذشته ضروری است.

سیاوش زمان بازی‌های بومی و محلی به جای مانده از نسل های گذشته را یک ظرفیت مهم برای توسعه و پیشرفت استان گردشگر پذیر کهگیلویه و بویراحمد دانست و افزود: می توان با یک برنامه مدون به نوعی آشتی فرهنگی با نسل جوان و نوجوان را در راستای فضای مجازی نیز حفظ کرد.

وی بیان کرد: در دنیای امروز عوامل مختلفی هستند که به فرهنگ و آیین هر منطقه هویت می بخشند و استان کهگیلویه و بویراحمد با توجه به ثبت ملی بازی های بومی و محلی آن ظرفیتی مناسب برای درآمد زایی و پر کردن اوقات فراغت، تفریح و سرگرمی به شمار می آید.

زمان بازی های بومی و محلی ثبت ملی شده استان را شامل کل کله، چوب کلی و گرنو دانست و افزود: احیای بازی های های بومی و محلی در مناطق روستایی و عشایر برای صیانت از میراث فرهنگی مورد حمایت این نهاد است.

کهگیلویه و بویراحمد قابلیت پایلوت گردشگری ورزش روستایی را دارد

 رییس وقت فدراسیون ورزش روستایی و بازی های بومی، محلی  در سفر سال ۱۳۹۹ خود به استان کهگیلویه و بویراحمد  گفته بود: چهار فصل بودن استان، داشتن جاذبه های متعدد طبیعی و تاریخی و برخورداری آن از ماهیت گردشگری از قابلیت آن برای پایلوت گردشگری روستایی کشور است.

محمدتقی امیری خراسانی در نشست مجمع سالیانه هیأت ورزش روستایی و بازی های بومی، محلی کهگیلویه و بویراحمد در یاسوج گفت: تبدیل شدن کهگیلویه و بویراحمد به پایلوت گردشگری ورزش روستایی در کشور منجر به ایجاد اشتغال، درآمدزایی، توسعه کارآفرینی، ارتقای روزافزون ورزش روستایی و مهاجرت معکوس مردم از شهرها به روستاهای این استان می شود. 

وی در آن سال برای گسترش هر چه بیشتر ورزش روستایی و بازی های بومی، محلی در کهگیلویه و بویراحمد از آمادگی و همکاری مسؤولان فدراسیون نیز خبر داد.

توسعه ورزش در روستاها در دولت سیزدهم شتاب گرفت 

معاون توسعه امور ورزش اداره کل ورزش و جوانان کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به برنامه های حمایتی دولت در راستای توسعه ورزش های بومی و محله ای و روستایی گفت: تاکنون جشنواره های مختلف در این استان برگزار که نقش مهمی در معرفی ظرفیت ها، تمدن و فرهنگ اصیل مردم استان داشته است.

بهمن خوبی تدوین بازی های بومی و محله ای در یک کتابچه را گامی مهم در راستای توسعه این ورزش در استان دانست و گفت: برگزاری جام پرچم با حضور بیش از ۵۰۰ تیم نقش مهمی در کشف استعدادهای ورزشی در مناطق روستایی و عشایری داشت.

وی تصریح کرد: اولین دوره از این مسابقات با مساعدت و حمایت‌های معاونت توسعه ورزش همگانی و امور فرهنگی وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون ورزش‌های روستایی و بازی‌های بومی ‌محلی، فدراسیون ورزش‌های همگانی، دفتر توسعه ورزش روستایی و عشایری وزارت ورزش و جوانان و انجمن مینی فوتبال در شهرستانهای مختلف استان در راستای احیای دوباره ورزش های بومی و محله ای برگزار شد.

خوبی اظهار کرد: با توجه به وجود استعدادهای خوب این استان در زمینه های مختلف ورزشی جام پرچم در بین روستاها علاوه بر ایجاد یک رقابت سالم در بین جوانان روستاها شور، نشاط، شجاعت، مردانگی، احترام و مهمان نوازی و دورهمی های گذشتگان را نیز احیا کرد.

وی اضافه کرد: برگزاری جام پرچم در روستاها یک رویداد بزرگ در تاریخ ورزش کشور به حساب می‌آید که با تدبیر و همت وزارت ورزش و جوانان در دولت انقلابی سیزدهم تدوین و طراحی شده است.

خوبی ادامه داد: این جام نشان داد که دولت سیزدهم  در کنار اجرای پروژه های محرومیت زدایی در مناطق مختلف کشور به دنبال احیای ورزش های بومی و محله ای و  اجرای عدالت در بخش‌های مختلف به‌ویژه در دو حوزه ورزش و جوانان است.

اولین دوره مینی فوتبال روستاییان و عشایر جام پرچم در سراسر کشور با حضور بیش از ۳۰ هزار تیم از استانهای مختلف  برگزار شد.

انجمن مینی فوتبال ایران هدف این رقابت‌ها را علاوه بر تشکیل تیم ملی توسعه ورزش روستایی و ایجاد شور نشاط در روستاها اعلام کرد.

با توجه به برگزاری مسابقات جام جهانی مینی فوتبال در آبان امسال و اردیبهشت‌ سال آینده به ترتیب در گواتمالا و امارات،  وزارت ورزش و جوانان به دنبال حضور تیم ملی پرچم در این رقابت ها است.

وی با اشاره به برگزاری مسابقات هفت سنگ منطقه پنج کشور در تیرماه سال جاری در یاسوج گفت:  استقبال خوب ورزشکاران روستایی و شهری از این مسابقات بسیار خوب بوده است.

خوبی ادامه داد: این مسابقات در راستای حمایت دولت از توسعه ورزش های بومی و روستایی با حضور استان‌های کهگیلویه‌ و بویراحمد، فارس، بوشهر، خوزستان و چهارمحال و بختیاری در دو بخش بانوان و آقایان برگزار شد.

وی افزود: کهگیلویه و بویراحمد با قهرمانی در ۲ بخش مردان و زنان نشان داده همیشه یکی از استانهای پیشگام در ورزش های بومی محلی است.

در بخش آقایان تیم‌های هفت‌سنگ کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر و در بخش بانوان تیم‌های کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان جواز حضور در لیگ دسته یک کشور را دریافت کردند.

افزایش سرانه ورزشی روستایی در دولت سیزدهم

مدیرکل ورزش و جوانان کهگیلویه وبویراحمد گفت : سرانه فضای ورزشی مناطق روستایی در استان از ۹۹ سانتی‌متر مربع به یک متر و یک صدم متر مربع در دولت سیزدهم افزایش یافته است .

عین الله دهقان توسعه فضای ورزشی در دولت سیزدهم را نگاه مدیریتی دولت در عدالت ورزشی دانست و بیان کرد: در یک سال گذشته نزدیک ۱۰ پروژه ،شامل ۹ چمن مصنوعی و یک باب سالن ورزشی در کهگیلویه و بویراحمد به بهره برداری رسید.

 

وی کهگیلویه و بویراحمد را یکی از استانهای پیشگام در حوزه ورزش های بومی و محله ای دانست و اظهار کرد: ۱۲۰ خانه ورزش روستایی در راستای شناسایی و توسعه ورزش های بومی و محله ای در استان راه اندازی شد.

دهقان رشد و توسعه ورزش در میان جامعه روستایی را بسیار مهم دانست و تصریح کرد: توسعه خانه های ورزش روستایی علاوه بر احیای بازی های بومی محلی به عنوان سرگرمی های سالم نقشی گره گشا در افزایش روحیه نشاط مردم نیز دارد.

وی ادامه داد: ۱۱۳ پروژه عمرانی ورزش که بیشتر آنها چمن مصنوعی روستایی هستند در مناطق مختلف این استان در دست اجراست که تکمیل این طرح های ورزشی نقش مهمی در رشد و توسعه ورزش روستایی خواهد داشت.

دهقان فصل زمستان را یک ظرفیت مناسب برای برگزاری جشنواره برف در سطح استان دانست و افزود: تمام زیرساخت های لازم برای برگزاری برنامه های مفرح و شاد در پیست اسکی کاکان مهیاست.

وی اضافه کرد: با برنامه ریزی های انجام شده جشنواره برفی در سطح استان پیش بینی شده است.

بیش از ۴۰۱ هیات ورزشی شهرستانی و ۴۸ هیات روستایی در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد.

بر اساس آمار اداره کل ورزش و جوانان ، هم اکنون ۲۴ هزار ورزشکار سازمان یافته در مناطق مختلف این استان فعال هستند . ۴۶ درصد از ورزشکاران سازمان یافته این استان معادل ۱۱ هزار نفر را بانوان  تشکیل می دهند.